खाडीमा बेचिएकी ‘उनी’ : दैनिक १५ घण्टाभन्दा बढी काम, त्यसमाथि यौन शोषण

२० वैशाख, काठमाडौं । भारतमा मजदुरी गर्न गएका श्रीमानले अर्काे बिहे गरेपछि घरव्यवहार चलाउने जिम्मेवारी आइलाग्यो, सल्यान त्रिवेणी गाउँपालिका–३ की २८ वर्षीया निर्मला (परिवर्तित नाम) माथि ।

श्रीमानको साथ छुटेपछि १५ वर्षको छोरा र ११ वर्षकी छोरीलाई पढाउनु–लेखाउनुपर्ने जिम्मेवारी पनि उनीमाथि आइपर्‍यो । सबै जिम्मेवारी आफ्नो थाप्लोमा आइपरेपछि घरखर्च चलाउन उनले ऋण लिन थालिन् ।

लघुवित्त र आफन्तबाट लिएको ऋणले केही समय गुजारा त टर्‍यो तर, ऋणको भारी भने गह्रुंगो हुँदै जान थाल्यो । बढ्दै गएको ऋणको भारी बिसाउन र घर खर्च चलाउन उनले केही विकल्प खोज्नैपर्ने बाध्यता आइलाग्यो ।

‘कमाउने बाटो केही नभएपछि ऋण थपिंदै गयो’ निर्मलाले भनिन्, ‘लघुवित्तको ऋणले त घरमै बस्ने सक्ने स्थिति भएन ।’ यस्तैमा एकदिन विदेशिने सोच बन्यो ।

सोचिन्, ‘केही वर्ष परदेशमै जस्तै दुःख गरौंला, ऋण फालेर केटाकेटी पढाऊँला, हुर्काऊँला !’

विदेशिने सोचमै रहेका गाउँकै भाइ नाता पर्ने एक जनाले चिनाजानी गराइदिए, गोरखाका राजेन्द्र सारु मगर । काठमाडौंमा बस्दै आएका राजेन्द्र विदेश पठाउने काम गर्थे । जब उनी राजेन्द्रसँगको सम्पर्कमा पुगिन्, त्यसपछि उनले राम्रो आम्दानी हुने कम्पनीमा पठाइदिने प्रलोभन देखाउन थाले ।

‘घरको जस्तै काम हो, दुःख गर्नुपर्दैन’ राजेन्द्रले त्यतिबेला फकाउँदै भनेका थिए, ‘अरु त अरु विदेश जान पैसा लाग्दैन, कमाइ पनि राम्रै हुन्छ ।’ राजेन्द्रले महिलालाई विदेश जाँदा पैसा नलाग्ने बताएका थिए । त्यसमा पनि प्रलोभन देखाए, मासिक ६० हजार रुपैयाँ कमाइ ।

समस्यासँग जुधिरहेको बेला निर्मलाका लागि यो पैसा ठूलै थियो । उनी विदेश जान तयार भइहालिन् । तर यतिञ्जेल उनलाई आफू कसरी विदेश जाँदैछु भन्ने थाहा थिएन ।

सुरुमा उनलाई भारतको बाटो भएर जानुपर्छ भनेका थिए । पछि फेरि त्रिभुवन अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाटै जान सकिने तर, ‘केही कुरा मिलाएर भन्नुपर्ने’ भनियो । ‘एयरपोर्टमा सोधे श्रीमानलाई भेट्न भनेर जाँदैछु भनेर उनीहरुले भन्न लगाए’ उनले भनिन्, ‘उनीहरुले जे–जे सिकाए, त्यही गरें ।’

राजेन्द्रले अध्यागमनका कर्मचारीलाई भेट्न भनेका थिए । ‘राजेन्द्रले पठाएको हो भनेपछि एयरपोर्टकै कर्मचारीले मलाई सजिलै जान दिए’, उनले भनिन् ।

पछि थाहा भयो, उनलाई भिजिट भिसामा दुबई पठाइएको रहेछ ।

२०७८ मंसिरमा उनलाई सीधै दुबई पुर्‍याइयो । दुबईको एयरपोर्टमा उनलाई लिन दुई जना व्यक्ति आएका थिए । एयरपोर्टबाट लिएर सीधै एउटा घरमा राखे । जहाँ थुप्रै नेपाली, भारती र बंगाली महिलाहरुलाई राखिएको थियो । ‘त्यहाँ मजस्तै दिदी बहिनीलाई राखिएको रहेछ । कति त महिनौं पनि बसिरहेका रैछन्’, उनले भनिन् ।

पछि बल्ल बुझिन्–दलाल एजेन्टहरुले झुक्याएर अवैध रुपमा दुबई ल्याएर महिलाहरुलाई अरबीका घरमा कामदारका रुपमा पठाउँदा रैछन् । त्यस घरमा राखिएका महिलाहरुको फोटो अरबीहरुलाई पठाउने र उनीहरुले फोटोअनुसार मोलमोलाइ गर्ने रहेछन् ।

‘फोटो हेरेर राम्रा महिलाहरुलाई अरबीले राम्रै पैसा बुझाएर लैजाँदो रहेछन् । उनीहरुले हाम्रो उमेर, शरीर हेरेर एक लाखदेखि ५ लाख रुपैयाँसम्ममा किनबेच गर्ने रैछन्’, उनले सुनाइन् ।

तर अरबीले दिने पैसा महिलाहरुले पाउँदैनन् । त्यो पैसा महिलाहरुलाई किनबेच गर्ने धन्दा चलाउनेहरुले नै लिंदा रहेछन् । उनलाई पनि २ हप्ता नपुग्दै कुवेतमा रहेका एक जना अरबीको घरमा पठाइयो ।

‘त्यहाँ नर्क देखें’ 

अरबीको घरमा पुगेपछि उनका कहालीलाग्दा दिन सुरु भए । अरबीको घरमा आमा, श्रीमती, छोरा थिए । श्रीमती गर्भवती थिइन् । घरको सबै काम उनले नै गर्नुपर्थ्यो । अरबीकी बुढी आमा, गर्भवती श्रीमती स्याहार्नेदेखि लुगा धुने, खाना बनाउनेदेखि पूरै घर सरसफाइसम्म उनकै जिम्मामा थियो ।

काम यति हुन्थ्यो कि बिहान ७ बजेदेखि रातको २ बजेसम्म उनले राम्रोसँग फुर्सदिलो सास नै फेर्न पाउँथिनन् । ‘त्यति गर्दा पनि उनीहरु खुसी हुँदैनथे । अरबी र उसकी श्रीमती साह्रै रिसाहा थिए’, उनले भनिन् ।

सुरुका केही दिन त अरबीले राम्रै व्यवहार गरेका पनि थिए । महिना दिन बित्न थालेपछि उनी माथि गालीगलौजमा उत्रिन थाले । ती अँध्यारा दिनतर्फ फर्किइन्, ‘दिनभर काम गरेर थाकेकी हुन्थें । तैपनि राम्रोसँग खान पाउँदैन थिएँ । कहिले त ३ घण्टा मात्र सुत्न पाउँथें ।’

यतिसम्म कि उनलाई फोन प्रयोग गर्न समेत अनुमति थिएन । ‘सुरुका महिना त मोबाइल नै खोसिदिए । घरमा छोराछोरी र माइतीसँग पनि कुराकानी गर्न पाइनँ’, उनले भनिन् । पछि उनले रोईकराई गरेपछि फोन दिए । तर, कुराकानी गर्न दिएनन् ।

पछि राति सबै निदाइसकेपछि लुकिछिपी घरमा फोन गर्न थालिन् ।

दैनिक १५ घण्टा बढी काम गर्दा पनि अरबी मालिकले ज्याला नदिएको उनले गुनासो पोखिन् । उनले भनिन्, ‘एकदिन पैसा माग्दा अरबीकी श्रीमतीले उम्लँदै गरेको पानी खन्याइदिइन् ।’ संयोगवश पानी त्यति तातो थिएन, ठूलो चोट लाग्न पाएन । तर, हातखुट्टा केही पोलेर सुन्निएका थिए ।

अरबी मालिकबाट यौन शोषण

सुरुदेखि नै अरबीको उनीमाथि नजर ठिक थिएन । दिउँसो श्रीमती सुतेको मौकामा नजिकिन खोज्थे । एकदिन श्रीमती आफ्नी आमासँग बाहिर गएकी थिइन् । बुढीआमा पनि आफ्नै कोठामै निदाएकी थिइन् ।

‘कोही नभएको मौका छोपेर उसले कोठामा लगेर ममाथि हातपात गर्‍यो’ उनले भनिन्, ‘उ बलियो थियो, म एक्लैले प्रतिवाद गर्न सकिनँ । उसले जे–जे गर्‍यो । मेरो इच्छा विपरीत गर्‍यो ।’

त्यो घटनापछि अरबी रोकिएनन् । झन् सधैं मौकाको खोजीमा हिंड्न थाल्यो । ‘मसँग रुनुबाहेक उपाय थिएन । आफूमाथि भएको कुरा परिवारलाई पनि भन्न पनि सक्दिनथें’, उनले ती दिनहरु सम्झिन थालिन्, ‘म पूरै बन्धक जस्तै थिएँ, भागेर कहीं जान पनि सक्दैनथें । म एकदमै निराश थिएँ, उनीहरु जे चाहे त्यही गर्न सक्थे ।’

परदेशमा कमाउन भनेर गएकी निर्मलाको जीवनमा नै ठूलो बज्रपात आइलागेको थियो । त्यस्तो दलदलमा फसेकी थिइन्, जहाँबाट निक्लन नै लगभग मुस्किल जस्तै थियो । बेलाबेला आत्महत्या गर्ने नसोचेकी पनि होइनन्, तर बच्चाको अवोध अनुहारले जीवनको बाटो फर्काइदिन्थ्यो ।

अत्ति नै गाह्रो हुन थालेपछि आफूले परदेशमा भोगेको पीडा परिवारलाई सुनाउँछु भन्ने आँट राखिन् । त्यसपछि नेपालमा रहेका भाइलाई आफ्नो सबै व्यथा कहिन् । त्यसपछि भाइ नै उनको उद्धारमा लागे । ‘रोल्पाली अन्तर्राष्ट्रिय सेवा समाज’ नामक संस्थाको सम्पर्कमा पुगे उनीहरु । त्यसपछि त्यहाँ भएका नेपालीहरुको सहयोगमा उनको उद्धारको काम थालियो ।

२०७८ फागुनको अन्तिम महिना अरबी बाहिर गएका थिए भने श्रीमती र आमाहरु सुतिरहेका थिए । त्यो समय भाग्नलाई उनलाई संयोग मिल्यो । ‘पहिला मलाई भाषाको समस्या थियो, भागेर पनि जाने ठाउँ थिएन’ उनले भनिन्, ‘त्यहाँको प्रहरी पनि हामीलाई पक्रेर उल्टै घरमा फर्काइदिन्थ्यो ।’

यसपटक उनी घरबाट भागेर आफूलाई उद्धार गर्न भनिएका नेपालीहरुको पहुँचमा पुगिन् । उनीहरुको सहयोगमा सीधै दूतावास पुगिन् । ‘म त्यो घरबाट कहिल्यै निस्कन पाउँदिन होला जस्तो लाग्थ्यो । जब म भागेर आए, नयाँ जिन्दगी पाएझैं भयो’, उनले भनिन् ।

दूतावासको समन्वय र त्यहीं भएका नेपाली अभियन्ताहरुको सहयोग उठाएर उनलाई घर फर्किने चाँजोपाजो मिलाइयो । अन्ततः खाडीमा चार महिना बन्धक बनेपछि २०७८ चैत दोस्रो साता उनी नेपाल फर्किन सफल भइन् ।

नेपाल फर्किसकेपछि उनले सरकारले खाडी राष्ट्रहरुमा महिलाहरुलाई घरेलु कामदारका रुपमा प्रतिबन्ध लगाएको भन्ने थाहा पाइन् । दलालहरु अनेक लोभ–प्रलोभन र झुक्याएर त्यसरी महिलाहरुलाई ओमन, साउदी, कतार, कुवेत जस्ता खाडी देशहरुमा पुर्‍याएर बेच्दा रहेछन् ।

‘हाम्रो सोझोपन र समस्याको फाइदा उठाएर उनीहरु हाम्रा दिदीबहिनीहरुलाई विदेशमा बेच्ने रहेछन्’ उनले भनिन्, ‘त्यहाँ बेचिएका थुप्रै नेपाली दिदीबहिनीहरु देखें । संयोगले मचाहिं बाँचेर फर्किन सकें । मजस्तो अरु दिदीबहिनीहरु यसरी नजाऊन् ।’

(खाडी मुलुक कुवेतमा घरेलु कामदारका रुपमा बेचिएर यौन हिंसामा परेकी उनको परिचय पीडितकै  आग्रहमा गोप्य राखिएको हो ।)