‘बाख्रा–पाठा सकिए, लिंदै नलिएको ऋणको पासो लाग्यो !’

१२ असोज, पोखरा । तनहुँको भिमाद नगरपालिका–९ कटनछापकी बिनाकुमारी मोक्तानले ‘बचत गर्न पनि पाइने, आपत् पर्दा ऋण पनि पाइने’ भएपछि बाख्रापाठा बेचेरै भए पनि ५० हजार रुपैयाँ जोरजाम गरेर सहकारीमा शेयर हालिन् । त्यसपछि पनि सुरुमा १०० र पछि २०० का दरले मासिक बचत गरेको ३० हजार रुपैयाँ जम्मा गरिन् ।

अरुलाई पनि सहकारीमा बचन गर्न प्रोत्साहित गर्दै आएकी बिनाकुमारी त्यतिबेला छाँगाबाट खसे जस्तो भइन्, जतिबेला उनले लिँंदै नलिएको २ लाख ३३ हजार रुपैयाँ ऋण सहकारीमा देखियो ।

तनहुँ–९ भानुमतीमा, २०६८ सालमा भानुमती साना किसान सहकारी संस्था खुलेको थियो । गाउँमा पढे–लेखेका र टाढाबाठामा गनिने कटनछापकै ५२ वर्षीय चुत्रबहादुर थापा २०६९ असोज १४ गते सहकारीको प्रबन्धक नियुक्त भएका थिए । बचत पनि गर्ने र स–सानो कृषिमा ऋण प्रवाह पनि गर्ने हेतुले आबद्ध भएकी बिनाकुमारीले अरूलाई पनि सहकारीमा आबद्ध हुन प्रोत्साहन गरेकी थिइन् ।

कटनछापकै प्रदीप रानाले सहकारीमा ५ हजार रुपैयाँ शेयर राखेका थिए । अहिले उनको नाममा पनि लिंदै नलिएको ७५ हजार रुपैयाँ ऋण देखिएको छ । गंगाकुमारी रानाको बेथा पनि उस्तै छ ।

चन्द्रबहादुर थापाको थाप्लोमा पनि अहिले सहकारीमा लिंदै नलिएको ७५ हजार ऋण देखिएपछि रन्थनिएका छन् । सोही ठाउँका कोल आले सहकारीका सदस्य पनि छैनन् र ऋण पनि लिएका छैनन् । तर, सहकारीको खातापाता हेर्दा उनको नाममा पनि १ लाख ८३ हजार रुपैयाँ ऋण गएको देखिएको छ ।

यी त केही उदाहरण मात्रै हुन्, गाउँका स–साना किसान र उद्यमी जोडिएको भानुमती साना किसान सहकारीमा यस्ता १३० जनामाथि लिंदै नलिएको ऋणको भार परेको छ ।

सहकारीका प्रबन्धक थापाले अर्कैको नाममा ऋण देखाएर जम्मा गरेको बचत हिनामिना गर्ने र अन्तबाट लिएको ऋण समेत लगानी नगर्ने गरी बदमासी गर्दाको परिणाम अहिले देखिएको हो ।

भिमाद नगरपालिका–९ का अध्यक्ष रनबहादुर रानाका अनुसार यो सहकारीलाई लघुवित्त साना किसान सहकारी इलाका कार्यालय पोखराले कृषि तथा पशु उद्यमका लागि लगानी गर्न १ करोड ५४ लाख रुपैयाँ ऋण प्रवाह गरेको थियो ।

पैसा ठिक ठाउँमा लगानी भए–नभएको अनुगमन गर्न जब लघुउद्यम साना किसान सहकारी इलाका कार्यालय पोखराका प्रतिनिधि पुगे तब ११ मध्ये ८ जनाले ऋण नै नलिएको तर सहकारीबाट प्रवाह भएको देखिएपछि घटना बाहिरिएको हो । उनीहरूले सहकारीबाट ऋण लिने ११ जनाको तथ्य जाँच गरे ।

गाउँका साना किसानले जम्मा गरेको रकम नै हिनामिना भएको र ऋण नै नलिएको व्यक्तिलाई ऋणी देखाएर आर्थिक अपचलन गरेको देखिएसँगै उपाध्यक्ष लेखनाथ तिवारीको संयोजकत्वमा ५ सदस्यीय छानबिन समिति गठन भएको थियो । समितिको छानबिनले २ करोड ३९ लाख रुपैयाँ हिनामिना भएकोे देखिएपछि प्रबन्धक चुत्रबहादुरलाई कात्तिक २५ गते निलम्बन गरिएको थियो ।

सहकारीले गत ९ गते मंगलबार जिल्ला प्रहरी कार्यालय तनहुँमा प्रबन्धक थापाले विभिन्न मितिमा संस्थाको सेयर, बचत र १३० जना सेयर सदस्यको नाममा काल्पनिक ऋण (कर्जा) जनाई २ करोड ६९ लाख ७१ हजार ९०० रुपैयाँ हिनामिना गरेको भन्दै जाहेरी दिएको थियो ।

सहकारीको जाहेरीका आधारमा चुत्रबहादुरलाई पक्राउ गरी जिल्ला अदालतबाट ७ दिनको म्याद थप गरेर अनुसन्धान भइरहेको जिल्ला प्रहरी कार्यालय तनहुँका सूचना अधिकारी डीएसपी मोहनबहादुर खाँणले जानकारी दिए । थापा एमाले निकट लोकतान्त्रिक मगर संघको प्रदेश सदस्य समेत हुन् ।

सहकारीले उपभोक्ता पसल पनि चलाएको थियो । पसलको पैसाको समेत हिसाब गोलमाल बनेको र अहिले उपभोक्ता पसल पनि डुबेर बन्द भएको छ । पसल र सहकारी समेत डुबेपछि थोरै थोरै गरेर बचत गर्ने, सेयर हाल्ने र लिंदै नलिएको ऋण देखिएका सबै जना अत्तालिएको बिनाकुमारीले बताइन् ।