२०८१ भदौ २६ गते १७:२६ 
उमेर बढ्दै जाँदा शरीरको पोषक तत्त्वको आवश्यकता पनि परिवर्तन हुँदै जान्छ । यस्तोमा उमेरसँगै खानपानमा परिवर्तन गर्नुपर्ने हुन्छ, उमेर अनुसारको खानपान नहुँदा विभिन्न समस्या निम्तिन सक्छ ।
धेरैजसो मानिसले आफ्नो स्वास्थ्यलाई हल्का रूपमा लिने र स्वस्थ खानपानलाई बेवास्ता गर्छन् । तर बढ्दो उमेरमा खानपानमा ध्यान दिइएन भने खराब खानपानकै कारण रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता कमजोर हुने, खानपान र जीवनशैलीसँग जोडिएको उच्च रक्तचाप र मधुमेह लगायत समस्याको जोखिम बढ्छ । त्यसैले बढ्दो उमेरसँगै खानपान परिवर्तन गर्नुपर्छ ।
४० वर्षपछिको खानपान
४० वर्षको उमेरपछि ‘बेसल मेटाबोलिक दर’ शरीरले क्यालोरी जलाउने गति घट्छ, हर्मोनको स्तरमा परिवर्तन हुन्छ र धेरैजसो मानिसको गलत आहार छनोटको कारण यो उमेरमा पेट वरिपरिको बोसो पनि बढ्न थाल्छ । त्यसैले ४० वर्षपछि दैनिक कति क्यालोरी सेवन गर्ने भन्ने कुरामा सचेत हुनुपर्छ, दैनिक खानामा क्यालोरीलाई अलि अलि घटाउँदै जानुपर्छ ।
औसत व्यक्तिले ५० वर्षको उमेरमा आफ्नो १० प्रतिशत मांसपेशी गुमाउँछ । त्यसैले प्रोटिनको सेवनमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । जसले बीएमआर (बेसल मेटाबोलिक रेट) स्थिर राख्न पनि मद्दत गर्नेछ । प्रोटिन आवश्यकता निर्धारण गर्न, आफ्नो तौल केजीमा जति छ त्यति नै ग्राम प्रोटिन (अर्थात् १ ग्राम प्रतिकेजी तौल) शरीरलाई आवश्यकता पर्छ । जब उमेर बढ्दै जान्छ, तब प्रोटिन संश्लेषण उत्तेजित गर्न र सार्कोपेनियाबाट बच्न थप प्रोटिन चाहिन्छ । प्रोटिनलाई हाम्रो प्रत्येक खानामा समावेश गर्नु पर्ने हुन्छ, जसले जसले गर्दा शरीरले प्रोटिनलाई राम्ररी प्रयोग गर्छ ।
आहारमा नट्स, पर्याप्त मात्रामा आइरन र भिटामिन सी युक्त खानेकुरा समावेश गर्नुपर्छ । जसले आहारलाई अझ स्वस्थ बनाउनेछ । त्यस्तै गरी उच्च फाइबरयुक्त खानेकुरामा जोड दिनु पर्छ
हड्डी बलियो राख्न, आफ्नो आहारमा क्याल्सियम युक्त खानेकुरा जस्तै दूध र दुग्धजन्य पदार्थ समावेश गर्नुपर्छ र ‘भिटामिन डी’ का लागि कम्तीमा २०-३० मिनेट प्रत्यक्ष घाममा बिहान ९-१२ बजेको बीचमा बिताउनुहोस् ।
तनावले रक्तचाप र मुटुको दर बढाउन सक्छ । साथै यसले दीर्घकालीन रुपमा रगत जमेर मुटुको स्वास्थ्यलाई असर पनि गर्न सक्छ । त्यसैले तनावलाई व्यवस्थापन गर्नुपर्छ । तनाव व्यवस्थापन गर्न पर्याप्त मात्रामा निद्रा पूरा गर्नुपर्छ । साथै योग, व्यायाम, नृत्य वा ध्यान गर्नुपर्छ दैनिक १५ मिनेट मात्रै गर्दा पनि पर्याप्त हुन्छ ।
५० वर्षपछि
कोलेस्ट्रोल, उच्च रक्तचाप र टाइप-२ मधुमेह जस्ता स्वास्थ्य समस्या यस उमेर समूहमा बढी देखिन्छन् । त्यसैले के खाने भन्ने कुरामा कुरामा विशेष ध्यान दिनुपर्छ ।
५० वर्षपछि उच्च कोलेस्ट्रोलले जोखिम पनि बढ्छ । कोलेस्ट्रोलको जोखिम कम गर्न स्याउ, केरा, सुन्तला, स्ट्रबेरी, कालो अङ्गुर, कागती, ब्ल्याक बेरिज, एभोकाडो, किबी, अनार, डार्क चकलेट जस्ता फलफूलको सेवनले शरीरलाई नियन्त्रणमा राख्छ । यसको सेवनले कोलेस्ट्रोलको मात्रा समेत कम हुने गर्छ ।
उमेर बढ्दै जाँदा हाम्रो शरीरको ऊर्जा आवश्यकता (बीएमआर) झनै घट्दै जान्छ । शरीर दैनिक जीवनमा पर्याप्त क्यालोरीहरू जलाउन सक्षम हुँदैन । यस्तोमा धेरै क्यालोरी खपत गरियो भने शरीरमा बोसो जम्मा हुन्छ । त्यसैले क्यालोरीको मात्रालाई थप घटाउनुपर्छ ।
जीवनको यस चरणमा शरीर अब धेरै भिटामिन र खनिज अवशोषित गर्न र प्रयोग गर्न पनि सक्षम हुँदैन । थप रूपमा आइरन, क्याल्सियम र भिटामिन बी-६, बी-१२ र फोलेटको अवशोषण घट्दै जान्छ, किनकि पेटमा एसिडको मात्रा उमेरसँगै कम हुन्छ । तसर्थ, पौष्टिक खानेकुरा उपभोग गर्नुपर्छ । शरीरमा यस्ता पोषक तत्त्वको कमी भएको छ कि छैन भनेर परीक्षण गर्नुपर्छ । कुनै पोषक तत्त्वको कमी भए खानाबाट पूरा वा सप्लिमेन्टको सेवन गर्नुपर्छ ।
५० वर्षको उमेरपछि धेरैलाई मधुमेहको समस्याले सताउने गरेको पाइन्छ । उमेर बढ्दै जाँदा, हाम्रो शरीरलाई रगतमा चिनीको स्तर व्यवस्थापन गर्न गाह्रो हुन्छ । किनभने इन्सुलिन जसले ग्लुकोज (चिनी) ऊर्जाका लागि कोषिकाहरुमा पुर्याउन मद्दत गर्छ, उनीहरू त्यसको प्रतिरोधी हुन्छन् ।
प्रतिक्रिया 4