कृत्रिम दाँतले सक्कलीजस्तै काम गर्छ ?

काठमाडौं । अहिले दाँतसम्बन्धी समस्याले धेरैलाई सताएको छ । उमेर नपुग्दै दाँत खिइने, कमजोर हुने, कीरा लाग्ने, टुक्रिने, मक्किनेजस्ता समस्या दाँतमा देखा पर्छन् । प्राकृतिक दाँत निस्किएपछि जीवनभरका लागि समस्या खडा हुन्छ ।

दाँत झरेपछि कृत्रिम दाँत राख्ने चलन लामो समयदेखि नै छ । तर कृत्रिम दाँतले प्राकृतिक दाँतले जस्तै काम गर्छ ? यस्तो दाँत राख्न खर्च कति लाग्छ ? लगायतका विषयमा चिरायु डेन्टल केयरका दन्तरोग विशेषज्ञ डा. अनिल यादवसँग गरिएको कुराकानीको सम्पादित अंश :

दाँत के कारणले झर्छ ? 

दाँतको नियमित सफाइ नगर्नु, दाँतको हेरचाह नगर्नाले दाँत झर्ने गर्छ । साथै बदलिंदो जीवनशैली, गलत खानपान तथा व्यस्तताका कारण दाँत तथा मुखको राम्ररी हेरचाह नगर्दा मानिसहरूमा दाँत झर्ने समस्या देखिइरहेको छ ।

दाँत झरेपछि कस्तो अवस्थामा कृत्रिम दाँत राख्ने ?

कृत्रिम दाँत सामान्यतया दाँत नभएको ठाउँमा राखिन्छ । कृत्रिम दाँत राख्नकै लागि सम्पूर्ण दाँत निकाल्नु पर्दैन । कुनै एउटा दाँत छैन भने पनि त्यस्तो ठाउँमा कृत्रिम दाँत राख्न मिल्छ ।

साथै यस्तोमा खानालाई चपाउन, बिग्रेको सौन्दर्यलाई सुधार्न, अन्य दाँतलाई थप बिग्रन नदिन, बोल्न हुने अप्ठ्यारोबाट बच्न कृत्रिम दाँत राख्न सकिन्छ ।

कृत्रिम दाँत कति प्रकारका राख्न सकिन्छ ?

कृत्रिम दाँत तीन प्रकारको हुन्छ । पहिलो राख्ने, निकाल्ने दाँत । यस्तो दाँत सस्तो हुनुका साथै राति सुत्नु अगाडि निकाल्न सकिन्छ ।

दोस्रो फिक्स दाँत हो । यस्ता दाँत सामान्यतया अघिल्लो र पछिल्लो दाँत सही भएको अवस्थामा त्यसको आड लिएर दाँतलाई फिक्स गरिन्छ । फिक्स दाँत प्राकृतिक दाँत झैं हुन्छ ।

तेस्रो दाँत इम्प्लान्ट । सामान्यतया, दाँत इम्प्लान्ट त्यस्तो ठाउँमा गरिन्छ, जहाँनिर दाँत हुँदैन । दाँत नभएको त्यस्तो ठाउँमा मेटलले बनेको नक्कली जडा उक्त ठाउँमा राखिन्छ र त्यस ठाउँमा एउटा दाँत बनाइन्छ, जसलाई चिकित्सकीय भाषामा क्राउन गर्ने भनिन्छ ।

यस्तो दाँतले प्राकृतिक दाँतले जस्तै काम गर्छ ?

राख्ने र निकाल्ने कृत्रिम दाँतले सक्कलीले झैं काम गर्न नसके पनि दाँतको बीच भागमा राखेर खानेकुरा चपाएको अवस्थामा त्यसले राम्र्रैसँग काम गर्छ । फिक्स दाँत निकाल्न राख्न नपर्ने भएकाले यसलाई प्राकृतिक दाँतलाई झैं सफा गर्न सकिन्छ । यसले खानेकुरा टोक्न, चपाउन पनि प्राकृतिक दाँतले झैं काम गर्छ ।

इम्प्लान्ट गरेको दाँतले पनि प्राकृतिकले जस्तै काम गर्छ । खानेकुरा टोक्न, चपाउनका लागि समस्या हुँदैन ।

कृत्रिम दाँत राख्दा के के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ?

यदि राख्ने, निकाल्ने दाँत राखिएको छ भने त्यो अवस्थामा खाना टोक्न बानी पर्नुपर्ने भएकाले समय लाग्न सक्छ । शुद्धसँग बोल्न समेत समय लाग्ने हुँदा यसबारे ध्यान दिनुपर्छ ।

कृत्रिम दाँत राखिसकेपछि राति सुत्नुअघि निकाल्नुपर्ने हुँदा त्यसलाई हरेक दिन पानीमा भिजाएर राख्नुपर्ने हुन्छ र भोलिपल्ट बिहान सफा गरेर मात्र त्यसलाई लगाउनुपर्छ ।

फिक्स दाँत राखिएको छ भने त्यसको साफ सफाइको लागि प्रत्येक दिन बिहान बेलुकी प्राकृतिक दाँत झैं बिहान–बेलुकी ब्रस गर्नुपर्छ ।

कृत्रिम दाँत राख्न कति खर्च लाग्छ ?

सबै दाँत झरेको वृद्धवृद्धाहरुको लागि राख्न निकाल्न मिल्ने कृत्रिम दाँतको १५ हजारदेखि २० हजार रुपैयाँ पर्छ । एउटा दाँत नभएको व्यक्तिले राख्न मिल्ने फिक्स दाँतको १५ सयदेखि १८ हजार रुपैयाँसम्म पर्छ । अर्को इम्प्लान्ट अरुभन्दा अलि खर्चिलो छ । इम्प्लान्टको ७० हजार भन्दा माथी पर्छ र समय पनि धेरै लाग्छ ।