न्यायको तराजुमा ब्याट र बल

कक्षा ११ को पहिलो दिन अङ्ग्रेजी साहित्य पढाउने सरले क्विज खेलाउने निर्णय गर्नुभयो। क्विजमा धेरै प्रश्नहरू क्रिकेट सम्बन्धी नै सोधिए। किनभने, नेपालले भर्खरै २०१६ को टी-२० विश्वकपका लागि क्वालिफायर खेलेको थियो र निराशाजनक प्रदर्शनका कारण छनोट हुन असफल भएको थियो ।

कलेज सुरु हुँदासम्म पनि प्रतियोगिताको सरगर्मी सकिएकै थिएन । अधिकांश प्रश्नहरू त्यही टुर्नामेन्टका बारेमा थिए । ती सब क्रिकेट सम्बन्धी प्रश्नका उत्तर मैले दिएँ।

म केटी भएर क्रिकेट बारे जानकारी राखेको देखेर केही सहपाठीहरू अचम्मित भएका थिए। साथीहरूले सोधे, केमा हेर्छौं गेम ?

ती खेलहरू हेर्न सजिलो थिएन। मैले क्रिकबज र क्रिकईन्फो भन्ने वेबसाइटहरू रिलोड गर्दै स्कोर कार्ड हेर्ने गर्थें, त्यही भनी दिएँ। क्रिकेटमा रुचि भएका केही सहपाठीहरू त्यसरी नै मेरा साथी बन्न पुगे।

म क्रिकेट भनेपछि हुरुक्कै। रात रातभर गेमहरू हेर्ने र फेसबुकमा स्ट्याटस पनि पोस्ट गर्ने । साथीहरूसँग गेमका बारे कुरा गरिरहने।

यस्तैमा कक्षा १२ मा पुगेपछि पत्रकारिता विषयमा आ-आफ्नो बिट छान्नुपर्ने भयो। कक्षाभरी म एक्लै थिएँ, “स्पोर्टस् बिट” छान्ने। त्यसलगत्तै, वाल न्यूजपेपर बनाउने प्रोजेक्ट थियो। प्रोजेक्टका लागि समूह छुट्याइए।

हाम्रो समूहको सम्पादक मलाई राखियो र हाम्रो पत्रिकामा मैले मुख्य समाचारको रूपमा सन् २०१४ टी-२० विश्वकपदेखि अहिलेसम्मका नेपाली क्रिकेटको यात्रा, क्यान निलम्बन र सुधार गर्न सकिने ठाउँहरूका विषयमा लेखेकी थिएँ। लेखले राम्रो तारिफ पनि बटुल्यो।

म साथीहरूसँग कुरा गर्दा पनि सबै क्रिकेट खेलाडीहरूलाई दाइ भनेर सम्बोधन गर्थेँ। जस्तै पारस दाइ, ज्ञानेन्द्र दाइ, शक्ति दाइ, बसन्त दाइ आदि आदि । मानौं, मैले यी दाइहरूलाई वर्षौंदेखि चिनेको छु।

अब कुरा गरौं, यीमध्ये वा यी बाहेकका कोही पनि खेलाडीसँग मेरो चिनजान भएर उनले तिम्रो घरकै अगाडि छु, आउ न त यतै भेटौं भनेका भए म पक्कै जान्थें। म भए त अझ जर्सी लिएर जान्थें, साइन गराउन।

मेरा पुरुष मित्रहरू पनि पक्कै जान्थे, तर म जाँदा प्रश्न उठ्ने रहेछ, गौशाला २६ को कथाले मलाई यो कुरा बुझायो।

क्रिकेटको ठूलो समर्थक भएका कारण होला, सन्दीप लामिछाने र गौशाला २६ दुवै तर्फको कथा सुनिनसक्दा मैले गौशाला २६ लाई शङ्काको सुविधा दिनसकेकी थिइनँ। तर उनको कथा नसुन्दै सन्दीपको फेसबुक स्ट्याटस् पढ्दा र उनी एक महिनै गायब भएको देख्दा, उनी गलत छन् भन्ने बारे म पक्का भइसकेकी थिएँ। अझ गौशाला २६ को कथा पढेपछि त मलाई त्यो आफ्नै कथा जस्तो लाग्यो।

गौशाला २६ को ठाउँमा, त्यही उमेरकी म, त्यही कक्षामा पढ्ने म भएकी भए पनि त्यस्तै गर्थें होला। भोलि विदेश गएर खेल्नुपर्ने व्यक्ति जोप्रति मेरो मनमा औधि सम्मान छ, ऊ क्याम्पबाट निस्केर मेरो घर नजिक आएको छ भने म पक्कै भेट्न जान्थें। र उसले गाडीमा राखेर प्रेरणादायक कुरा गर्दै मलाई अलि टाढासम्म लिएर जान्छ भने वरपर भिडभाड होला भनेर अलि पर लगेको होला भनेर सोच्थें।

फेरि ऊ भोलि हिंड्नुपर्ने मान्छे, पक्कै क्याम्पमा फर्किहाल्छ, मलाई घर छोड्दिहाल्छ भनेर नै सोच्थें होला। आजको म भएकी भए मलाई नगरकोटबाट फर्किने तरिका थाहा हुन्थ्यो तर त्यस समय काठमाडौं बाहिर कहिल्यै एक्लै नगएकी म भने आफैं फर्किन्छु भनेर भन्ने हिम्मत गर्न सक्ने थिइनँ होला।

त्यसैले गौशाला २६ को ठाउँमा म भएकी भए, आफ्नो अवस्थाको निकास नै भेट्ने थिइनँ जस्तो लाग्छ र उनी पनि त्यही अवस्थामा परिन् भने झैँ लाग्छ। उनको कथा म जति पढ्छु त्यति नै विचलित हुन्छु। बहिनी साह्रै हिम्मतिली लाग्छिन्।

वास्तवमा बहिनीको कथा पढेपछि मैले अति नै रुचि भएता पनि सन्दीप खेलेको कुनैपनि म्याच हेरेकी छैन। देशको यत्रो जिम्मेवारी दिइएको खेलाडी, महत्वपूर्ण खेल खेल्न जानुअघिको दिनभर र रातभर पनि क्याम्पबाट गायब हुनु मात्र पनि उनको देशले दिएको जिम्मेवारीप्रतिको लापरबाही हो भन्ने मेरो बुझाइ छ।

उनको क्रिकेट मात्र नभएर संगीतप्रतिको झुकावको पनि समर्थन गर्ने म, आज उनकै कारण यो देशमा आफूलाई असुरक्षित भएको महसुस गर्छु। के छोरी भएर छोरामा विश्वास गर्नु अपराध हो? के पुरुषहरू विश्वास गर्न नै लायक छैनन् त? मैले बुझ्न सकेकी छैन।

गौशाला २६ पुरुष भएकी भए ‘किन गएको त?’ भन्ने प्रश्न पक्कै उठ्दैन थियो। यसको मतलब यही हुन जान्छ कि एउटा नारीले पुरुषमा कहिलै विश्वास गर्नु हुँदैन। के सन्दीपका समर्थक प्रत्येक पुरुषहरूले आफ्ना आमा, दिदी, बहिनी, र महिला मित्रहरूलाई आफूमा विश्वास नगर्नु भन्न खोजेका हुन्?

के सन्दीपका समर्थक प्रत्येक महिलाहरूले पुरुषलाई जे जति गर्न पनि छुट छ भन्ने कुराको समर्थन गरेका हुन्? तेस्रा अमेरिकी राष्ट्रपति थोमस जेफरसनले भनेका थिए, ‘जब अन्याय कानुन बन्छ, त्यसको सामना गर्नु नै कर्तव्य बन्न जान्छ ।’

आज यो देशमा पनि अन्याय नै कानुन बन्न पुगेको छ। एकतिर ब्याट र अर्कोतिर बल राखेर न्यायको तराजुलाई सधैंका लागि असन्तुलित बनाइएको छ। कानुनमै नभएको कुरा जब न्याय बन्छ, न्यायको तराजु भत्किंदाको चोट एकदिन सबैलाई लाग्छ।

तर, अन्याय गर्ने र अन्यायको समर्थन गर्ने व्यक्तिहरूले आफूलाई के कुराले शान्त बनाउलान्? आफ्नो कर्तव्य निभाउने वकिललाई पाप नलाग्ला, तर ईश भनेर न्यायधीशको कुर्सीमा राखिएका हरेक ईश्वरको हिसाब होला।

आज न्याय खोज्नेहरू न्यायधीशको अन्यायमा परेर द्वारिकाधीश (भगवान) को शरण पर्न बाध्य हुनुपरेको छ। उच्च अदालतको निर्णय पछि यो देशभित्रको अबको आस सर्वोच्च अदालत मात्र हो। तर कानुनको पट्टी बाँधेर, न्यायको तराजु बोक्ने न्यायालयमा बसेर, एकजनालाई आम व्यक्ति र अर्कोलाई राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय खेलाडी भनेर सम्बोधन गर्ने न्यायधीश र सर्वोच्च न्यायलयमा म कसरी विश्वास गरूँ ?