सखी बहिनपा मैथिलानी समूहले काठमाडौंमा मनाए जितिया महोत्सव

५ असोज, काठमाडौं। सखी बहिनपा मैथिलानी समूहले जितियाको उपलक्ष्यमा काठमाडौंमा जितिया महोत्सव मनाएका छन् ।

सन्तानको दीर्घायुको कामना गर्दै उनीहरूले जितिया पर्व मनाएका हुन्। जितियामा मैथिलानी महिलाहरूले रंगारंग कार्यक्रमसमेत गरेका छन् ।

उक्त कार्यक्रममा पुरुषले पितृपक्षमा दिवङ्गत आफन्तलाई तर्पण दिएजस्तै व्रतालुले दिवङ्गत आफन्त महिलालाई तर्पण दिएका छन् ।

जितिया व्रत मिथिलाञ्चलमा फरक तरिकाले मनाउने गरिन्छ। व्रतको पहिलो दिन सप्तमी तिथिमा व्रतालुहरू नाहाय खाय अर्थात चोखो भइ व्रतको शुभारम्भ गरिन्छ। पवित्र जलाशयमा गइ नुहावने बेलामा जिमुतवाहन भगवान एवं चिल्हो सियार (चील र स्याल) तोरीको तेल र पिनाको (तेल खरी )चढाइन्छ ।

नुहाएपछि फेरि जिमुतवाहन भगवानलाई चिउरा, दही, चीनी ,केरा एवं थरी थरीका फलफूल मिठाई चढाएर व्रत सङ्कल्प गर्ने गरिन्छ एवं चिल्हो सियार (चील र स्याल)लाई पनि चिउरा दही चीनी चढाएर व्रत बस्ने निम्तो दिन्छ। भोलि पल्ट पात्रोमा दिएको साइत अनुसार (साइत धेरै जसो बिहान 3 बजे देखि 5 बजे भित्र पर्छ) व्रतालुहरु “औंठन /ओठगन”(दर जस्तै) खाइन्छ ।

ब्रतालुले दही,चिउरा र अमोट (जमाएर राखिएको पाकेको आँपको रस) खाएर ‘औंठन/ओठगन’ विधि गरिन्छ । अनि दिउँसो डाला भरने ( बास को ठूलो टोकरी)चलन छ । डाला मा नरिवल,अक्षत, डारा (केटाहरूले कम्मरमा लगाउने धागा),रक्षासूत्र, फलफूल ,मिठाई, एवम जितिया (महिलहरुले लगाउने एक विशेष प्रकार को सुनको लकेट, पोतेमा उनेको मंगलसूत्र जस्तै), आफ्नो इच्छा अनुसार सौभाग्यको सामान हरु राखेर डालालाई छोपेर राखिदिन्छ ।

फेरि बेलुका साँझ बत्ती बालेपछि ब्रतालुहरु जम्मा भएर जिमुतवाहन भगवान को कथा भन्छन् अनि सुन्छन् यो भनिन्छ कि यो कथा सुन्ने अनि सुनाउने दुइटै लाई धर्म हुन्छ त्यही कारणले व्रत न बस्ने हरुले पनि कथा सुन्छन्।

दोस्रो दिन (अष्टमी तिथि) थुक पनि न निल्ने गरी व्रत बसेर ,तेस्रो दिन (नवमी तिथि) पात्रो अनुसार साइत हेरेर हुन्छ (कहिले बिहानै हुन्छ, कहिले दिउँसो अनि कहिले साँझमा ) जुन बेला साइत हुन्छ त्यो बेला मात्र मुखमा दतिवन हाल्ने अनि नुहाई धुवाई गरेर डाला जुन छोपेको हुन्छ त्यो खोलेर व्रतालुहरुले सौभाग्यको समान र जितिया लगाएर छोरा छोरीलाई डोरा/धागो लगाई दिन्छ। त्यसपछि जिमुतवाहन भगवानलाई खीरा (काँक्रो), सानो केराउ,सुपारी एवम अक्षता दुई ठाउँमा प्रसादको रूपमा चढाइन्छ। साथै चील र स्याललाई पनि काँक्रो, केराउ,सुपारी एवम अक्षता, प्रसाद चढाउने गर्छन् ।यसपछि मात्रै जिमुतवाहन भगवानलाई चढाएको प्रसाद खाएर आफू पारण (अन्न,जल ग्रहण) गर्दछन् ।

तीन दिनसम्म मनाइने यो व्रत निकै नै कठोर पर्वको रुपमा मान्ने गरिन्छ। जितिया पर्वको चर्चा भविष्यपुराणमा भएकाले यसको थालनी द्वापरयुगमा नै सुरु भएको जनविश्वास छ । यस व्रतमा पुरुषले पितृपक्षमा दिवङ्गत आफन्तलाई तर्पण दिएजस्तै व्रतालुले दिवङ्गत आफन्त महिलालाई तर्पण दिने गर्दछन् ।