यो पनि पढ्नुहोस
साधना थापा साइकोथेरापिस्ट तथा एक्प्रेसिभ आर्ट्स थेरापिस्ट
एन्जाइटीको कारण हुनसक्छ प्यानिक अट्याक
२०८१ जेठ २२ गते १३:४६
साधना थापा साइकोथेरापिस्ट तथा एक्प्रेसिभ आर्ट्स थेरापिस्ट
प्यानिक अट्याक एक प्रकारको मस्तिष्कमा हुने आक्रमण हो । यसमा एक्कासि डर लाग्ने हुन्छ । प्यानिक अट्याक हुँदा सास फेर्न गाह्रो हुने, मुटुको चाल बढ्ने, हातखुट्टा काँप्ने लगायत विभिन्न लक्षण देखा पर्छन् ।
सरल भाषामा भन्दा साधारण अवस्थामा कसैले असाधारण प्रतिक्रिया दिन्छन् भने त्यो प्यानिक अट्याक हो । यो तब हुन्छ जब मानिसहरू आफ्नो जीवनमा भइरहेको कुनै घटनाको बारेमा चिन्तित हुन्छन् वा उनीहरूले केही कठिन वा तनावपूर्ण अनुभवको सामना गरेका हुन्छन् ।
प्यानिक अट्याक किन हुन्छ ?
प्यानिक अट्याक आउने त्यस्तो विशेष कारण खासै हुँदैन, तर यो एन्जाइटीसँग सम्बन्धित हुन्छ । यसबाहेक चिन्ता, उदासीनता, निराशा जस्ता कारणले पनि प्यानिक अट्याक हुनसक्छ । कसैलाई क्यान्सर, मधुमेह वा अन्य दीर्घकालीन समस्या छ र त्यसले गर्दा जीवन निराश र असहज भएको छ भने त्यसको कारण पनि प्यानिक अट्याक हुनसक्छ ।
शरीरलाई आवश्यक पर्ने भन्दा अत्याधिक मात्रामा व्यायामले शरीरमा रगतको मात्रा बढाउँछ, जसले प्यानिक अट्याक निम्त्याउँछ ।
धेरै मात्रामा चिया कफी जस्ता क्याफिनयुक्त पेय पदार्थको सेवनले पनि प्यानिक अट्याकको समस्या निम्त्याउँछ ।
विभिन्न प्राकृतिक विपत्तिको कारण आफूले माया गरेको व्यक्तिलाई गुमाउनुपर्यो भनेपनि प्यानिक अट्याक हुनसक्छ । भीडभाड भएको ठाउँमा लामो समयसम्म वा बन्द कोठामा बस्दा पनि प्यानिक अट्याक हुन सक्छ ।
कतिपय बालबालिका बाल्यकालमा कुनै घटनाको सिकार हुन्छन्, जसकारण भविष्यमा धेरै समस्याको सामना गर्नुपर्ने हुन्छ । तिनीहरू ती घटनाप्रति संवेदनशील हुन्छन्, जसले त्यो घटनाको सोचाइले मात्र पनि उनीहरूलाई आतंकित बनाउँछ र प्यानिक अट्याक हुनसक्छ ।
डिप्रेसन, चिन्ता वा अन्य मानसिक रोग प्यानिक डिसअर्डरको मुख्य कारण हुन् । यी सबै अवस्थामा बिरामीले सकेसम्म चाँडो मनोचिकित्सकलाई भेट्नुपर्छ । यदि परिवारमा कसैलाई प्यानिक अट्याक छ वा प्यानिक डिसअर्डर छ भने परिवारका अन्य सदस्यमा पनि प्यानिक डिसअर्डरले सताउने सम्भावना हुन्छ ।
अमेरिकाको नेसनल इन्स्टिच्युट अफ मेन्टल हेल्थमा भएको एक अध्ययनअनुसार प्यानिक अट्याक एक प्रकारको एन्जाइटी डिसअर्डर हो । जसमा कहिलेकाहीं कुनै प्रकारको डर वा फोबिया पनि अट्याकको कारण बन्न सक्छ ।
प्यानिक अट्याकका लक्षणहरू
मुटुको धड्कन बढ्नु, सास फेर्न गाह्रो हुने र घाँटीमा केही अड्किए जस्तो हुनु, छाती दुख्नु र छटपटी हुनु, चिसो मौसममा पनि गर्मी भएको महसुस हुनु, मर्छु कि भन्ने डरले समेत सताउनु, पसिना आइरहनु र शरीर कामेको महसुस हुनु, शरीर दुख्नु, पेट बटारिएको अनुभव हुनु र टाउको दुख्नु, रिगंटा लाग्नु र बेहोस नै भएको महसुस हुनु प्यानिक अट्याकको लक्षण हो ।
के छ उपचार ?
प्यानिक अट्याक डरलाग्दो हुन्छ तर समयमा उपचार गर्ने हो भने यसलाई रोकथाम गर्न सकिन्छ । प्यानिक अट्याक आएको कारण पत्ता लगाएर यसको उपचार गरिन्छ । यदि अट्याक सामान्य खालको छ, कहिलेकाहीं मात्र देखिन्छ भने साइको थेरापी र काउन्सिलिङबाट नै कम हुनसक्छ । तर अट्याक धेरै पटक आउँछ भने थेरापीसँगै औषधिको पनि सेवन गर्नुपर्छ ।
प्यानिक अट्याकबाट बच्न सकिन्छ ?
प्यानिक अट्याकबाट बच्न लागि सबैभन्दा पहिले त तनावमुक्त रहनुपर्छ, तनावमुक्त रहन योग र प्राणायाम गर्नुपर्छ । साथै यस्ता अट्याकबाट बच्न एन्जाइटीबाट बच्नुपर्छ ।
तनाव कम गर्न सामान्य व्यायाम गर्नुपर्छ, जसले मुड फ्रेस होस् । आफूलाई व्यस्त राख्नुपर्छ र सकारात्मक सोच राख्नुपर्छ । आफूलाई व्यस्त राख्न एरोबिक्स, स्विमिङ, डान्सिङ, पेन्टिङ सिक्नुपर्छ । कफी, रक्सी र अल्कोहल पिउनबाट बच्नुपर्छ । दिनभरिको थकान कम गर्न पर्याप्त निद्रा हुनु अति नै आवश्यक हुन्छ ।
प्यानिक अट्याक आएको बेला विश्वसनीय साथी, परिवारको सदस्यलाई सम्पर्क गर्नुपर्छ । बुझ्ने व्यक्तिसँग आफ्नो अनुभव बाँड्नाले भावनात्मक समर्थन प्रदान गर्न र एक्लोपनको भावना कम गर्न मद्दत मिल्छ ।
प्रतिक्रिया 4