+

आयुर्वेद अनुसार जिब्रो सफा गर्नु किन जरुरी छ ?

२०८२ वैशाख  १६ गते १२:५४ २०८२ वैशाख १६ गते १२:५४
Shares
आयुर्वेद अनुसार जिब्रो सफा गर्नु किन जरुरी छ ?

राम्रो स्वास्थ्यका लागि, मौखिक स्वच्छताको विशेष ख्याल राख्न सल्लाह दिइन्छ । धेरैजसो मानिसहरू बिहान दाँत सफा गर्छन् तर जिब्रो सफा गर्दैनन् । यस्तो अवस्थामा जिब्रोमा जम्मा भएको फोहोर सफा नगर्दा मानिसहरूको सास गन्हाउने, जिब्रो संवेदनशील हुने र मुखमा ब्याक्टेरिया बढ्ने जस्ता समस्या हुन सक्छ । जसले मुखको स्वास्थ्यका साथै सम्पूर्ण स्वास्थ्यमा पनि नराम्रो असर पार्छ र यससँग सम्बन्धित धेरै समस्याहरू निम्त्याउँन सक्छ । यस्तोमा दाँत मात्र हैन जिब्रोलाई पनि सफा गर्नुपर्छ ।

जिब्रो सफा गर्नु किन महत्त्वपूर्ण छ ?

आयुर्वेदका अनुसार ‘जिबा निर्लेखन’ अर्थात् जिब्रोको सफाइ मौखिक स्वच्छताको एक महत्त्वपूर्ण भाग हो । पाचन प्रक्रिया ठिक नभएका कारण जिब्रोमा विषाक्त पदार्थ जम्मा हुन्छन् । यस्तो अवस्थामा हरेक बिहान जिब्रो सफा गर्नु धेरै महत्त्वपूर्ण छ । जिब्रो सफा गर्ने स्क्र्यापर धारिलो धार बिना घुमाउरो हुनुपर्छ र सुन, चाँदी, तामा, टिन वा पीतलबाट बनेको हुनुपर्छ ।

आजभोलि बजारमा प्लास्टिकबाट बनेको स्क्र्यापरहरु पनि उपलब्ध छन् । यस्तोमा जुन सजिलो हुन्छ त्यो प्रयोग गर्न सकिन्छ । यद्यपि, धातुबाट बनेका स्क्र्यापरहरू लामो समयसम्म प्रयोग गर्न सकिन्छ । किनभने तिनीहरू सफा गर्न सजिलो हुन्छन् र ब्याक्टेरिया–रहित पनि रहन्छन् । त्यसैगरी, धातुको स्क्र्यापरले जिब्रो सफा गर्नाले पनि स्वाद कोषिकाहरू पनि उत्तेजित  हुन्छन् ।

स्क्र्यापरमा डिटोक्सिफाइङ र एन्टी–माइक्रोबियल गुणहरू हुन्छन् । यसको प्रयोगले जिब्रोमा रहेको विषाक्त पदार्थ र विजातीय पदार्थ हटाउन मद्दत गर्छ । यस्तो अवस्थामा, हरेक बिहान जिब्रोमा सफा गर्नाले मुखको स्वास्थ्य सुधार गर्न मद्दत गर्छ ।

हरेक बिहान जिब्रो सफा गर्नुका फाइदाहरू

विजातीय पदार्थ हटाउने

जिब्रोमा जम्मा भएको फोहोर र विषाक्त पदार्थ हटाउन जिब्रो सफा गर्नु महत्त्वपूर्ण हुन्छ । यसले धेरै स्वास्थ्य लाभहरू पनि दिन्छ । यसबाहेक, यसले जिब्रोको संवेदनशीलता सुधार गर्न र स्वाद बढाउन पनि मद्दत गर्छ ।

सासको दुर्गन्ध हटाउने

आयुर्वेदका अनुसार जिब्रो सफा गर्नाले मुखबाट ब्याक्टेरिया हटाएर सासको दुर्गन्ध कम गर्न मद्दत गर्छ । यसले मुखको स्वास्थ्य सुधार गर्न मद्दत गर्छ ।

पाचनका लागि लाभदायक

आयुर्वेदका अनुसार नियमित रूपमा जिब्रो सफा गर्नाले पाचन प्रणालीलाई स्वस्थ राख्न पनि मद्दत गर्छ ।  यसले अन्य समस्याहरू कम गर्न र राम्रो स्वास्थ्य कायम राख्न पनि मद्दत गर्छ । साथै, यसले पोषक तत्त्वहरूको अवशोषणलाई पनि सुधार गर्छ ।

प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउँछ

आयुर्वेदका अनुसार जिब्रो सफा गर्नाले शरीरको रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन पनि मद्दत गर्छ ।  यसो गर्नाले मुखमा रहेको विषाक्त पदार्थ बाहिर निस्कन्छ, जसले रोगहरू रोक्न पनि मद्दत गर्छ ।

जिब्रो सफा गर्न स्क्र्यापर कसरी प्रयोग गर्ने ?

जिब्रो सफा गर्नका लागि दैनिक स्क्र्यापर प्रयोग गर्नु फाइदाजनक हुन्छ । यसका लागि, स्क्र्यापरलाई जिब्रोमा हल्का रूपमा राखेर ५–७ पटक पछाडिबाट अगाडि तानेर प्रयोग गरिन्छ । यसले जिब्रोमा रहेका ब्याक्टेरिया र विषाक्त पदार्थहरू सफा गर्न मद्दत गर्छ, जसले गर्दा मौखिक स्वास्थ्य सुधार गर्न मद्दत गर्छ ।

जिब्रो सफाइ
डा. निर्मल भुसाल
लेखक
डा. निर्मल भुसाल
वरिष्ठ आयुर्वेद पञ्चकर्म विशेषज्ञ

आयुर्वेद चिकित्सा परिषद दर्ता नम्बर : ३९९ पञ्चकर्म विशेषज्ञ दर्ता नम्बर : ०१ अध्ययन : बीएएमएस, एमडी (आयुर्वेद पञ्चकर्म), पीएचडी आयुर्वेद पञ्चकर्म हाल कीर्तिपुरस्थित आयुर्वेद शिक्षण अस्पतालको पञ्चकर्म विभाग प्रमुख र आयुर्वेद चिकित्सा परिषद् नेपालको रजिष्ट्रारको रुपमा कार्यरत

यो खबर पढेर तपाईलाई कस्तो महसुस भयो ?
Khusi chhu

खुसी

Dukhi chhu

दुःखी

Achammit chhu

अचम्मित

Utsahit Chhu

उत्साहित

Akroshit Chhu

आक्रोशित

प्रतिक्रिया

भर्खरै पुराना लोकप्रिय