+

यस्ता हुन्छन् यौन प्रतिक्रियाका चार चक्र

२०८० मंसिर  १० गते १७:१० २०८० मंसिर १० गते १७:१०
यस्ता हुन्छन् यौन प्रतिक्रियाका चार चक्र

दम्पतीको सम्बन्धलाई सुमधुर बनाउने र नजिक ल्याउने यौन क्रियाकलापलाई सोच्दा जति सहज लाग्छ, त्यति अभ्यासमा सहज छैन । यसलाई सही ढंगले बुझ्न नसक्दा दम्पतीले यौनसम्पर्कको पूर्ण आनन्द लिन सक्दैनन् ।

सहवासको क्रममा दिमागले आनन्द र चरम आनन्दको बारेमा सोच्छ । यसै दौरानमा धेरैले यहीबारे सोच्छन् र भरपुर आनन्द लिने प्रयासमा हुन्छन् । यौनमा उत्तम अनुभव त्यतिबेला सम्भव जब यौन प्रतिक्रिया चक्रबारे राम्रो ज्ञान हुन्छ ।

चरम आनन्दमा पुग्नु यौनको आनन्द प्राप्ति मानिन्छ । तर यो एकैपटक प्राप्त हुँदैन । यसका लागि यौनमा यौन प्रतिक्रिया चक्रमा हुने चार चरणबारे जान्न जरुरी छ ।

यौन प्रतिक्रिया चक्र

यौनसम्पर्कको क्रममा शारीरिक र भावनात्मक परिवर्तनहरू क्रमशः हुन्छन् अर्थात् दम्पतीहरूलाई बिस्तारै-बिस्तारै चरम सुखको अनुभूति हुन्छ, यो अचानक हुँदैन । यौन क्रियाकलापको यो क्रमलाई यौन प्रतिक्रिया चक्र भनिन्छ ।

प्रत्येक चक्रलाई बुझेर र यस अवधिमा शरीरले कस्तो प्रतिक्रिया दिन्छ भन्ने हेक्का राखेर सम्बन्ध बनाउने हो भने दम्पतीहरूले राम्रोसँग यौनको आनन्द लिन सक्नेछन् । र, यदि यौन दुर्बलताको समस्या छ भने तिनीहरूले पहिचान गरी उपचार गरेर आफ्नो सम्बन्ध सुधार गर्न सक्छन् ।

यौनक्रियाको लागि तयार हुनेदेखि सन्तुष्टि पाउने अवधिबीच हुने गतिविधि नै यौन प्रतिक्रियाको चक्रका चार चरणमा पर्छन् ।

पहिलो चरण : इच्छा

यौनसम्पर्कको आनन्द लिन सबैभन्दा पहिले यौन इच्छा जागृत हुनु आवश्यक हुन्छ । जसलाई यौन इच्छा भनिन्छ । यो केही मिनेटदेखि केही घण्टासम्म रहन सक्छ । यस चरणमा शरीरमा यस्ता परिवर्तनहरू हुन्छन् ।

– मांसपेशीमा तनाव बढ्छ ।

– मुटुको चाल बढदै सास छिटो—छिटो फेर्नु ।

– अनुहारको छाला रातो हुन्छ ।

– निप्पल कडा उम्रनु वा हल्का उठेको देखिनु ।

– यौनाङ्गमा रगतको प्रवाह बढ्दै जाँदा योनीको क्लिटोरिस र ल्याबिया माइनोरा सुन्निने र पुरुषको लिंग कडा हुँदै जान्छ ।

– योनीबाट तरल पदार्थ बग्न सुरु हुन्छ । पुरुषको अण्डकोष फुलेर कसिलो हुन्छ, त्यसपछि त्यहाँबाट तरल पदार्थ निस्कन थाल्छ ।

दोस्रो चरण : उत्तेजना

यौन क्रियाकलापको दोस्रो चरण उत्तेजना हो । उत्तेजना बढेपछि मात्रै मानिस चरम उत्तेजित हुनेतर्फ अघि बढ्छ । पहिलो चरणमा हुने शारीरिक परिवर्तनहरू यो चरणमा झन् तीव्र हुन्छन् ।

– रगतको प्रवाह बढ्नुका कारण योनीको आकार पनि फुल्लिन्छ । महिलाको भगशेष धेरै संवेदनशील हुन्छ र छोएमा दुखाइ हुन सक्छ।

– श्वास, मुटुको धड्कन र रक्तचाप निरन्तर बढिरहन्छ ।

– अनुहार, खुट्टा र हातको मांसपेशीमा क्र्याम्प महसुस हुन थाल्छ ।

तेस्रो चरण : चरम सुख

यो चरण यौन प्रतिक्रिया चक्र चरणको चरमोत्कर्ष हो । यो सबैभन्दा छोटो चरण हो र यो केही सेकेन्ड मात्र रहन्छ ।

– मांसपेशी संकुचन हुन थाल्छ, जसमा स्वनियन्त्रण हुन सक्दैन ।

– अक्सिजन छिटो प्रवाह हुँदा रक्तचाप, मुटुको चाल र श्वासप्रश्वास छिटो गतिमा बढ्छ ।

– महिलामा योनीको मांसपेशीहरू संकुचित हुन्छन् । पुरुषमा लिंगको मांसपेशीहरू क्रमबद्ध संकुचन हुँदै जान्छन् । जसको परिणाम अन्तिममा स्खलन हुन्छ ।

चौथो चरण : सन्तुष्टि

यो अवस्थालाई यौन सन्तुष्टि पनि भन्न सकिन्छ । यौनको आनन्द लिन यौन इच्छा, उत्तेजना हुँदै चरम उत्तेजित भई शरीरले चरम आनन्द महसुस हुन्छ, जसलाई यौन सन्तुष्टि भनिन्छ । जसमा चरमोत्कर्षमा पुगेपछि शरीर पुन: सामान्य रूपरंगमा फर्किन्छ ।

यो समयमा कतिपयले थकानको अनुभव गर्न सक्छन् । कतिपय महिला यस चरणपछि पनि चरम उत्तेजित अनुभव गरी थप यौन क्रियाकलापका लागि तुरुन्तै तयार हुन्छन् । जबकि पुरुषहरू सामान्य अवस्थामा फर्किन र फेरि यौनसम्पर्क गर्न तयार हुन समय लाग्छ । यद्यपि यो पनि उमेर, समयसँगै व्यक्तिपिच्छे फरक हुन सक्छ ।

हरेक व्यक्ति यौन प्रतिक्रिया चक्रमार्फत गुजरिन्छन् ?

यौन प्रतिक्रिया चक्रको सबैको अनुभव समान हुँदैन । उल्लेख गरिएका चरणमध्ये केही परिवर्तनहरू मात्र अनुभव हुन पनि सक्छ । वा, केहीले ती सबै अनुभव गर्न सक्छन् । कतिपय मानिसलाई उत्तेजित भएपछि पनि यौन चाहना महसुस हुन्छ ।

यी चरणहरू पुरुष र महिला दुवैले अनुभव गर्छन् । कतिपय महिलालाई चरम उत्तेजना हुँदैन भने कतिपय उत्तेजित पनि नहुन सक्छ्न । यसको मतलब यो व्यक्तिपिच्छे फरक हुन सक्छ र कुनै पनि चरणको लागि लाग्ने समय समान हुँदैन । प्रत्येक व्यक्तिले यौन आनन्दको लागि यौन अवस्थाको समयमा हुने शारीरिक र मानसिक परिवर्तनहरूलाई ध्यान दिनुपर्छ ।

सन्तुष्टिको समय फरक हुन सक्छ’

महिला र पुरुषको यौन सन्तुष्टिको समय फरक हुन सक्छ । एकै समयमा चरम उत्तेजित अनुभव दुवैले गर्नुपर्छ भन्ने जरुरी पनि हुँदैन । यसबाहेक प्रत्येक चरणमा व्यक्तिले कति चाँडो प्रतिक्रिया दिन्छ भन्ने कुरा पनि सबैको हकमा एकै किसिमको नहुन सक्छ ।

धेरै महिलाहरू यस क्रममा यौन चरणहरू पार नगरेको पनि हुन सक्छ । यौन क्रियाकलापको विभिन्न चरणमा धेरै खालका मनोवैज्ञानिक परिवर्तनहरू हुन्छन् । केही मानिसहरूले यी सबै अनुभव गर्न सक्छन्, कसैले केही मात्रामा त केहीले केही पनि अनुभव नगर्न सक्छन् ।

यौन प्रतिक्रिया चक्र पूरा नभएमा 

यदि चक्र पूरा गर्न चाहेर पनि नसकेको अवस्थामा व्यक्ति निराश हुन सक्छ । साथै, यौनांगमा रगतको प्रवाह बढाउने भएकाले कामोत्तेजनामा पुग्न नसकेमा शरीर भारीपन महसुस हुन सक्छ ।

यौन जीवन सुमधुर बनाउने तरिका

– चाहे त्यो अफिसको होस् वा घरमा हुने तनावपूर्ण कुराबारेमा यौन सम्बन्ध राख्ने समयमा गर्नु हुँदैन ।

– ओछ्यानमा मात्र नभई समय मिल्दा आफ्नो पार्टनरसँग प्रेम व्यक्त गर्न नबिर्सनुहोस् । किनभने रोमान्सले यौन जीवनलाई रोमाञ्चक र जवान राख्छ ।

– समस्या भएमा एकअर्कासँग कुरा गरेर मात्र समाधान हुन्छ । अन्यथा, मौन बस्दा पार्टनरहरू बीच शंका बढ्छ र यौन जीवनलाई असर गर्न सक्छ ।

– आफ्नो पार्टनरलाई यौन क्रियाकलापको क्रममा कुन आसन वा क्रिया मनपर्छ सोध्ने र बताउने गर्नुपर्छ ।

– एउटै कोठामा मात्र यौनक्रिया बोरिङ हुन सक्छ । यसलाई रोमाञ्चक र उत्साहजनक बनाउन राम्रो वातावरण भएको ठाउँ परिवर्तन गर्न सकिन्छ ।

डा. ऋत पौडेल यौन जीवन स्वास्थ्य
डा. ऋत पौडेल
लेखक
डा. ऋत पौडेल
मनोचिकित्सक तथा यौनविद्

डा. पौडेल काठमाडौंस्थित वीरेन्द्र सैनिक अस्पताल र क्लिनिक नेपालमा कार्यरत छन्। उनले मनोचिकित्सामा एमडी र फेलोसिप साइको-सेक्सुअल मेडिसिन मा गरेका छन्। नेपाल मेडिकल काउन्सिल दर्ता नम्बर ९९२० हो ।  

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

क्यान्सरका बिरामीलाई होम केयर सेवा कसरी दिने ?

अचानक चक्कर आउनु कस्तो स्वास्थ्य समस्याको संकेत हो ?

अचानक चक्कर आउनु कस्तो स्वास्थ्य समस्याको संकेत हो ?