सम्झनाको सम्झिरहने इनिङस्

४ साउन, काठमाडौं । वुमन्स एसिया कपमा यूएईलाई ६ विकेटले हराउँदै नेपाललाई ऐतिहासिक जित हात पार्दा ओपनर सम्झना खड्काले अविजित ७२ रनको उत्कृष्ट इनिङस् खेलिन् ।

सन् २०१२ देखि वुमन्स एसिया कप खेल्न थालेको नेपाल हालसम्म जितविहीन थियो । सम्झानाको उनको उत्कृष्ट प्रदर्शनमा नवौं खेलमा पहिलो जित हात पार्न सफल भयो नेपाल ।

श्रीलंकाको डाम्बूलामा टस हारेर ब्याटिङको निम्तो पाएको यूएईले निर्धारित २० ओभरमा ८ विकेट गुमाउँदै ११५ रन बनाएको थियो । नेपालले हालसम्म टी–२० आईमा ११० भन्दामाथिको योगफल पूरा गरेको थिएन । त्यसैले जित्नेमा शंका थियो ।

तर सम्झनाको सानदार ब्याटिङमा नेपालले मात्रै १६.१ ओभरमा ४ विकेट गुमाउँदै पूरा गर्‍यो । सुरुवातदेखि नै आक्रामक क्रिकेट, कमजोर बललाई बाउन्ड्री, मैदानमा धैर्यता, जिम्मेवारी र खेल सकाएर मात्रै फर्किनु उनका ब्याटिङका आर्कषण थिए । ४५ बलको सामाना गरेकी उनले ११ चौका हानिन् ।

उनले यसअघि मध्यक्रममा खेल्दै आएकी थिइन् । पहिलो पटक ओपनिङमा आएकी उनी नयाँ भूमिकामा पूर्ण सफल भइन् । तीव्र गतिकी बलर समिरा धर्निधर्कालाई पहिलो ओभरको दोस्रो र पाँचौं बलमा चौका हान्दै सुरुवात गरिन् । तेस्रो ओभरमा समिरालाई पुनः दुई चौका हानिन् । उनी आक्रामक बन्दा अर्को एण्डबाट खाता खोल्न अनुभवी ब्याटर सीता रानामगरलाई ९ बल लागेको थियो ।

नेपालले सुरुवाती ३ ओभरमा ३० रन बनाउँदा २० रन सम्झना र बाँकी १० अतिरिक्त पाएको थियो । नेपालले सुरुवातमा जस्तो सुरुवात चाहेको थियो, सम्झनाले त्यस्तै सफलता दिलाइन् । उनले कुनै पनि समय यूएईलाई खेलमा हाबी हुन दिइनन् । यो कीसिमको सुरुवात नेपाली महिला क्रिकेटमा विरलै देखिन्छ ।

छैटौं ओभरको पहिलो बलमा सीता ७ रनमा क्याच हुँदा नेपाल ३९–१ को अवस्थामा थियो । सातौं ओभरको सुरुवाती दुई बलमा सम्झनाले स्पिनर वैष्णवे महेशलाई स्क्वायर लेगमा दुई सुन्दर चौका हानेकी थिइन् । दशौं ओभरमा आएकी स्पिनर ईशा ओझालाई उनले सुरुवाती दुई बलमा दुई चौका हानेकी थिइन् । स्क्वायर लेगमा लगातार बाउन्ड्रीका साथ टोलीको जित सहज बनाइन् ।

सुरुवाती १० ओभरमा नेपालले २ विकेट गुमाउँदै ६६ रन बनायो । सम्झना २६ बलमा ८ चौकासहित ४३ रनमा क्रिजमा थिइन् । एक समय उनलाई नेपालबाट महिला टी–२० आईमा सर्वाधिक छिटो अर्धशतक प्रहार गर्ने कीर्तिमान बनाउने अवसर थियो । त्यसको लागि उनले बाँकी ६ बलमा ६ रन जोड्नुपर्दथ्यो । तर उनले अर्धशतक बनाउने नाममा खराब सट खेलिनन् ।

१२औं ओभरको पहिलो बलमा इन्दु बर्मा १० रनमा आउट हुन पुगिन् । सम्हालिएर क्रिजमा रहेकी सम्झनाले १३औं ओभरको पाँचौं बलमा ३५ बलमा अर्धशतक प्रहार पुार गरिन् । लगत्तै १४ औं ओभरको तेस्रो बलमा रुविना १० रनमा क्याच आउट हुन पुगिन् । तीन अनुभवी सीता, इन्दु र रुविना आउट भइसकेकाले खेल सकाएर आउनु पर्ने थियो, सम्झनाले त्यही गरिन् ।

१७ औं ओभरको पहिलो बलमा ईशा ओझालाई स्क्वायर लेगमा विजयी चौका प्रहार गरिन् । ६६ प्रतिशतक कन्ट्रोलमा हानेकी उनले सुरुवातको पहिलो र अन्त्य आफैं गरिन् । ‘देशलाई गौरवान्वित गर्ने मौका पाएकोमा म धेरै खुसी छु । म सबैलाई धन्यावाद दिन चाहन्छु’, खेलपछि भावुक हुँदै सम्झनाले भनिन् ।

सम्झनाले दिलाएको जित कति ठूलो थियो भन्ने अरु सिनियर खेलाडीमा देखिएको खुसीले प्रष्ट बोल्यो । जब चौका हान्दै उनले खेल सकाइन्, डगआउटमा रहेका खेलाडीहरु दौडिएर क्रिजमा पुगे । उनीहरु सम्झनालाई अंगालो मार्न तछाडमछाड गरिरहेका थिए । उनीहरु सबैको आँखामा हर्षको आँशु थियो ।

‘जितपछिको क्षण भन्नै नसकिने थियो । म भन्दा पनि सिनियर खेलाडीहरु बढी भावुक थिए । आँखाबाट आँशु आइराखेको थियो’ सम्झनाले अनलाइनखबरसँग भनिन्, ‘त्यो देख्दा मैले गर्व गर्न लायक गरेछु जस्तो लाग्यो ।’

को हुन् सम्झना खड्का ?

बझाङमा जन्मिएकी २५ वर्षीया सम्झनाले बाल्यकालमा दाइहरुसँग क्रिकेट खेल्ने गर्दथिन् । रमाइलोलाई क्रिकेट खेल्ने उनलाई विस्तारै यही खेलको लत बस्यो ।

१५/१६ वर्षको उमेरबाट भने क्रिकेटमा ट्रेनिङ गर्न थालिन् । पहिलो पटक उनी २०७१ तिर यू–१९ राष्ट्रिय प्रतियोगिता पनि खेलिन् । सुदूरपश्चिमबाट सुरुवातमा घरेलु क्रिकेट खेलेकी उनको प्रदर्शन त्यति राम्रो भएन । २०२१ मा दाङको लमहीमा भएको प्रधानमन्त्री कपमा उनले २ खेलमा ४ रन बनाएकी थिइन् ।

२०२२ मा धनगढीको फाप्लामा भएको प्रधानमन्त्री कपमा पनि उनको ब्याटबाट राम्रो प्रदर्शन हुन सकेन ।

बिर्सनलायक मध्यक्रम

तर २०२२ अक्टोबरमा नवौं राष्ट्रिय खेलकुदमा नेपाल पुलिस क्लबले कोशी र सुदूरपश्चिम प्रदेशका खेलाडीहरु लिएर पहिलो पटक टिम निर्माण गर्‍यो । रुविनाको कप्तानीमा बनेको टोलीमा सम्झाना पनि अटाइन् । अनि, पोखरामा भएको नवौं राष्ट्रिय प्रतियोगिता नै उनको करिअरको ट्रनिङ प्वाइन्ट बन्यो ।

नवौं राष्ट्रिय प्रतियोगितामा पुलिसलाई स्वर्ण जिताउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेकी सम्झना ५ खेलमा १३५ रन बनाउँदै सर्वाधिक रन बनाउने ब्याटर बनेकी थिइन् । त्यही प्रदर्शनले उनलाई २०२३ मेमा नेपाली राष्ट्रिय टोलीको बन्द प्रशिक्षणमा पुर्‍यायो ।

पाँच खेलको सिरिज अन्तर्गत बागींमा मे २९ मा भएको खेलमा नेपालले सम्झनालाई डेब्यू गरायो ।

नेपाल ५० रनमा अल आउट हुँदा सम्झनाले २५ बलमा टोलीको सर्वाधिक १३ रन बनाएकी थिइन् । पाँच खेलको सिरिजमा उनी १३, २, ८ र ० मात्रै बनाउन सकिन् । पहिलो पटक अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट खेलेकी उनको प्रदर्शन अपेक्षा अनुसार हुन सकेन ।

अगष्ट २२ मा हङकङविरुद्ध अविजित ३६ रन बनाइन् । तर त्यसपछि दोहोरो अंकमा रन बनाउन सकिनन् । टी–२० आईमा मध्यक्रममा यसअघि ब्याटिङ गरेका ११ इनिङस्मा क्रमश : १३, २, ८, ०, ३६, १, २, ०, ०, ० र १ रनमा आउट भएकी थिइन् । उनले यसअघि नेपालबाट खेलेका ११ खेलमा मात्रै ६३ रन बनाएकी थिइन् ।

सिनियर क्रिकेटमा उनको प्रदर्शन सम्झन लायक रहेन । तर उनले हिम्मत हारिनन् ।

प्रधानमन्त्री कप महिला टी–२० प्रतियोगिता २०२४ को सुरुवातमा ९ खेलमा १५० रन बनाउँदै लय समाउन खोजेकी थिइन् । सबै खेलमा सुरुवात पाएपनि ठूलो इनिङस् खेल्न सकिनन् । तर मे मा ललितपुर मेयर्स च्याम्पियसिपमा सुदूरपश्चिमबाट ओपनिङ गर्दै बागमतीविरुद्ध ४७ बलमा १० चौकासहित ७४ रनको इनिङस् खेल्दै प्लेयर अफ द म्याच चुनिएकी थिइन् ।

त्यसअघि ललितपर मेयर्स कपमा कोशीविरुद्ध तेस्रो नम्बरमा ब्याटिङ गर्दै ५४ रन बनाएकी थिइन् । ५ खेलमा २ अर्धशतकसहित १५६ रन बनाएपछि नेपाली टोलीमा फर्किएकी थिइन् । नेपालको टोलीमा भएका ओपनर काजोल श्रेष्ठ र विन्दु रावल दुवै सुस्त गतीमा खेल्ने हुँदा ओपनिङमा ल्याएको थियो ।

प्रशिक्षको त्यो निर्णयलाई उनले सही साबित गरेकी छन् । महिला टोलीका सहायक प्रशिक्षक रिजन प्रजु टोलीले दिएको भूमिका अनुसार खेलेको बताउँछन् । ‘बाउन्ड्री ठूलो हुँदा हाम्रो लक्ष्य सिंगल डबलमा ध्यान थियो । योजना अनुसार नै उनलाई ओपनिङ ल्याएका थियौं’ रिजनले भने, ‘उनले टोलीको दिएको भूमिका अनुसार खेलिन् ।’

नेपालकी पूर्वकप्तान निरा राजोपाध्यायका अनुसार नेपालको समस्या सुरुदेखि नै दबेर खेल्ने थियो । तर सम्झनाले सुरुवातदेखि नै आक्रामक खेलेको भन्दै उनले भनिन्, ‘उनले जिम्मेवारी लिँदै सुरुदेखि अन्तिमसम्म मैले नै खेल सकाउँछु भनेर खेलिन् ।’

अब नेपालले आइतबार पाकिस्तान र मंगलबार भारतसँग खेल्नेछ । प्लेयर अफ दि म्याच बनेकी सम्झना भन्छिन्, ‘आजको इनिङस् ले मेरो मनोबल बढेको छ । भारत र पाकिस्तानसँग यसरी नै खेल्छु भनेर सोच छ ।’