२०८१ भदौ ७ गते १२:३४ 
अस्वस्थकर खानपान, निष्क्रिय जीवनशैली र तनाव कब्जियतका प्रमुख कारण हुन् । पेटक ठीक ढंगले सफा हुन नपाउँदा कब्जियत हुन्छ । साथै दिसा गर्दा निकै कष्ट हुन्छ ।
कब्जियत पीडित सामान्य व्यक्तिको तुलनामा कम पटक शौच गर्छन् । सामान्य व्यक्तिले दिनहुँ दिसा गर्छन् तर जसलाई कब्जियत छ, उनीहरू दुई-तीन दिनसम्म पनि शौच गर्न सकिरहेका हुँदैनन् । यही कारण उनीहरूको पेट भारी हुन्छ, शरीर चङ्गा र छरितो महसुस हुँदैन । खानामा अरुचि हुन्छ ।
कब्जियतको कारण कतिपयलाई बान्ता हुने र टाउको दुख्ने समस्या हुन्छ । त्यति मात्र होइन, कब्जियत समयमै निको भएन भने यसले गम्भीर रोग पनि निम्त्याउन सक्छ ।
कब्जियतका कारण लाग्ने रोग
पायल्स
पायल्स हुने विभिन्न कारणमध्ये कब्जियत पनि एक हो । यो एक धेरै पीडादायी समस्या हो, यसमा मलद्वारभित्र वा बाहिर मासु पलाउँछ । त्यो मासु कहिले भित्रै रहन्छ र कहिले बाहिर निस्कन्छ । पायल्सका लक्षणमा पेट खाली गर्न नसक्ने, दिसा-पिसाब गर्दा दुख्ने, मलद्वार वरिपरि सुन्निने, मलद्वार वरिपरि गाँठो र बारम्बार शौच गर्न गाह्रो हुने हुन्छ ।
एनल फिसर
मलद्वारसँग सम्बन्धित रोग एनल फिसरको लक्षण पायल्ससँग मिल्दोजुल्दो हुन्छ । फिसर भएपछि मलद्वार वरपरको स–सानो तन्तु च्यातिने वा चिरिन सक्छ, जसकारण दिसा गर्ने क्रममा दुख्ने मात्र नभई त्यो दुखाइ घण्टौंसम्म पनि रहन सक्छ । साह्रो दिसा आउने, मलद्वार वरपर चिलाउने, रगत बग्ने, छालामा गाँठो आउने जस्ता समस्या एनल फिसरमा देखिन्छ । ऐनल फिसर हुनुको मुख्य कारण कब्जियत नै हो ।
आन्द्रामा अवरोध
लामो समयसम्म कब्जियतले आन्द्राको अवरोध जस्ता गम्भीर रोग निम्त्याउन सक्छ । यस्तो अवस्थामा खाना र पेय पदार्थलाई सानो वा ठूलो आन्द्राबाट जान गाह्रो हुन्छ । यो एक आपतकालीन अवस्था हो, यसलाई तत्काल उपचार गर्नुपर्ने हुन्छ । पेट फुल्नु, वाकवाक लाग्नु, बान्ता हुनु, भोक नलाग्ने र कब्जियत आन्द्राको अवरोधका प्रमुख लक्षण हुन् ।
छालामा समस्या
कब्जियतसँग सम्बन्धित विषाक्तताले छालालाई पनि क्षति पुर्याउँछ । यसले डन्डीफोर आउने र छाला फुट्ने समस्या हुन सक्छ । जब विषाक्त पदार्थ र फोहोरहरू हट्नुको साटो कोलन मार्फत रक्त प्रवाहमा अवशोषित हुन्छन्, तब यो समस्या हुन्छ । यी विषाक्त पदार्थ शरीरको सबैभन्दा ठूलो डिटक्सफिकेसन अंग, छालाको माध्यमबाट रक्त प्रवाहबाट बाहिर निस्कन सक्छन् । आन्द्राको ब्याक्टेरिया (गट ब्याक्टेरिया) मा हुने परिवर्तनको कारण छालमा समस्या निम्तिने हो ।
युरिनरी रिटेन्सन
पिसाबथैली पूरै खाली गर्न नसक्नुलाई युरिनरी रिटेन्सन भनिन्छ । यो अवस्थाले लामो समयसम्म समस्यामा पार्न सक्छ । यस अवस्थामा पिसाब फेर्दा पनि मूत्राशय पूर्ण रूपमा खाली हुँदैन । यो रोग धेरै गम्भीर र पीडादायी हुन्छ । यस्तो अवस्थामा यसको लक्षण (पिसाब रोकिने लक्षण) देखा परेमा तुरुन्तै चिकित्सकसँग परामर्श लिनुपर्छ ।
कब्जियतबाट बच्ने उपाय
कब्जियतबाट बच्न सबैभन्दा पहिले आफ्नो जीवनशैलीमा सुधार ल्याउन जरुरी छ । यसका लागि आफ्नो खानपान, गतिविधि र सुत्ने बानीमा ध्यान दिनुपर्छ । साथै यी कुरामा पनि ध्यान दिनुपर्छ ।
प्रशोधित खाना त्याग्ने
हामी घरको ताजा र सुपाच्य खानेकुरा भन्दा बजारमा पाइने फास्टफुड वा प्याकेट बन्द खानेकुरा बढी खान्छौं । मैदाजन्य, तारेको–भुटेको, मसालेदार खानेकुरा बढी रोजाइमा पर्ने गर्छ । यस्तो खानेकुराले पाचन तन्त्रमा समस्या ल्याउँछ । यस किसिमको खानपानलाई त्याग्नु पनि कब्जियतको जोखिमबाट बच्नु हो ।
फाइबरयुक्त खानेकुरा
पेटको सफाइका लागि फाइबरयुक्त खानेकुरा अत्यावश्यक हुन्छ । फाइबरले पेटमा जमेको फोहोरलाई ठूलो आन्द्रा हुँदै बाहिर निकाल्छ । हरियो सागपात, फलफूल, तरकारी आदिमा पर्याप्त फाइबर पाइन्छ ।
पर्याप्त पानी पिउने
पाचन प्रणालीको लागि पानी आवश्यक छ । पर्याप्त मात्रामा पानीको सेवनले पेटमा जम्मा भएको खानालाई शक्तिमा परिणत सघाउ पुर्याउँछ । साथै यसले आन्द्रालाई नरम तथा लचिलो बनाउँछ । शरीरमा पानीको कमी भएमा कब्जियतको समस्या निम्तिने गर्छ । त्यसैले दैनिक कम्तीमा ८-१० गिलास पानी पिउनुपर्छ ।
सक्रिय जीवन र व्यायाम
शारीरिक काम वा व्यायाम नगर्ने बानीले कब्जियत जस्तो समस्या निम्त्याउँछ । त्यसैले कब्जियतबाट बच्न शारीरिक रुपमा सक्रिय हुन जरुरी छ । कतिपय व्यायाम र योगासन यस्ता हुन्छ, जसले पाचनक्रियामा राम्रो प्रभाव पार्छ ।
पर्याप्त आराम
शारीरिक स्वास्थ्य र तन्दुरुस्तीका लागि पर्याप्त र गहिरो निद्रा आवश्यक हुन्छ । त्यस्तै कब्जियतबाट बच्न समयमै सुत्नु र समयमै उठ्नु आवश्यक हुन्छ ।
प्रतिक्रिया 4