वास्तवमै कुकुरले बालबालिकाको प्रतिरक्षा प्रणालीमा सहयोग गर्छ ?

कुकुर एक्लो र फुर्सदको समयमा मनोरन्जन गराउने साथी मात्र होइनन्,  तिनीहरूले शरीरका लागि आवश्यक सूक्ष्मजीव (माइक्रोब्स) पनि ल्याउँछन् । यी राम्रा ब्याक्टेरियाले शिशुको आन्द्रामा सूक्ष्मजीवहरूको संख्या वृद्धि गर्न मद्दत गर्छ।

विज्ञका अनुसार विविध सूक्ष्मजीवले शिशुको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई बलियो बनाउन मद्दत गर्छन् ।

पोषण विशेषज्ञ रायन फर्नान्डाका अनुसार जब कुकुर घरभित्र खेल्छ वा परिवारसँग सुत्छ, तब उनीहरू बाहिरबाट ल्याएका माइक्रोब्स शिशुलाई सर्ने सम्भावना हुन्छ । यसले शिशुको प्रतिरक्षा प्रणालीलाई विभिन्न कीटाणुहरूसँग लड्न सिकाउँछ । सामान्य रुपमा धुलो शरीरमा प्रवेश गरेमा त्यो असरलाई रोक्ने काम ती राम्रो ब्याक्टेरियाले गर्छ ।

शिशुलाई फाइदा पुर्‍याउने बारे केही अध्ययन पनि भएका छन् । सन् २०१३ मा युनिभर्सिटी अफ अल्बर्टाले गरेको अर्को अध्ययनअनुसार कुकुरको सम्पर्कमा आएका शिशुहरूमा ‘रुमिनोकोकस’ र ‘ओसिलोस्पाइरा’ जस्ता फाइदाजनक ब्याक्टेरियाको स्तर उच्च देखिएको छ । यी ब्याक्टेरियाहरूले एलर्जीको जोखिम कम गर्छन् ।

सन् २०१२ मा गरिएको एक अनुसन्धान अनुसार कुकुर भएका घरमा बस्ने शिशुहरूलाई जोखिम हुनसक्ने श्वासप्रश्वास सम्बन्धी सङ्क्रमणको सम्भावना कम हुने देखिएको छ ।

शिशु प्रारम्भिक अवस्थामा कुकुरको सम्पर्कमा आएमा उनीहरूमा एलर्जी वा दमको सम्भावना १५ प्रतिशत कम हुने अध्ययनहरूले देखाएका छन् ।

आन्द्राको स्वास्थ्य सुधार गर्छ

कुकुरले ल्याउने प्राकृतिक जिवाणुले शिशुको आन्द्राको शक्ति बढाउँछ, जसले राम्रो पाचन, मानसिक सन्तुलन र प्रतिरक्षा प्रणालीलाई मजबुत बनाउँछ ।

भावनात्मक र सामाजिक विकास

कुकुर भएका बच्चाहरूमा सहानुभूति तथा तनाव व्यवस्थापनको क्षमता विकास द्रुत गतिमा हुन्छ । मानसिक रूपमा स्थिर शिशुहरूको प्रतिरक्षा प्रणाली पनि राम्रो हुन्छ। किनकी उनीहरु कुकुरलाई माया गर्न सिक्छन् ।

उनीहरु प्रति लगाब बढ्दै जान्छ । यसरी नै उनीहरुको भावनात्मक विकास भइरहेको हुन्छ ।

सतर्कता जरुरी

कुकुरसँग बस्दा बच्चालाई फाइदा त हुन्छ । तर केही सर्तकता पनि अपनाउन आवश्यक छ । जस्तो कि, कुकुरहरूले कहिलेकाहीँ सल्मोनेला वा अन्य परजीवी ब्याक्टेरिया ल्याउन सक्छन्। ती परजीवीले बच्चाको स्वास्थ्यमा असर पार्न पनि सक्छ ।

त्यसैले, कुकुरलाई सँगै बस्न दिए पनि कुकुरलाई चाट्न भने दिनुहुँदैन । किनभने शिशुको प्रतिरक्षा प्रणाली अझै विकसित भइरहेको हुन्छ।

एलर्जीको सम्भावना

यदि आमाबाबुलाई जनावरसँग एलर्जी छ भने, बच्चालाई पनि त्यस्तै समस्या हुनसक्छ। शिशुमा छालाका समस्या, अत्याधिक हाच्छिउँ वा आँसु आउने जस्ता लक्षण देखिएमा कुकुरको स्पर्शबाट टाढा राख्नुपर्ने हुन्छ ।

बच्चा र कुकुरसँगै हुँदा निगरानी आवश्यक

कुकुर निकै मिलनसार र दुईबीच सम्बन्ध कसिलो भए पनि कहिलेकाहीँ अकल्पनीय प्रतिक्रिया नहोला भन्न सकिँदैन । बच्चालाई कहिल्यै कुकुरसँग एक्लै भने राख्नुहुँदैन  । वा, राखेमा निगरानी गर्नुपर्छ ।

कुकुरको नियमित स्वास्थ्य परीक्षण

कुकुरको नियमित खोप (जस्तै, रेबिज र बोर्डेटेला) तथा स्वास्थ्य जाँच गराउनु पर्छ । यसले गर्दा कुकुरबाट हानिकारक भाइरस वा जीवाणु सर्न पाउँदैन ।

सरसफाई तथा हेरचाह

कुकुरलाई नुहाइदिँदा कडा रसायन प्रयोग नगरिएको साबुन प्रयोग गर्नुपर्छ । खेलौना, भुइँ तथा कुकुरको ओछ्यान नियमित सफा गर्नुपर्छ। एलर्जीको सम्भावना घटाउन हप्तामा कम्तिमा एक पटक भ्याकुमले कार्पेटहरु सफा गर्नुपर्छ ।

सुरक्षित दूरी कायम राख्ने

कुकुरको खाना र ओछ्यान शिशुको खेल्ने स्थानबाट टाढा राख्नुपर्छ ।

प्रशिक्षण आवश्यक

कुकुरलाई बच्चासँग खेल्दा वा सँगै बस्दा धैर्‍य राख्न सिकाउनुपर्छ। कुकुरलाई तान्ने, कान समात्ने वा चाट्ने जस्ता व्यवहार नगर्न बच्चालाई सिकाउनु आवश्यक छ।