आईपीओ

कम्पनीले व्यवसाय विस्तारका लागि पूँजी जुटाउन र तरलता हासिल गर्ने लगायत कारणले आईपीओ गर्छन् । आईपीओमार्फत सर्वसाधारणलाई शेयर बेचेर संकलित पूँजीबाट कम्पनीको विस्तार, अनुसन्धान तथा विकास, ऋण घटाउने लगायत काम गर्न सकिन्छ ।

कम्पनीले उसको साधारण शेयरमा लगानी गर्ने लगानीकर्ताले चाहेको बखतमा बिक्री गरेर लगानी फिर्ता लैजान सकुन् भनेर पनि धितोपत्रको दोस्रो बजारमा सूचीकृत गर्ने गरी आईपीओ गर्छन् ।

कम्पनीले बजारमा पारदर्शिता र विश्वसनीयता बढाउँदै लगानीकर्ता माझमा फराकिलो आधार प्रस्तुत गर्न सक्छन् । यो बढेको पारदर्शिताले साझेदारी र सहयोगका लागि ठूलो अवसर निम्त्याउन सक्छ । कम्पनीले शेयर जारी गरेपछि संस्थापकले आफ्नो लगानी फिर्ता लैजान पनि सक्छन् ।

आईपीओ गर्नुको प्रमुख उद्देश्य

१. पूँजीवृद्धि : कम्पनीले आईपीओे गर्नुको प्रमुख उद्देश्य पूँजी जुटाउनु हो । कम्पनीको कोष वृद्धि, व्यवसाय विस्तार, ऋण चुक्ता गर्ने वा अनुसन्धान तथा विकासमा लगानी गर्ने योजना कम्पनीको हुन सक्छ । कम्पनीले शेयर सार्वजनिक गर्दा लगानीकर्तालाई लगानीमा पहुँच पुर्‍याउन मद्दत गर्छ ।

२. तरलता : आईपीओेले संस्थापक, प्रारम्भिक लगानीकर्ता र कर्मचारीहरू लगायत विद्यमान शेयरधनीलाई शेयर बेचेर आफ्नो लगानीलाई नगदमा बदल्ने अवसर प्रदान गर्छ ।

३. कम्पनीको प्रतिष्ठा : शेयर सार्वजनिक गर्नाले कम्पनीको प्रतिष्ठा बढ्छ । स्टक एक्सचेन्जमा सूचीबद्ध हुनुले बजारमा विश्वसनीयता र पहिचान प्रदान गर्छ । यसबाट व्यापार सम्बन्ध, साझेदारी र ग्राहक आकर्षित गर्ने कुरा सजिलो हुन्छ ।

४. प्राप्तिका लागि पूँजी : सूचीकृत कम्पनीले मर्जर र प्राप्तिको लागि भुक्तानी गर्न आफ्नो शेयर प्रयोग गर्न सक्छन् । यसले ठूलो परिमाणमा नगद खर्च नगरी गाभ्ने गाभिने कार्यलाई सहज बनाउँछ ।

५. बहिर्गमन रणनीति : प्रारम्भिक चरणका लगानीकर्ताहरूका लागि आईपीओेले बहिर्गमन रणनीति कार्यान्वयन गर्ने अवसर दिन्छ । उनीहरू आफ्नो लगानी बिक्री गरेर कम्पनीबाट बाहिरिन सक्छन् ।

लगानीकर्तालाई लाभ :

१. तरलता : आईपीओेमा खरिद गरिएको शेयर स्टक एक्सचेन्जमा सजिलैसँग बिक्री गर्न सकिन्छ, जसले लगानीकर्ताहरूलाई तरलता प्रदान गर्छ ।

२. विविधीकरण : लगानीकर्ताले विभिन्न क्षेत्रका कम्पनीहरूको शेयर स्वामित्वमा लिएर विविध पोर्टफोलियो निर्माण गर्न सक्छन् ।

३. पारदर्शिता : सूचीकृत कम्पनीले वित्तीय प्रतिवेदन सार्वजनिक गर्छन् । उनीहरू नियामकीय दायरामा हुन्छन् । यसले लगानीकर्ताहरूलाई भरपर्दो जानकारीमा पहुँच प्रदान गर्छ ।

४. वृद्धि सम्भावना : सूचीकृत कम्पनीहरूसँग प्रायः वृद्धिको लागि स्रोतहरू हुन्छन् र लगानीकर्ताहरूले पूँजी वृद्धि र सम्भावित लाभांश भुक्तानीबाट लाभ उठाउन सक्छन् ।

५. स्वामित्व अधिकार : शेयरधनीहरूसँग मतदान अधिकार र कम्पनीका निर्णयहरूमा बोल्ने अधिकार हुन्छ । यसले कम्पनीको सुशासनलाई प्रभाव पार्छ ।

६. पहुँच : बजारले व्यक्तिगत लगानीकर्तादेखि संस्थागत कोषसम्म सबै आकारका लगानीकर्तालाई लगानीमा भाग लिने अनुमति दिन्छ ।