स्ववियु चुनावको रस्साकस्सी : निर्देशिकाको प्रावधानले बाँडिए विद्यार्थी संगठन

८ फागुन, काठमाडौं । त्रिभुवन विश्वविद्यालय कार्यकारी परिषद्ले ५ चैत २०७९ मा निर्वाचित स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियनको कार्यकाल ४ चैत २०८१ मा स्वतः सकिने निर्णय गर्‍यो । त्यसलाई टेकेर नयाँ कार्यसमिति चयनका लागि निर्माण गरिएको स्ववियु निर्वाचन निर्देशिका–२०८१ मा निर्वाचन भएको वा नभएको दुवै अवस्थामा २०७९ मा निर्वाचित कार्यसमितिको कार्यकाल ४ चैत २०८१ देखि स्वतः समाप्त हुने व्यवस्था राखियो ।

निर्देशिका भन्छ– ‘अहिले क्रियाशील स्ववियुको पदावधि आगामी ४ चैतपछि स्वतः सकिने छ ।’ तर, यो प्रावधानलाई लिएर विद्यार्थी नेताहरू भने विभाजित भएका छन् ।

विशेषतः अहिले स्ववियुको नेतृत्वमा रहेकाहरू यो प्रावधानले त्रिविको रातो किताव बनेर बुझिने त्रिवि सङ्गठन तथा शैक्षिक प्रशासन सम्बन्धी नियम २०५० लाई उल्लंघन गरेको बताउँछन् ।

त्रिवि संगठन तथा शैक्षिक प्रशासन सम्बन्धी नियम २०५० (२०८०/०३/१२ सम्मको संशोधन सहित) को नियम ३४८ मा स्ववियु निर्वाचनसम्बन्धी व्यवस्था छ । त्यसको उपदफा ‘घ’ मा ‘कार्यसमितिको पदावधि निर्वाचन भएको मितिले साधारणतयाः २ वर्षको हुनेछ । तर कुनै कारणवश निर्धारित मितिमा निर्वाचन हुन नसकेमा बढीमा ६/६ महिनाका लागि कार्यसमितिको पदावधि त्रिवि कार्यकारी परिषद्ले थप गर्न सकिनेछ’ भन्ने उल्लेख छ ।

रातोकितावमा उल्लेख यो व्यवस्थासँग बाझिने गरी स्ववियु निर्वाचन निर्देशिका–२०८१ मा कार्यसमितिको कार्यकाल सम्बन्धी व्यवस्था राखिएको भन्दै विद्यार्थी नेताहरूले विरोध जनाएका हुन् । केही विद्यार्थी नेताहरू भने स्ववियु निर्वाचन निर्देशिकाको पक्षमा देखिएका छन् ।

यो पनि पढ्नुहोस

स्ववियु चुनावको निर्देशिकामा तीन सभापतिको आपत्ति, सच्याउन माग

‘कार्यकारी परिषद्ले अधिकार क्षेत्रभन्दा बाहिर गएर निर्णय गरेको छ । सिनेटका लगेर गर्नुपर्ने निर्णय कार्यकारीले गर्न मिल्दैन,’ त्रिवि केन्द्रीय क्याम्पसका स्ववियु सभापति श्यामराज ओझाको प्रश्न छ, ‘चुनाव भए वा नभएको अवस्थामा भनेको के हो ? भोलि चुनाव भएन भने के हुन्छ ?

विद्यार्थी प्रतिनिधिको संस्था खाली हुनु नहुने बताएका ओझा विद्यार्थीलाई उत्तेजित बनाउन खोजिएको जिकिर गर्छन् ।

त्रिवि विश्वविद्यालय क्याम्पसका स्ववियु अध्यक्ष ओझा, पुल्चोक क्याम्पसका स्ववियु सभापति विराज अर्याल र नेपाल ल क्याम्पसका सभापति विष्णु ढुंगेलले संयुक्त रूपमा विज्ञप्ति नै जारी गरेर उक्त प्रावधान सच्याउन माग गरिसकेका छन् ।

ढोका ढोकामा ताला

यो प्रकरणले त्रिविमा पुनः तालाबन्दीको अवस्था ल्याएको छ । निर्णयको विरोधमा पद्यमकन्या बहुमुखी क्याम्पसका स्ववियु अध्यक्ष ज्योति पनेरु र अस्कल क्याम्पसका स्ववियु अध्यक्ष प्रेम जैशीले रेक्टर खड्ग केसीको कार्यकक्ष र विद्यार्थी कल्याण तथा खेलकुद परिषद्को ढोकामा ताला लगाएका छन् ।

यो पनि पढ्नुहोस

स्ववियु चुनाव निर्देशिकामा असन्तुष्ट पक्षले लगायो त्रिविमा ताला 

विद्यार्थी कल्याण तथा खेलकुद परिषद्का सदस्यसमेत रहेका पनेरु र जैशी आफूहरूसँग छलफल नै नगरी निर्देशिका बनाएकाले ताला लगाएको बताउँछन् । ‘एकलौटी ढंगले निर्देशिका बनाइयो । परिषद्का सदस्यसँग छलफल भएको छैन । चुनाव नगराउने र स्ववियुलाई खारेज गर्ने गरी निर्देशिका आएकाले विरोध जनाएका हौं,’ अध्यक्ष जैशीले भने ।

रातो किताबमा भएको प्रावधानविपरीत आएको निर्देशिका नसच्याए ताला नखोलिने उनी बताउँछन् । ‘उक्त निर्णय खारेज गर्न र छलफल, परामर्शबाट नियमसंगत ढंगले गल्लीहरू सच्याउन हामीले माग गरेका हौं,’ उनको भनाइ छ ।

६ विद्यार्थी संगठन निर्देशिकाको पक्षमा

स्ववियु अध्यक्षहरूले आफ्नो कार्यकाल लम्बाउन खोजेको आरोप लगाउँदै ६ विद्यार्थी संगठन भने निर्देशिकाको पक्षमा उभिएका छन् । निर्वाचनका गतिविधि बिथोल्ने उद्देश्य राखेर त्रिविसभामा विद्यार्थीबाट प्रतिनिधित्व गरेका र विद्यार्थी कल्याण तथा खेलकुद परिषद्का सदस्यसमेत रेहका स्ववियु अध्यक्षहरूले यस्ता गतिविधि गरेको ६ विद्यार्थी संगठनको आरोप छ ।

अनेरास्ववियु जिल्ला कमिटी अध्यक्ष सिद्धान्त भट्ट, अनेरास्ववियु क्रान्तिकारीका अध्यक्ष दिनेश ऐर, अनेरास्ववियु अध्यक्ष समीर गौतम, अखिल छौटौं त्रिवि इन्चार्ज विवेक जिसी, अखिल समाजवादीका संयोजक कवीन्द्र सी र अखिल क्रान्तिकारीका अध्यक्ष वीरेन्द्र नेपालीले चुनावी वातावरण नबिथोल्न चेतावनी दिएका छन् ।

‘विश्वविद्यालयले सबै विद्यार्थी संगठनसँग छलफल गरेर निर्देशिका बनाएको हो । चुनाव भएको वा नभएको अवस्थामा भन्ने विषयमा उहाँहरूले विरोध गर्नुभएको भन्ने छ । उहाँहरूको गतिविधिले चुनाव नगराई आफैं अध्यक्ष भइरहन पाइन्छ भन्ने देखियो,’ स्ववियु सचिवसमेत रहेका त्रिवि अनेरास्ववियु अध्यक्ष सिद्धान्त भट्टले भने ।

५ चैतमा चुनाव हुन नदिन अनेक बहाना खोजिएको ६ विद्यार्थी संगठनको आशंका छ । ‘विषम परिस्थिमा चुनाव हुन सकेन भने ६/६ महिना थप गर्ने भनिएको हो । अहिले चुनाव नहुने कुनै कारण छैन । निःस्वार्थ रूपमा ५ चैतमा चुनाव हुनुपर्छ,’ भट्टको भनाइ छ ।

रातो किताबमा पनि स्ववियु चुनाव दुई–दुई वर्षमा नै हुने भनिएको छ । त्रिविले कानुनी सल्लाहकारसँग राय सुझाव लिएर नै निर्देशिका बनाएको जनाएको छ ।

त्रिविले निर्देशिका अनुसार नै ५ चैतमा चुनाव गर्ने गरी कार्यतालिका अगाडि बढाइसकेको छ । परिषद्का सदस्यसचिव पशुपति अधिकारी भन्छन्, ‘विश्वविद्यालयको ऐन, नियम र निर्देशिका विधि अनुसार कार्यान्वयन हुन्छ ।’

देशभरिका त्रिविका ६२ आंगिक र एक हजार ४० सम्बन्धन प्राप्त क्याम्पसमा स्ववियु निर्वाचन हुँदैछ । निर्वाचनका लागि २८ वर्षे उमेर हद र मिश्रित निर्वाचन प्रणालीको व्यवस्था गरिएको छ । यसअघि ५ चैत २०७९ मा स्ववियुको पछिल्लो निर्वाचन भएको थियो ।

यो पनि पढ्नुहोस

स्ववियु चुनाव बिथोल्ने गतिविधि नगर्न ६ विद्यार्थी संगठनको आग्रह