+

७ सर्वोत्तम पेय, जुन घरमै बनाउन सकिन्छ

२०८१ जेठ  १ गते ७:०० २०८१ जेठ १ गते ७:००
७ सर्वोत्तम पेय, जुन घरमै बनाउन सकिन्छ

गर्मी बढ्दो छ । तिर्खा लाग्दा के पिउने ? यतिबेला चिसो पेयले आँत भर्न मन लाग्छ । अतः यसका थुप्रै विकल्प छन् ।

पानी वा जुसका अतिरिक्त केही यस्ता पेय तयार गर्न सकिन्छ, जो स्वस्थ्यवर्द्धक पनि होस् । साथै घरमै उपलब्ध सरसामानले बनाउन सकियोस् । छिटो–छरितो होस् ।

पुदिना र कागतीको जुस

गर्मीमा सजिलै घरमा बनाएर खान सकिने पेय पदार्थ हो, पुदिना र कागतीको जुस । यो सर्बतमा कागती र पुदिना मिसाएर बनाउछ सकिन्छ । यसका लागि पुदिनालाई सफा मिक्स्चरमा राखेर कागती र पुदिना मिसाउनुपर्छ ।

पानीमा कागती र पुदिना मिसाएर बन्ने पुदिना कागती पिउँदा एकदमै फाइदा गर्छ । गर्मी मौसममा हुने पाचनसम्बन्धी समस्याबाट पनि छुट्कारा पाउनका लागि यो पानी एकदमै फाइदाजनक हुन्छ । पेट पोल्ने तथा छाती पोल्ने जस्तो समस्याबाट छुटकारा पाउनका लागि पनि यो पानी एकदमै फाइदाजनक हुन्छ । यसले शरीरलाई शीतल बनाउने काम गर्छ ।

मोही

गर्मीयाममा धेरै पिउने पेय पदार्थमध्ये एक हो मोही । यो दूध जमाएर बनाइएको दही वा तरमा तातो मिसाएर मिक्चरमा राखेर सजिलै बनाउन सकिन्छ । पहिला गाउँघरमा मात्रा खाने चलन थियो भने हिजोआज सहरमा पनि यसको प्रयोग धेरै गरिन्छ ।

मोही स्वास्थ्यको लागि निकै लाभदायक छ । यसमा क्याल्सियम, राइबोफ्लेभिन, प्रोटिन जस्ता स्वास्थ्यवर्द्धक पोषक तत्व पर्याप्त मात्रामा हुन्छ । मोही पिउँदा कब्जियत र डिहाइड्रेसनको समस्या पनि कम हुन्छ । यसलाई दिनमा दुई-तीन पटकसम्म पिउन सकिन्छ ।

धनियाँको जुस

धनियाँ मसिनो गरी मिक्सरमा पेल्ने, सिलौटामा कुट्ने, त्यसपछि त्यसमा पानी हालेर मज्जाले माड्नुपर्छ, यसपछि तयार हुन्छ धनियाँको जुस । उदाहरणका लागि धनियाँ २५ ग्राम छ भने त्यसमा ६ देखि १६ गुणा पानी अर्थात् १५० देखि ६०० लिटरसम्म मिसाउनुपर्छ ।

माडेको धनियाँलाई रातभरि छोड्ने र बिहान त्यसलाई छानेर आवश्यकताअनुसार दिनको दुईदेखि तीन पटक पिउन सकिन्छ । यसले पाचनप्रक्रिया बलियो बनाउने र गर्मीयाममा हुने विभिन्न संक्रमणबाट टाढा राख्न मद्दत गर्छ । यसलाई बिहान खाली पेटमा र खाना खाएको एकदेखि डेढ घण्टापछि पिउनु लाभदायक हुन्छ । यसले शरीरलाइ हाइड्रेट राख्न मद्दत गर्छ ।

बेलको सर्वत

गर्मीयाममा शरीरलाई हाइड्रेट र पाचन प्रक्रिया बलियो बनाउन बेलको सर्बत पनि राम्रो हुन्छ । यो जुस पाकेको बेलको बनाइन्छ । यसमा आवश्यकताअनुसार सक्खर, गुड वा मिश्री मिश्रण गरेर पिउन सकिन्छ । यसलाई खाली पेटमा भन्दा खाना खाइसकेको पिउन लाभदायक हुन्छ । यसलाई दिनको ४० एमएलसम्म पिउन सकिन्छ ।

इम्ली सर्बत

इम्लीको सर्बत पनि गर्मीयाममा सजिलै घरमा बनाउन सकिने जुसमध्ये एक हो । यो पाकेको इम्लीबाट बनाउन सकिन्छ । यसमा भएको रेसा बीउ निकाल्नुपर्छ । त्यसपछि इम्ली भन्दा ६ देखि १६ गुणा पानी राखेर इम्ली माड्ने र यसलाई रातभरि भिजाएर राख्नुपर्छ ।

२५ ग्राम इम्लीमा १५० देखि ६०० लिटरसम्म पानी मिसाउन सकिन्छ । एकरात भिजाएर राखेर इम्लीलाई छानेर त्यसमा स्वादका लागि आवश्यकताअुनसार सक्खर, गुड र मिश्री मिसाउन सकिन्छ । यो दिनमा दुई-तीन पटक पिउन सकिन्छ । यसले पनि पाचन प्रणाली बलियो बनाएर कब्जियत जस्ता समस्याबाट टाढा राख्छ ।

मरिच र पानी

गर्मीयाममा मरिचलाई रातभरि भिजाउने र त्यसलाई उमालेर स्वादअनुसार बीरेनुन वा आयोनुन राखेर पिउन सकिन्छ । यसमा कागती पनि मिसाउन सकिन्छ । मरिचले रुघाखोकीबाट बचाउन सहयोग गर्छ । यसको नियमित सेवन गर्दा पाचन ठीक रहनुका साथै भोक जगाउन मद्दत गर्छ ।

मौसमी फलफूलको जुस

कुनै रसिलो मौसमी फलको पनि सर्बत बनाउन सकिन्छ, जस्तो खर्बुजा, जुनारको जुस । यसमा म्याग्नेसियम, सोडियम, फस्फोरस, क्याल्सियम, भिटामिन बी जस्ता पोषक तत्व पाइन्छ । यसले शरीरमा ऊर्जा प्रदान गर्नुका साथै डिहाइड्रेसन हुनबाट जोगाउँछ ।

डा. पुनेश्वर केशरी
डा. पुनेश्वर केशरी
लेखक
डा. पुनेश्वर केशरी
आयुर्वेदिक चिकित्सक

नेपाल आयुर्वेद काउन्सिल दर्ता नम्बर : ०४१ एमडी (आयुर्वेद-द्रव्यगुण विज्ञान, (बैंग्लोर, भारत) आयुर्वेद तथा वैकल्पिक चिकित्सक विभागको जडिबुटी तथा औषधि व्यवस्थापन शाखा प्रमुख, विश्व स्वास्थ्य संगठनको आईसीडी-११, ट्राडस्नल मेडिसिन मोड्युल २ को फोकल पर्सन

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय

फिचर

बढ्दो उमेरसँगै खानपानमा परिवर्तन गर्नु किन जरुरी छ ?

बढ्दो उमेरसँगै खानपानमा परिवर्तन गर्नु किन जरुरी छ ?

क्यान्सरका कारण पनि देखिन सक्छ मुटुमा समस्या

क्यान्सरका कारण पनि देखिन सक्छ मुटुमा समस्या

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

हड्डी खिइने समस्या ‘ओस्टियोआर्थराइटिस’बारे भ्रम र सत्य  

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

बाल क्यान्सरको लक्षणलाई बेवास्ता नगरौं (भिडियो)

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

गुणस्तरीय खाद्यवस्तु उत्पादन गर्न उद्योगले ध्यान दिनुपर्ने १४ कुरा  

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?

आत्महत्याको सोच आउनै नदिन के गर्ने ?