मुटुरोगले मात्र छाती दुख्दैन, यस्ता छन् १० कारण

बारम्बार वा एक्कासि छाती दुख्नु सामान्यदेखि गम्भीर स्वास्थ्य समस्याको कारणले हुनसक्छ । त्यसैले छातीमा कुनै प्रकृतिको दुखाइ छ भने बेवास्ता गरेर बस्नुहुँदैन ।

कतिपयले छातीको दुखाइ हुने बित्तिकै मुटुरोग वा हृदयघात हुन लागेको सोच्छन् । हृदयघात बाहेक अन्य रोगहरू जस्तै फोक्सो, पेट, मांसपेशीको समस्या वा मुटुको वरिपरिको तहमा समस्या हुँदा पनि छाती दुख्न सक्छ । छातीमा दुखाइसँगै आउने लक्षणले मात्र कुन समस्याले दुख्यो भनेर यकिन गर्न सकिन्छ ।

के कस्ता कारणले छाती दुख्छ ?

हृदयघात

छाती दुख्ने मुख्य कारण हृदयघात हुनसक्छ । कुनै कारणवश मुटुको मांसपेशीले पर्याप्त मात्रामा अक्सिजनयुक्त रगत नपाउँदा छातीको बायाँ छेउमा वा मध्यभागमा दुखाइ महसुस हुन्छ ।

यससँगै छातीमा गह्रुङ्गो वस्तुले थिचेको वा राखेको, खलखल पसिना आउने, डर लागेको जस्तो हुने र बिस्तारै बाँया हात र गिजातर्फ दुखाइ सरेमा लगभग हृदयघातको लक्षण हो भन्न सकिन्छ । अनियन्त्रित उच्च रक्तचाप, मधुमेह वा मुटुरोगको कारणले यो समस्या हुनसक्छ ।

हृदयघात आपतकालीन अवस्था हो । जसकारण यस्ता लक्षण देखिएमा तुरुन्तै अस्पताल जाने बन्दोबस्त गर्नुपर्छ ।

एनजाइना

एनजाइना कुनै रोग होइन, तर यो एक प्रकारको छाती दुख्ने समस्या हो । मुटुरोगको कारण मुटुका धमनीहरु अवरुद्ध छन् तर हृदयघात भइसकेको छैन भने कडा परिश्रम गर्दा, भर्‍याङ चढ्दा, उफ्रिंदा र कडा कसरत गर्दा छाती दुख्न सक्छ ।

यस्ता क्रियाकलाप हुने बित्तिकै छातीको मध्यभाग र देब्रे भागमा केही राखेको वा कुनै वस्तुले थिचेको जस्तो अनुभव हुनसक्छ । त्यो दुखाइ अन्त सरेको छैन । र, केहीबेर आराम गर्दा हराउँछ भने यो एनजाइना भएको बुझिन्छ । यो त्यति स्थायी होइन, तर यसले हृदयघातको बढ्दो जोखिमलाई संकेत गर्छ ।

हृदयघात हुने बेलामा शतप्रतिशत धमनी अवरुद्ध हुन्छ भने एनजाइनामा ७० देखि ८० प्रतिशत धमनी अवरुद्ध भएको अवस्थामा कडा शारीरिक गतिविधि गर्दा हुनसक्छ ।

यस्तो समस्या लिएर आउनेलाई ट्रेड मिल टेस्ट (टीएमटी) परीक्षण गरिन्छ । जसमा बिरामीलाई कुदाएर मुटुमा भार पारी कस्तो अवस्था छ भनेर हेरिन्छ । जसबाट कस्तो उपचार हुनसक्छ भनेर निर्णय लिन सकिन्छ ।

मुटुको मांसपेशी सुन्निनु  

कुनै कारणवश मुटुको मांसपेशी सुन्निंदा छातीको बायाँतर्फ दुख्न सक्छ । जुन भाइरल संक्रमणको कारणले हुनसक्छ । बायाँतर्फ दुख्ने, ज्वरो आउने र चिसो अनुभव यसको प्रमुख लक्षण हुन् ।

ब्याक्टेरिया जहाँ पनि हुनसक्छ । यो हाम्रो शरीरमा पनि हुन्छ र हाम्रो रगतमा पनि । यदि कसैसँग मुटुसँग जोडिएको कुनै सामान्य रोग छ भने बेलाबखत रगतमा भएको ब्याक्टेरिया क्षतिग्रस्त तन्तुमा टाँसिएर बस्छ र एक किसिमको संक्रमणको कारण बन्न सक्छ ।

यसलाई एन्डोकार्डाइटिस पनि भनिन्छ । जब शरीरको कुनैपनि भागबाट पुगेको ब्याक्टेरिया एन्डोकार्डियमसम्म पुग्छ, तब संक्रमणको कारण बन्छ ।

यो पनि पढ्नुहोस

मुटु स्वास्थ्य : ११ भ्रम र सत्य

एरोटिक डिसेक्सन

एरोटिक डिसेक्सन पनि हृदयघात जतिकै आपतकालीन अवस्था हो । यस्तो अवस्थामा मुटुबाट निस्कने रक्तनली च्यात्तिनु हो । यसलाई एक्युट एरोटिक सिन्ड्रोम पनि भनिन्छ । जसमा छातीको बायाँ र मध्यभागमा दुखाइ भई ढाडको पछाडि सर्दै गएर खलखल पसिना आउन सक्छ । यो दुखाइ छातीमा तीखो छुरा हानेको जस्तो हुन्छ ।

यस्तो अवस्थामा तुरुन्तै अस्पताल लगेर कति भाग च्यातिएको छ, त्यो भाग शल्यक्रिया गरेर सिलाउनुपर्ने हुन्छ । कतिपय अवस्थामा त्यसभागमा पाइप राखेर मात्र बिरामीलाई बचाउन सकिन्छ । यो समस्या रक्तचाप अत्यधिकरुपमा बढ्दा वा भनौं, अनियन्त्रित हुँदा सो रक्तनली तन्किंदै गएर च्यातिने प्रबल सम्भापना हुन्छ । त्यस्तै, केही वंशाणुगत रोग हुने व्यक्तिमा यो समस्या देखिनसक्छ ।

ओस्टियोकोन्ड्राइटिस

ओस्टियोकोन्ड्राइटिसको समस्या हुँदा पनि छातीमा दुखाइ हुनसक्छ । वास्तवमा त्यो दुखाइ करङको दुखाइ हो । छातीमा करङ हुन्छ । करङमा कुरकुरे हड्डी हुन्छ । यी सबैलाई मांसपेशीले ढाकेर राखेको हुन्छ ।

यस्तोमा जब हामी भारी काम गर्दा, चोटपटक वा सुताइ र बसाइको पोस्चर नमिल्दा छातीमा भएको मांसपेशी र करङ तन्किने वा चोट लाग्ने हुनसक्छ । यस्तोमा सियोले घोचेको जसरी छातीमा दुख्ने र लामो सास लिने र फाल्ने क्रममा दुख्न सक्छ ।

घाँटीको मेरुदण्ड खिइनु

घाँटीको पछाडि हुने हड्डी मेरुदण्ड खिइँदा पनि छातीमा दुखाइ हुनसक्छ । जसलाई (सरभाइकल स्पोनडाइलोसिस) पनि भनिन्छ । यही मेरुदण्डबाट नै नसाहरु आउने हो । यो समस्या हुँदा हातमा करेन्ट लागेको जस्तो झमझम हुने, छातीको भाग दुख्ने गर्छ ।

फोक्सोमा समस्या

छातीसँगै मुटु र फोक्सो पनि रहेको हुन्छ । यस्तोमा फोक्सोमा समस्या हुँदा छाती दुखेको अनुभव हुनसक्छ । निमोनियाले फोक्सो संक्रमण गराउँदा, लगातार लामो समयसम्म खोकी, फोक्सोमा रगत जम्ने समस्या (पोल्मनेरी इबोलिजम) भएमा पनि छाती दुख्न सक्छ ।

पेटमा समस्या

कहिलेकाहीं ग्यास्ट्रिकको समस्याले पनि छाती पोल्ने र दुख्ने हुनसक्छ ।  हामीले खाएको खानेकुरा मुखदेखि पेटसम्म जाँदा छातीको भाग भएर जान्छ । ग्यास्ट्रिकको समस्या हुँदा पेटबाट निस्किएको अम्ल अन्ननली हुँदै डकारको रुपमा आउँछ । जसकारण छाती पोल्ने र दुख्ने हुन्छ । जुन उपचार र रोकथाम गरेमा निको हुन्छ ।

माथि उल्लेखित लक्षणमध्ये आपतकालीन अवस्था भनेको हृदयघात र एरोटिक डिसेक्सन हो । यस्तोमा तुरुन्त पहिचान र अस्पताल पुर्‍याउनुपर्छ ।

त्यसैले छाती दुख्यो भनेर बेवास्ता गरेर बस्नु हुँदैन । हृदयघात हुन लागेको भनेर आत्तिएर चुप लागेर बस्न हुँदैन । यस्तोमा नआत्तिकन अस्पताल जाने बन्दोबस्त गर्नुपर्छ । ताकि सही समयमा सही उपचार होस् ।

यो पनि पढ्नुहोस

उच्च रक्तचाप र मुटुका बिरामीले यौन जीवन कसरी सहज बनाउने ?  

यो पनि पढ्नुहोस

छातीमा पानी किन जम्छ, के छ उपचार ?

यो पनि पढ्नुहोस

छाती दुख्यो : मुटुको समस्या हो कि ग्यास्ट्राइटिस ?