आफूखुसी खाँदा हानिकारक हुन्छ घिउकुमारी

काठमाडौं । घर, करेसाबारी, बगैंचामा पाइने घिउकुमारीको औषधीय गुणबारे हामीले धेरै सुन्दै आएका छौं । यसले विभिन्न रोग नियन्त्रणमा फाइदा गर्नेदेखि घाउ, चोटपटक लागेको ठाउँमा मलमको काम गर्नेमा कुनै शंका छैन ।

जसकारण धेरैले आफूखुसी घिउकुमारी खाने गरेको पाइन्छ । तर आफूखुसी घिउकुमारी खाँदा यसले शरीरलाई पुर्‍याउने हानिबारे भने धेरैलाई हेक्का नहुन सक्छ ।

खान नजान्दा विष

आयुर्वेदिक डा. पुनेश्वर केशरी मनपरी घिउकुमारी खाँदा विषसरह हुने बताउँछन् ।  ‘घिउकुमारी कुनै रोग विशेषको लागि खान जान्यो भने औषधिको काम गर्छ, तर जथाभावी निरन्तर खाँदा यसले शरीरलाई फाइदा गर्नुको साटो हानि गर्छ,’ उनी भन्छन् ।

लामो समयसम्म घिउकुमारी खाँदा पत्थरी हुने, कलेजोको छान्ने प्रक्रियामा समस्या ल्याउने, डिहाइड्रेसन गराउने, पखाला गराउने लगायत समस्या निम्त्याउने डा. केशरी बताउँछन् ।

दीर्घरोगीलाई घिउकुमारी फाइदाजनक भए पनि मधुमेह, उच्च रक्तचाप र मुटुसम्बन्धी एलोपेथिक औषधि खाइरहेका छन् भने चिकित्सकको निगरानीमा मात्रै घिउकुमारी सेवन गर्नुपर्छ ।

घिउकुमारी खाँदा मात्रा नभएर यो कुन माटोमा कस्तो किसिमले हुर्किएको छ ? भन्ने कुरामा पनि ध्यान दिनुपर्छ ।  ‘विषादी प्रयोग भएको माटोमा उम्रिएको घिउकुमारी, कलकारखाना वरपर उम्रिएका घिउकुमारीमा पनि रसायनहरु मिसिएको हुन सक्ने हुँदा त्यसले स्वास्थ्यलाई हानि गर्न सक्छ,’ डा. केशरी भन्छन् । विषादी प्रयोग नभएको घरआँगनमा रोपेको घिउकुमारी स्वास्थ्यवद्र्धक हुने उनी बताउँछन् ।

फाइदा

घिउकुमारीमा एलोहिन, पानी, क्याल्सियम, फोलिक एसिड, म्याग्नेसियम, भिटामिन सी, भिटामिन ए र भिटामिन ई पाइन्छ । त्यस्तै, महिनावारी हुँदा अधिक मात्रामा रक्तश्राव हुने, अत्यधिक पेट दुख्ने समस्यामा पनि घिउकुमारी खाँदा लाभदायक हुन्छ ।

घिउकुमारी कलेजोको विकार हटाउने, शरीरमा चिनीको मात्रा सन्तुलित गर्ने, पाचनप्रणालीलाई सुधार गर्ने, पिसाबसम्बन्धी समस्या कम गर्ने, भोक जगाउने, मोटोपन घटाउने, दम रोग र खोकी लाग्ने समस्यामा पनि प्रभावकारी हुने डा. केशरी बताउँछन् ।

घिउकुमारी खानु मात्र होइन, यसलाई छालामा लगाउन पनि सकिन्छ । काटेको, पोलेको ठाउँमा लगाउँदा जीवाणुले संक्रमण गर्न पाउँदैन । यसले छालामा आफ्नै एउटा तह बनाउँछ र छाला सुख्खा हुन दिंदैन र घाउ पनि छिटो निको हुने उनी बताउँछन् । यसमा पाइने एन्टिअक्सिडेन्टले अनुहारमा लगाउँदा अनुहारलाई मुलायम बनाउने र छायापोतो जस्ता छालासम्बन्धी समस्या पनि हटाउने डा. केशरी बताउँछन् । त्यसैले प्रायः सबै मोइस्चराइजर र फेसवासमा घिउकुमारीको प्रयोग भएको हुन्छ ।

कसरी खाने घिउकुमारी ?

डा. केशरीका अनुसार घिउकुमारी रोग विशेष अनुसार खानुपर्छ । यसको बोक्रा निकालेर भित्रको गुदीको जुस बनाएर वा गुदी नै पनि  खान सकिन्छ । स्वस्थ व्यक्तिले दैनिक ४० एमएलसम्म खान सकिन्छ । जुस नबनाइ त्यसको लेदो खाने हो भने पाँच ग्राम भन्दा बढी खान हुँदैन ।

रोग र शरीरको प्रकृतिअनुसार यसको प्रयोगको मात्रा निर्धारण हुने हुँदा स्वस्थ व्यक्ति होस् वा कुनै रोग छ भने चिकित्सकको सल्लाह र परामर्शमा मात्र खान सकिन्छ । तर नियमित रुपमा अत्यधिक घिउकुमारी शरीरको लागि विषसरह हुने उनी बताउँछन् ।

यी अवस्थामा खानु हानिकारक

गर्भवती महिलाले अत्यधिक घिउकुमारी सेवन गर्दा गर्भमा रहेको शिशुको लागि खतरा साबित हुन नसक्ने केही अध्ययन-अनुसन्धानले देखाएको डा. केशरी बताउँछन् । त्यसबाहेक पाठेघरभित्र ट्युमर भएका महिला, पखाला लागेको बेला, गलब्ल्याडरको पत्थरी, घिउकुमारीको एलर्जी भएका व्यक्ति, शरीरमा पोटासियमको कमी र मिर्गौलामा समस्या देखिएकाले पनि यसको सेवन गर्न हुँदैन ।