कसरी गर्ने बालबच्चाको मिर्गौलाको सुरक्षा ?

मिर्गौलासम्बन्धी समस्याले वयस्कलाई मात्रै होइन बालबच्चालाई समेत प्रभावित पारेको छ । समयमा मिर्गौलाको हेरचाहमा ध्यान नपुर्‍याउँदा यसैको कारण धेरै बच्चाको ज्यानसमेत गुमेको छ ।

आमाबाबुको सामान्य लापरवाहीले भविष्यका कर्णधार मानिएका बच्चाको पछि गएर मिर्गौला फेल भएका छन् । मिर्गौला रोगको लक्षण अन्तिम अवस्थामा मात्रै थाहा पाइने हुनाले कम्तीमा हरेक वर्ष पिसाब वा रगत जाँचेर यस रोगको अवस्थाबारे थाहा पाउन सकिन्छ ।

आमाको गर्भमै निर्धारण हुन्छ मिर्गौलाको क्षमता

बच्चाको मिर्गौला कति स्वस्थ र क्षमतावान् हुन्छ भन्ने कुरा आमाको गर्भमा हुँदादेखि नै निर्धारित हुन्छ । आमाले खाएको खानेकुरा र गर्भावस्थामा गरिएका विभिन्न क्रियाकलापबाट नै गर्भमा रहेको शिशुको मिर्गौलाको भविष्य निर्माण हुन्छ ।

गर्भावस्थामा आमाले धुम्रपान तथा मदिरापान गर्नु हुँदैन । आमालाई उच्च रक्तचाप तथा मधुमेह छ भने त्यसलाई सन्तुलनमा राख्नुपर्छ । चिकित्सकको परामर्श बिना जथाभावी औषधि खानुहुँदैन ।

कुनै बच्चाको जन्मिंदै एउटा मात्र मिर्गौला लिएर जन्मेका हुन्छन् । यसो भएमा आत्तिनु हुँदैन । दुईवटै मिर्गौला भएको बच्चाजस्तै उसले जीवनयापन गर्न सक्छ । त्यस्ता बच्चालाई उचित परामर्श दिनुपर्छ । नभए त्यस्ता बच्चालाई पछि गएर मानसिक समस्या पनि हुन जान्छ ।

पटक-पटक पिसाबमा संक्रमण

बच्चाको मिगौला बिगार्ने मुख्य कारण पिसाब बन्द भइराख्नु तथा पिसाब फेर्दा समस्या हुनु हो । कति बाबुआमाले बालबच्चाको पिसाब संक्रमण हुँदा त्यति ध्यान दिंदैनन् । यदि बच्चालाई पिसाबको समस्या आइरहेमा मिर्गौलामा समस्या भएको संकेत हो ।

पिसाबमा रगत देखिनु

बच्चाको पिसाबमा रगत देखिएमा चिकित्सककहाँ गएर सामान्य संक्रमण हो वा अरु नै कारणले भन्ने पत्ता लगाउनुपर्छ ।

पिसाब वा रगत जाँचेर, भिडियो एक्सरे वा आवश्यक परे मिर्गौलाबाट सानो मासुको टुक्रा निकालेर बायोप्सी जाँच गरेर पनि मिर्गौला रोगको अवस्थाबारे थाहा हुन्छ ।

पिसाबमा प्रोटिन जानु

बच्चामा देखिने अर्को समस्या भनेको पिसाबबाट प्रोटिन जाने हो । यो समस्या वंशाणुगत हुने सम्भावना धेरै हुन्छ । यसरी प्रोटिन गइरह्यो भने भित्रभित्रै मिर्गौलालाई बिगार्ने हुँदा यसमा सचेत हुन जरुरी छ ।

सरसफाइमा ध्यान पुर्‍याउने

बच्चाहरुको सरसफाइमा ध्यान नदिंदा मूत्रद्वार र गुद्वारमा संक्रमण हुनसक्ने खतरा हुन्छ । पटक-पटक संक्रमण भइरह्यो भने चिकित्सकको परामर्शमा औषधि सेवन गर्नुपर्छ । स्तनपान गराउने आमाले पनि आफ्नो सरसफाइमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ ।

खानपानमा ध्यान दिने

बच्चाको मिर्गौला जोगाउन स्वस्थ खाना तथा पोषिलो खानेकुरा खुवाउनुपर्छ । यसले बच्चाको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमतामा बृद्धि हुन्छ । घरमै आमाले बनाएकोे खाना खाने बानी बसाल्नुपर्छ । बजारमा पाइने पेय पदार्थ जथाभावी खान दिनुहुँदैन । यसैगरी प्रशस्त पानी पिउन पनि सिकाउनुपर्छ । पानी पिउँदा उमालेर मात्र दिनुपर्छ । लामो समयसम्म पिसाब अनि दिसा रोकेर राख्नु हुँदैन ।

(डा. सुवेदी बाल स्वास्थ्य नर्सिङ विज्ञ हुन् ।)