पुरुषको शुक्राणु र महिलाको डिम्बको गुणस्तरले पार्छ बच्चाको स्वास्थ्यमा प्रभाव (भिडियो)

आमा शारीरिक रूपमा बलियो वा कमजोर हुनुमा गर्भको पनि सम्बन्ध हुन्छ अर्थात् गर्भमा रहँदै बच्चाको स्वास्थ्य कस्तो हुने भन्ने निर्धारण हुन्छ ।

आमाको स्वास्थ्य अवस्था राम्रो छैन भने बच्चाको स्वास्थ्यमा पनि समस्या आउने सम्भावना बढी हुन्छ । पेटमा बढ्दै गरेको बच्चाले आफूलाई चाहिने सबै कुरा आमाबाट प्राप्त गर्छ । बच्चाले आमाबाट नै खानेकुरा, अक्सिजन र आवश्यक पोषक तत्त्व लिने गर्छन् ।

आमामा क्षयरोग, कुपोषण जस्तो गम्भीर खालको स्वास्थ्य समस्या छ भने गर्भको बच्चामा पनि स्वास्थ्य समस्या देखा पर्न सक्छ । आमाले चुरोट रक्सी पिउँछिन् वा लामो समयदेखि विभिन्न स्वास्थ्य समस्या छ भने बच्चा कम तौलको जन्मिन्छ ।

कुनै अवस्थामा आमा स्वास्थ्य भए पनि गर्भावस्थाकै कारण बच्चा अस्वस्थ हुन सक्छ । गर्भावस्थामा आमाको प्रेसर बढेको छ, सुगर बढेको छ वा जन्डिस भएको छ भने बच्चा अस्वस्थ हुन सक्छ । त्यसैले गर्भावस्थामा आमाले आफ्नो खानपान र स्वास्थ्य जाँचमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । गर्भावस्थामा गर्नुपर्ने सम्पूर्ण जाँच गरियो भने बच्चामा केही खराबी छ कि भन्ने कुरा पत्ता लाग्छ । त्यसैले स्वास्थ्य जाँच एकदमै जरुरी छ ।

पुरुषको शुक्राणु र महिलाको डिम्बको गुणस्तरले बच्चाको स्वास्थ्यमा प्रभाव

पुरुषको शुक्राणु र महिलाको डिम्बको गुणस्तरले बच्चाको स्वास्थ्यमा प्रभाव पार्छ । कतिपय रोगहरू शुक्राणु तथा डिम्ब मार्फत बच्चामा जाने हुन्छ । ढिलो उमेरमा विवाह गरेर ढिलो आमा भएका महिलाहरूको डिम्बको गुणस्तर राम्रो हुँदैन जस कारण कतिपय बच्चामा डाउन सिन्ड्रोमको समस्या देखा पर्छ ।

बुबाको शुक्रकीटको तुलनामा आमाको डिम्बको प्रभाव बच्चामा धेरै हुन्छ । तर शुक्रकीटको प्रभाव नै हुँदैन भन्ने होइन । राम्रो गुणस्तरको शुक्रकीट बन्नलाई ३३ देखि ३४ डिग्रीको तापक्रम राम्रो हुन्छ । तर  आजभोलि धेरै युवा कामको सिलसिलामा खाडी मुलुक गएका छन् । उनीहरूले धेरै तातो तापक्रममा काम गर्छन् जसले गर्दा शुक्रकीट कम बन्ने, बने पनि गुणस्तरमा ह्रास आउँछ ।

पुरुषहरूले धेरै चुरोट र रक्सी खान्छन् वा लागूऔषध सेवन गर्छन् भने त्यसले पनि शुक्रकीटको गुणस्तरमा ह्रास ल्याउँछ ।

गर्भधारण प्रक्रिया

गर्भधारणको प्रक्रिया मानिस, बिरुवा जनावर प्राय: सबैमा उस्तै हुन्छ । साधरणतया महिलाहरूको डिम्ब निष्कासन महिनावारी भएको १२ देखि १८ दिनमा हुन्छ । डिम्बाशयमा डिम्ब बनिसकेपछि डिम्बाबाहिनी नलीको बाटोबाट पाठेघरतिर आउँदै गर्दा सहवास भयो भने पुरुषको वीर्य स्खलन हुँदा निस्किएका करोडौं शुक्रकीटमध्ये केही पाठेघरको मुख हुँदै पाठेघर र त्यसपछि डिम्ब बाहिनी नलीमा पुग्छन् । त्यहाँ परिपक्व भएको डिम्बमा ती असंख्य शुक्रकीटमध्ये एकको मात्र मिलन हुन्छ । यसरी मिलन हुने प्रक्रियालाई निषेचन भनिन्छ । यसरी शुक्रकीट र डिम्बको मिलन भएको कोषलाई जाइगोट भनिन्छ र यही नै पछि विकसित भएर शिशु बन्छ ।

आमाको मानसिक अवस्थाले पनि बच्चामा असर गर्छ

गर्भवती महिला शारीरिक मात्र होइन, मानसिक रूपमा पनि स्वास्थ्य र खुसी हुनुपर्छ । कुनै पनि महिलाले करले होइन रहरले गर्भधारण गर्नुपर्छ जसले गर्दा उसको गर्भमा हुर्कँदै गरेको बच्चा पनि शारीरिक रूपमा स्वस्थ हुन्छ । गर्भावस्थामा महिलाले आफूलाई खुसी राख्न संगीत सुन्ने, आफूलाई मन पर्ने खानेकुरा खाने, मन पर्ने काम गर्ने गर्न सक्छन् ।

आमा धेरै रिसाउने वा दु:खी भयो भने बच्चामा नकारात्मक असर पर्छ । त्यसैले आमा मानसिक रूपमा स्वस्थ र खुसी हुनुपर्छ । बच्चाको मानसिक अवस्था कस्तो हुन्छ भन्ने कुरा पनि गर्भावस्थामा तय हुन्छ ।

गर्भमा बच्चा खेल्ने पानी कम भयो, गर्भवती महिलाको प्रेसर बढ्यो, डेलिभरीको बेला बच्चा जन्मिनासाथ रोएन भने त्यो बच्चा मानसिक रूपमा अस्वस्थ हुन सक्छ ।

गर्भमा हुँदा बच्चाले राम्ररी खाना पायो, पोषक तत्त्व पायो, खेल्न पायो र राम्ररी डेलिभरी भयो र डेलिभरी पछि आमाको दूध राम्ररी खान पायो भने बच्चा मानसिक रूपमा स्वस्थ्य हुन्छ ।

खानपान पनि महत्त्वपूर्ण

धुम्रपान, मद्यपान तथा लागूऔषध नखाने गर्नुहुँदैन । कडाखालका व्यायाम गर्नुहुँदैन । चिकित्सकको सल्लाहअनुसार फोलिक एसिड र आइरन खानुपर्छ । जसले बच्चाको विकासमा सहयोग गर्छ । प्रोटिन, फ्याट भिटामिन लगायतका पोषकतत्व भएको खानेकुरा सन्तुलित रूपमा खानुपर्छ । यस्तो खानाले पनि आमा र बच्चा दुवैको स्वास्थ्यमा सकारात्मक असर गर्छ ।

गर्भावस्थामा ध्यान दिनुपर्ने कुरा

गर्भावस्थामा आमा र बच्चा दुवै स्वास्थ्य हुन गर्भवती महिला मात्र होइन, उनका श्रीमान् र घरपरिवारको पनि उत्तिकै महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । घरको काममा सहयोग गर्ने, भारी काम गर्न नदिने, पोषणयुक्त खानाको व्यवस्था गरिदिने, अस्पताल जाने व्यवस्था मिलाइदिने काम परिवारको हो ।

स्वस्थ गर्भधारणका लागि गर्भवती महिलाले पनि उत्तिकै ध्यान दिनुपर्छ । गर्भवती हुनासाथ फोलिक एसिड खान सुरु गर्ने, त्यसपछि आवश्यकताअनुसार आइरन क्याल्सियम खाँदै जाने, अल्ट्रासाउन्ड गर्ने, नियमित स्वास्थ्य जाँच गर्नुपर्छ । प्रेसर बढ्यो, रगत बग्यो, रिंगटा लाग्यो र पानी बग्यो भने वा बच्चा कम चल्यो भने तुरुन्त चिकित्सकको सल्लाह लिनुपर्छ ।

बच्चा र आमा दुवै स्वस्थ हुन चिकित्सकको महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ । चिकित्सकको सहयोगीको रूपमा महिलालाई सहयोग गर्नुपर्छ । इमर्जेन्सी परेको बेला सम्पर्क गर्न सहजीकरण वातावरण सिर्जना गर्नुपर्छ ।

(स्त्रीरोग तथा प्रसूति विशेषज्ञ प्रा. डा. गौतमसँग अनलाइनखबरकर्मी सुमित्रा लुइटेलले गरेको कुराकानीमा आधारित)