समस्यामा जुकरबर्ग, ह्वाट्सएप र इन्स्टाग्रामबाट छुट्टिनुपर्ने जोखिम

२ वैशाख, काठमाडौं। प्रविधि क्षेत्रको दिग्गज कम्पनी मेटाले एउटा ऐतिहासिक मुद्दाको सामना गरिरहेको छ । यो मुद्दाले कम्पनीबाट ह्वाट्सएप र इन्स्टाग्रामलाई अलग गर्नका लागि बाध्य पार्न सक्दछ ।

मेटाले यी दुई स्टार्टअपलाई दशकअघि खरीद गरेको थियो र अहिले यी दुई प्लाटफर्म मेटाको सबैभन्दा ठूलो व्यवसायिक खम्बा बनिसकेका छन् ।

मेटाविरुद्धको उक्त मुद्दा अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको पहिलो कार्यकालमा सुरु भएको थियो । सन् २०२० मा दायर भएको उक्त मुद्दामा संघीय वाणिज्य आयोगले मेटा (तत्कालीन फेसबुक) माथि प्रतिस्पर्धा समाप्त पार्न र सोसल मिडियामाथि अवैध रुपमा एकाधिकार कायम गर्नका लागि ह्वाट्सएप र इन्स्टाग्राम खरीद गरेको आरोप लगाइएको थियो ।

प्रतिस्पर्धा गर्नुभन्दा खरिद गर्नु राम्रो भन्ने जुकरबर्गको रणनीतिलाई लागु गर्दै फेसबुकले आफ्नो लागि खतरा बन्नसक्ने कम्पनीहरु खरिद गरेर आफूमा विलय गराउने गरेको आयोगको भनाई छ । सोही योजना अन्तरगत मेटाले सुरुमा इन्स्टाग्राम र त्यसपछि ह्वाट्सएप खरिद गर्‍यो।

फेसबुकले सन् २०१२ मा करिब १ अर्ब डलरमा इन्स्टाग्राम खरिद गरेको थियो । त्यसबेला इन्स्टाग्राम एउटा सानो फोटो शेयरिंग एप मात्रै थियो । त्यसको दुई वर्षपछि फेसबुकले २२ अर्ब डलरमा ह्वाट्सएप खरिद गर्‍यो। यी दुई प्लाटफर्मले फेसबुकलाई मोबाइल प्रयोगकर्ताबीच पुनः लोकप्रिय बनाउन सहयोग गरे, खासगरी युवा पुस्तामा ।

संघीय वाणिज्य आयोगका अनुसार फेसबुकले जानीबुझीकन ती नयाँ कम्पनीहरुलाई खरीद गर्‍योजो भविष्यमा उसका प्रतिस्पर्धी बन्न सक्दथे ।

तर मेटाले भने आफू विरुद्धको उक्त मुद्दा यथार्थभन्दा टाढा रहेको दाबी गरेको छ । अहिलेको समयमा इन्स्टाग्राम, ह्वाट्सएप तथा फेसबुकले टिकटक, युट्युब, आइमेसेज तथा एक्स जस्ता प्लाटफर्मजस्ता बराबर प्रतिस्पर्धा गरिरहको मेटाले जनाएको छ ।

मेटाका लागि के दाउमा छ ?

यदि अदालतले मेटाको विरुद्धमा फैसला गरेमा कम्पनीले इन्स्टाग्राम र ह्वाट्सएपलाई आफूबाट छुट्टाउनुपर्नेछ । यसको सिधा असर मेटाको आम्दानीमा पर्नेछ । किनकि रिपोर्ट अनुसार यो वर्ष सन् २०२५ सम्ममा इन्स्टाग्राम एक्लैले अमेरिकामा मेटाको कूल विज्ञापन आम्दानीको आधा भन्दा धेरै हिस्सा ओगट्नेछ ।

विज्ञका अनुसार अहिले सोसल मिडिया बजारमा टिकटक, स्नापच्याट, युट्युब जस्ता धेरैवटा ठूला खेलाडी छन्, जसका कारण आयोगलाई मेटाको एकाधिकार सावित गर्नु चुनौतिपूर्ण हुनेछ ।

यो मुद्दा केवल मेटाका लागि मात्र होइन पूरै प्रविधि उद्योगका लागि कोशेढुंगा सावित हुनसक्छ । गुगल तथा अमेजन जस्ता कम्पनीहरुले पनि यस्तै प्रकारका प्रतिस्पर्धा विरोधी कार्यको आरोपमा मुद्दाको सामना गरिरहेका छन् । एजेन्सीको सहयोगमा