वैज्ञानिकले पत्ता लगाए नयाँ रक्त समूह MAL, खुल्यो ५० वर्ष पूरानो रहस्य

काठमाडौं । सन् १९७२ मा एकजना गर्भवती महिलाको रगतमा एउटा अनौठो कमजोरी देखियो । ५० वर्षको शोधपछि बेलायत र इजरायलका वैज्ञानिकहरुले एउटा नयाँ रक्त समूह पत्ता लगाएका छन् ।

सन् २०२४ मा उक्त वैज्ञानिक टोलीले आफ्नो शोधमा उक्त खोजको विषय प्रकाशित गरेका छन् । यसबाट दुर्लभ रक्त समूह भएका विरामीहरुको राम्रो उपचार सम्भव हुने अपेक्षा गरिएको छ ।

करिब २० वर्षसम्म उक्त रगत सम्बन्धी विशिष्टताका विषयमा शोध गरेपश्चात् बेलायतको नेसनल हेल्थ सर्भिसका रक्तविद लुईस टिलीले गत सेप्टेम्बरमा उक्त खोज एक ठूलो उपलब्धी भएको बताएका थिए ।

हाम्रो रगतमा विभिन्न खालका रक्तसमूह हुन्छन्, जसमा ABO तथा Rh तत्व प्रमुख छन् । ती रक्तसमूह प्रोटिन तथा चिनीबाट बन्दछन्, जुन रक्त कोशिकाहरुमा पाइन्छ । हाम्रो सरीरले यसको उपयोग रोगको पहिचानका लागि गर्दछ र हानिकारक तत्वहरुबाट बचाउँछ ।

टिलीका अनुसार सरीरमा रक्त चढाउँदा रक्त समूह मिलान गर्नु आवश्यक हुन्छ । यदि रक्त समूह मेल खाएन भने यसबाट गम्भीर प्रतिक्रिया उत्पन्न हुनसक्छ । नयाँ रक्त समूहको खोजबाट दुर्लभ रक्त समूह भएका बिरामीको राम्रो उपचार सम्भव हुने अपेक्षा विज्ञहरुको छ ।

नयाँ रक्तसमूह MAL के हो ?

अघिल्लो शोधमा ९९.९ प्रतिशत भन्दा धेरै मानिसमा AnWj एन्टिजेन हुने तथ्य पत्ता लागेको थियो, जो सन् १९७२ का बिरामीको रगतमा थिएन । उक्त एन्टिजेन माइलिन तथा लिम्फोसाइट प्रोटिनमा पाइन्छ, जसबाट शोधकर्ताहरुले नयाँ रक्त समूहलाई MAL नाम दिए ।

जब कुनै व्यक्तिका दुबै MAL जिनमा उत्परिवर्तन हुन्छ, तब उसको रगत AnWj नेगेटिभ हुन्छ । टिली र उनको टिमले तीनजना बिरामीको पहिचान गरे, जसमा दुर्लभ रक्त प्रकार थियोे तर त्यो उत्परिवर्तन भने थिए । यसबाट थाहा हुन्छ कि कहिलेकाहीँ रक्त विकारले पनि एन्टिजेनलाई दबाउन सक्दछ ।

एमएएल रक्त समूह माइलिन र लिम्फोसाइट प्रोटिनमा आधारित छ । AnWj एन्टिजेनको अनुपस्थितिबाट यो रक्त समूहको पहिचान हुन्छ । दुर्लभ रक्तप्रकार भएका बिरामीमा एमएएल जिन म्युटेसन वा रक्तविकार हुनसक्छ ।

वेस्ट अफ इंगल्याण्ड विश्वविद्यालयका कोशिका जिवविज्ञ टिम सेटचवेलका अनुसार एमएएल एक निकै सानो प्रोटिन हो, जसमा केही रोचक गुणहरु हुन्छन् । त्यसैले यसको पहिचान गन कठिन हुन्छ । त्यसैले उनीहरुले उक्त रक्तसमूह प्रणालीलाई स्थापित गर्नका लागि आवश्यक प्रमाण संकलन गर्न विभिन्न जाँच गरे ।

दशकौँको शोधपछि टिमले सामान्य एमएएल जिनलाई AnWj नेगेटिभ रक्त कोशिकामा हाले । त्यसबाट प्रभावकारी ढंगले ती कोशिकाहरुमा AnWj एन्टिजेन पुग्यो । एमएएल प्रोटिनले कोशिकाहरुको झिल्लीलाई स्थीर राख्न तथा कोशिकाहरुको सञ्चारमा सहयोग गर्नमा महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्दछ ।

पछिल्लो अध्ययनले उक्त एन्टिजेन नवजात शिशुहरुमा नपाइने र जन्मेको तुरुन्तै पछि चाहीँ देखिने तथ्य पत्ता लगाएको छ । रोचक त यो छ कि अध्ययनमा सामेल सबै AnWj नेगेटिभ बिरामीहरुमा एउटै खालको म्युटेसन थियो । यद्यपि उक्त म्युटेसनसँग अन्य कुनै कोशिकाजन्य विकार वा रोगहरु पाइएनन् । एजेन्सीको सहयोगमा