२०८१ साउन ७ गते ११:४६ 
वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या लगातार बढिरहेको छ । यसले देशको जनशक्ति पलायन हुने मात्र होइन, निःसन्तानपनको समस्या पनि बढाएको छ ।
सुन्दा अचम्म लाग्ला तर यो आजको वास्तविकता हो । निःसन्तानपन केन्द्रमा आउने धेरैजसो पुरुष भन्ने गर्छन्, ‘रोजगारका लागि केही वर्ष परदेशमा बसें । श्रीमतीमा पनि कुनै समस्या छैन । मेरो कारणले नै बच्चा भइरहेको छैन । किन होला ?’
पक्कै पनि विदेशी भूमिमा बस्ने पुरुषहरूमा यो समस्या बढ्नुमा धेरै जोखिम कारक छन् । जसमा एउटा प्रमुख हो तापक्रम । तापक्रमले वीर्य उत्पादनमा कमी ल्याउँछ । प्राय: युवा चर्को गर्मी हुने क्षेत्रमा पुगेका छन् । यस्तोमा भित्रभन्दा बाहिर उच्च तापक्रममा काम गर्नेहरूको संख्या धेरै छ ।
पुरुषको शुक्रकीट उत्पादन शरीरबाहिर रहेको अण्डकोषमा हुन्छ । जसकारण शरीरको तापक्रमभन्दा अण्डकोषको तापक्रम कम्तीमा पाँच डिग्री जति कम हुनुपर्छ । अण्डकोषको तापक्रम सो अनुपातमा कम भए मात्र नियमित र स्वस्थ वीर्य रहन्छ । यस्तोमा अत्यधिक तापक्रममा काम गर्दा अण्डकोषको तापक्रममा असन्तुलन ल्याउँछ । चर्को गर्मीमा कसिलो अन्डर वेयर प्रयोगले थप तापक्रममा असर पार्छ ।
यस्तोमा एउटा अर्को समस्या भनेको भेरीको सेलले असर गर्नु । भेरीको सेलले असर गरेमा अण्डकोषको वरपरको नसाहरू फुलेर रक्तसञ्चार आवश्यक भन्दा बढी हुन्छ, जसले प्रत्यक्ष असर वीर्य उत्पादनमा गर्छ । यस्तोमा शुक्रकीटको चालमा परिवर्तन आउने, कम उत्पादन हुने, बनेको शुक्रकीटको बनावट पनि असामान्य हुनेसम्मको जोखिम रहन्छ ।
दोस्रो हो, समयावधि । गर्भ रहनलाई महिलाको डिम्बसँग पुरुषको शुक्रकीटको मिलन हुनुपर्छ । महिलाको डिम्ब महिनावारी भएको १० देखि १८ दिनको बीचमा मात्र निस्कन्छ । जुन १२ देखि २४ घण्टा मात्र सक्रिय हुन्छ । यो अवधिमा दम्पतीबीच यौन सम्बन्ध भएन भने सन्तान जन्मिने सम्भावना कम हुन्छ ।
३५ वर्षभन्दा कम उमेरका जोडीले कम्तीमा पनि एक वर्षसम्म साताको दुई दिन भन्दा बढी यौन सम्बन्ध राख्दा पनि बच्चा बसिरहेको छैन भने त्यसलाई बाँझोपनको समस्या भएको हो कि भनेर हेरिन्छ । यस्तोमा रोजगारीका लागि जाने पुरुषहरूमा कसैको योजना हुन्छ, विवाह गरेको एक महिनामा बाहिर जाने । कसैको भने वर्षमा वा दुई वर्षमा एक पटक आउने र सन्तानको योजना बनाउने हुन्छ ।
यस्तोमा भेटेको छोटो अवधि र अनियमित यौन सम्बन्ध राख्दा महिलाको अण्डा निस्किने समय परेन भने गर्भधारण हुन असम्भव हुन्छ । यसलाई पनि निःसन्तानपनको एउटा कारक मान्न सकिन्छ ।
तेस्रो हो, तनाव । वैदेशिक रोजगारमा हुने पुरुषलाई कामको तनाव, भागदौड, आर्थिक तनाव, वर्षौंसम्म श्रीमतीसँग छुटेको तनाव, उमेर गइसक्यो सन्तानको योजना बनाउन नसकेको तनावका कारण स्वदेश फर्किएर सम्बन्ध राखे लगत्तै सन्तान नबस्न सक्छ । तनावले टेस्ट्रोरोन हर्मोनको सन्तुलन बिगार्छ, जसले वीर्यको संख्यामा कमी ल्याउन सक्छ ।
तनावले शरीरमा फ्री र्याडिकल्सहरु (स्थिर भएर बस्न नसक्ने तर शरीरका लागि हानिकारक अणु) उत्पादन गर्छ । फ्री र्याडिकलहरुले पनि सामान्य अवस्थामा रहेको वीर्यलाई क्षति गर्न सक्छ । जसको प्रभाव गर्भधारणमा देखिन्छ ।
चौथो कारण खराब जीवनशैली पनि हो । यसले पनि पुरुषको सन्तान उत्पादन क्षमतामा प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष प्रभाव पारिरहेको हुनसक्छ । कतिपयको खानपान नमिल्ने, समयमा खान नपाउने, डबल ड्युटी गर्ने, सुत्ने ठेगान नहुने, काम सकेपछि आराम गर्ने बेलामा अत्याधिक मदिरा खाने र धुम्रपान गर्ने जस्तो जीवनशैली अपनाउँदा पनि वीर्यको गुणस्तरमा खराबी ल्याउन सक्छ ।
त्यस्तै, रासायनिक तत्वको सम्पर्क, मोटोपना, उच्च मधुमेह भएमा पनि वीर्य उत्पादनमा असर गर्छ ।
वैदेशिक रोजगारमा जानेले वीर्यको क्षमता यथावत् राख्न के गर्ने ?
वैदेशिक रोजगारमा जाने व्यक्तिले गर्न सक्ने राम्रो विकल्प भनेको वीर्य भण्डारण हो । एक पटक वीर्य भण्डारण गरिसकेपछि चाहेको बेलामा त्यसलाई प्रयोग गरी श्रीमतीबाट गर्भधारण गर्न सकिन्छ । विवाह नगरेका युवकले पनि भविष्यका लागि भनेर वीर्य भण्डारण गर्न सक्छन् ।
क्यान्सर भएर किमोथेरापी गर्नुपर्ने अवस्थाका युवकहरुले पनि भविष्यका लागि वीर्य भण्डारण गर्न सक्छन् ।
वीर्य भण्डारणको प्रक्रिया के छ ?
सर्वप्रथम, सरुवा रोग छ कि छैन भनेर रगत परीक्षण गरिन्छ । यदि कुनै समस्या देखिए पहिला त्यसको उपचार र नदेखिए वीर्य संकलन गरिन्छ । संकलन गरिएको वीर्यमा लेभल गरेर नाम र विवरण दिएर नाइट्रोअक्साइडको टयांकमा विस्तारै चरणबद्धरुपमा भण्डारण हुन्छ । सो शुक्रकीटलाई आफू तयार भएपछि प्रयोग गर्न मिल्छ । जसलाई ५, १० र १५ जति वर्षमा पनि सदुपयोग गर्न सकिन्छ ।
भण्डारण गरिएको प्रयोग कसरी हुन्छ ?
भण्डारण गरिएको शुक्रकीटलाई प्रयोग गर्ने दुई तरिका छन् । एउटा इन्ट्रायुट्रिन इनसेमिनेसन र अर्को आईभीएफ ।
इन्ट्रायुट्रिन इनसेमिनेसनमा तयार वीर्यलाई सिधै महिलाको पाठेघरमा छोडेर गर्भवती बनाइन्छ । यता आईभीएफमा वीर्यमा अण्डा राखेर भ्रूण तयार गरी बल्ल पाठेघरमा छोड्ने गरिन्छ ।
वीर्यको गुणस्तरमा कमी भए समाधान छैन ?
वीर्यको गुणस्तरमा कमी भइसकेपछि पनि पूर्ण सन्तुलनमा आउन सक्छ । तापक्रम, जीवनशैलीले गर्दा वीर्यको गुणस्तरमा ह्रास आएको छ भने केही महिना जीवनशैलीमा परिवर्तन ल्याए पूर्ण रुपमा सुधार आउँछ । तर केही समय भन्ने लाग्न सक्छ ।
स्वदेश फर्किने बित्तिकै गर्भधारण गर्नुपुर्व स्वास्थ्य परीक्षण
स्वदेश फर्किने बित्तिकै सन्तान योजना गर्न चाहानेले एकपटक विशेषज्ञलाई भेटर परामर्श लिई सामान्य परीक्षण गर्नु उचित हुन्छ । जसमा महिलाको हकमा रगत परीक्षण, पाठेघरको अल्ट्रासाउण्ड गर्न सकिन्छ ।
त्यस्तै, पुरुषमा वीर्य परीक्षण गरी गुणस्तर पत्ता लगाउन सकिन्छ । परीक्षणपछि समस्या देखिए सोही अनुसारको उपचार र चिकित्सकको सल्लाहमा सन्तान योजना गर्न सकिन्छ ।
‘पुरुषमा ४० वर्षसम्म वीर्य स्वस्थ रहन्छ’
महिलाहरुले जन्मिंदै निश्चित अण्डा लिएर आएका हुन्छन् । तर पुरुषको हकमा भने बुढ्यौलीसम्म वीर्य उत्पादन हुन्छ । ४० वर्षसम्म शुक्रकीट स्वस्थ मानिन्छ । त्यसपछि उमेर र अन्य स्वास्थ्य समस्याले कमजोर हुँदै जान्छ ।
वीर्यको गुणस्तर बढाउन के गर्ने ?
शरीर स्वस्थ हुनु भनेको वीर्यको गुणस्तर पनि राम्रो हुनु हो । यसको गुणस्तर बढाउन स्वस्थ खानपान गर्ने, आठ घण्टा सुत्ने, तनावपूर्ण वातावरण, धुम्रपान, मदिराबाट टाढा रहने, दैनिक व्यायामका लागि केही समय छुटाउने, शारीरिक सक्रियता बढाउने गर्नुपर्छ ।
शुक्रकीटको मात्रा, बनावट र स्वरूपमा परिवर्तन देखिएमा सम्बन्धित चिकित्सकलाई देखाउनुपर्छ । यस्ता सानातिना समस्यालाई एन्टिअक्सिडेन्ट प्रयोग गरेर सन्तुलनमा ल्याउन सकिन्छ ।
तस्वीर, भिडियो : आर्यन धिमाल/अनलाइनखबर
प्रतिक्रिया 4