शेयर बजार

स्टक एक्सचेन्जमा कारोबार गर्नु भनेको नाफा कमाउने उद्देश्यका साथ शेयर तथा अन्य धितोपत्र किन्नु र बेच्नु हो । यसका लागि केही आधारभूत चरण पार गर्नुपर्छ जसले कारोबारीलाई दिशानिर्देश गर्छ ।

ज्ञानः तपाईंले ट्रेडिङ सुरु गर्नुअघि, स्टक मार्केटले कसरी काम गर्छ भनेर बुझ्नु आवश्यक छ। विभिन्न प्रकारका धितोपत्र, कारोबार रणनीति र बजार विश्लेषण प्रविधि बारे जान्नुहोस् । यसका लागि पुस्तकहरू, अनलाइन पाठ्यक्रम र आर्थिक समाचार स्रोतहरू सिक्नको लागि उपयोगी हुन सक्छन् । साथै अनुभवी कारोबारीसँग पनि केही ज्ञान लिन सकिन्छ ।

लक्ष्यः आफ्नो वित्तीय लक्ष्य र जोखिम सहन सक्ने क्षमता आँकलन गर्नुहोस् । तपाईं दीर्घकालीन लगानी गर्दै हुनुहुन्छ कि अल्पकालीन लाभ खोज्दै हुनुहुन्छ ? यस्ता उद्देश्यहरू बुझ्नाले तपाईंलाई सही कारोबार रणनीति पछ्याउन सजिलो हुन्छ ।

ब्रोकरः तपाईंलाई स्टक कारोबार गर्न ब्रोकर खाता चाहिन्छ । आफूलाई पायक पर्ने कुनै ब्रोकर छान्न सक्नुहुन्छ । कारोबार प्लेटफर्म, कम्पनी विश्लेषणमा सहायता र ग्राहकका समस्या समाधानमा तदारुकता जस्ता कुराहरू ब्रोकरले कस्तो दिन्छन् विचार गर्नुहोस् ।

पूँजीः तपाईंसँग ब्रोकर खाता भएपछि, यसमा रकम जम्मा गर्नुहोस् । तपाईंलाई कारोबार सुरु गर्न पूँजी चाहिन्छ । जसलाई हामी Collateral Load गर्ने भनेर बुझ्छौं ।
रणनीतिः तपाईंको दृष्टिकोणलाई रूपरेखा दिने गरी कारोबार योजना बनाउनुहोस् । यो योजनामा तपाईंको खरिद र बिक्री गर्ने रणनीतिहरू, जोखिम व्यवस्थापन र कारोबारको आकार (कति रकमको कारोबार गर्ने), कति नाफा अपेक्षा गर्ने, कति समयसम्मका लागि गर्ने लगायत विषय समावेश हुनुपर्छ ।

अनुसन्धान तथा विश्लेषणः तपाईंले कारोबार गर्न चाहेको शेयर वा अन्य धितोपत्रका बारेमा गहिरो अनुसन्धान गर्नुहोस् । कम्पनीको वित्तीय अवस्था, व्यवस्थापन पक्ष, बजारको प्रवृत्ति, समग्र अर्थतन्त्रको अवस्थाको जानकारी लिनुहोस् । आधारभूत र प्राविधिक विश्लेषण दुवै लगानी निर्णय गर्न उपयोगी हुन्छन् ।

अर्डरहरूः खरिद र बिक्री अर्डर गर्न आफ्नो ब्रोकरको ट्रेडिङ प्लेटफर्म TMS प्रयोग गर्नुहोस् ।

निगरानीः बजारलाई नियमित तवरमा निगरानी राख्नुहोस् । बजार अवस्था द्रुत गतिमा परिवर्तन हुन सक्छ, त्यसैले सतर्क रहनुपर्छ ।

जोखिम व्यवस्थापनः आफ्नो पूँजी जोगाउन जोखिम व्यवस्थापन रणनीतिहरू लागू गर्नुहोस् । नोक्सानी बढ्न नदिन निश्चित तहभन्दा तल मूल्य झरेमा बिक्री गर्ने योजना बनाउने, आफ्नो पोर्टफोलियोमा विविधता ल्याउने, गुमाउन सक्नेभन्दा बढी जोखिम नलिने गर्नुपर्छ ।

समीक्षा र सिकाइः कारोबार पछि आफ्नो पोर्टफोलियोको अवस्था कस्तो छ वा कस्तो भयो निरन्तर समीक्षा गर्नुहोस् । आफ्नो सफलता र गल्तीहरूबाट सिक्नुहोस् । निरन्तर सिकाइ तपाईंको अनुकूल खरिद बिक्रीको समय वा कारोबार शैलीमा सुधार गर्नको लागि महत्वपूर्ण छ ।

कर तथा शुल्कः तपाईंले गर्ने प्रत्येक कारोबारमा ब्रोकर, स्टक एक्सचेन्ज, सीडीएससी, सेबोन लगायतलाई कमिसन तथा शुल्क तिर्नुपर्छ । यसैगरी कारोबारबाट नाफा भएमा पूँजीगत लाभ कर तिर्नुपर्छ । पूँजीगत लाभकर ३६५ दिनसम्मको अल्पकालीन लगानीकर्ता (ट्रेडर) हरूको हकमा ७.५ प्रतिशत रहेको छ । एक वर्षभन्दा बढी होल्डिङ गर्ने दीर्घकालीन लगानीकर्तालाई यस्तो लाभकर ५ प्रतिशत रहेको छ । यी शुल्क तथा करले तपाईंको लगानीमा प्रतिफललाई असर गर्ने भएकाले सचेत रहनुहोस् ।

सूचनाः वित्तीय समाचार, बजार प्रवृत्ति र आर्थिक घटनाका सूचनाहरूलाई विशेष ध्यान दिनुहोस् । यस्ता सूचना तथा समाचारले तपाईंलाई उचित निर्णय गर्न सहयोग गर्छन् ।
शेयर कारोबारमा जोखिम छन्, नाफाको कुनै ग्यारेन्टी छैन भन्ने सधैं याद गर्नुहोस् । सावधानी, अनुशासन र सुविचारित योजनाले कारोबारीलाई लक्ष्यमा पुग्न मद्दत गर्छ । धेरै सफल कारोबारीहरूले एकैचोटि कारोबारमा डुबुल्की लगाउनुअघि बजारलाई बुझ्न र अभ्यास कारोबार (पेपर ट्रेडिङ वा डेमो खाताको) गर्छन् । नेप्सेले पनि लगानीकर्तालाई सिकाउनका लागि आफ्नो वेबसाइटमा सिमुलेसन सफ्टवेयर राखेको छ ।