शेयर बजार

कुनै पनि कम्पनीको शेयरको मूल्य विभिन्न कारणले तल–माथि गर्छन् । नेपालमा पनि केही शेयरको मूल्य उच्च छ । यसका पछाडि विभिन्न कारण छन् ।

नेपालका केही महँगा शेयरहरू

UNL – 35000.00
RBCL -13910.00
BNT –13362.00
RBCLPO – 12498.00
STC – 5365.00
SHL – 438.00
BBC – 3680.00
ANLB – 1980.00
CIT – 1964.00
HDL – 1916.00

सोल्टी होटल (SHL) लाई किन महँगो शेयरको सूचीमा राखियो भन्ने सोचिरहनुभएको होला ? अरू जति पनि स्टकहरू छन् उनीहरूको अंकित मूल्य (ँबअभ ख्बगिभ) रु.१०० हो भने सोल्टी होटलको रु.१० मात्र हो । यस हिसाबले अहिलेको सोल्टी होटलको बजार मूल्य रु.४३८० हुन आउँछ ।
माथि उल्लिखित मूल्य यो लेख तयार गर्दाको समयको हो ।

शेयर महँगो हुने केही कारणः

१. कम्पनीको व्यवसायः लगातार राम्रो व्यवसाय गर्ने र नाफा कमाउने कम्पनीको शेयर प्रायः महँगो हुन्छ । लगानीकर्ता सफल र आर्थिक रूपमा स्थिर कम्पनीमा हिस्सेदारी खोज्छन् र यसैका लागि प्रिमियम तिर्न तयार हुन्छन् ।

२.बलियो वृद्धि सम्भावनाः बलियो वृद्धि सम्भावना र आशाजनक भविष्य भएका कम्पनीको शेयर मूल्य प्रायः उच्च हुन्छ । लगानीकर्ताले भविष्यमा उच्च आयको आशा गरेकाले महँगो मूल्यले औचित्य प्राप्त गर्छ ।

३. सीमित आपूर्तिः कम्पनीको शेयरको आपूर्ति सीमित हुन सक्छ । चुक्ता पूँजीका हिसाबले साना कम्पनीको शेयर आपूर्ति कम हुन्छ । सर्वसाधारणमा जारी भएका सबै शेयर किनबेचका लागि बजारमा नआउन सक्छ । सीमित उपलब्धताले मूल्य बढाउन सक्छ ।

४. लाभांशः नियमित लाभांश दिने वा शेयरधनीलाई आकर्षक प्रतिफल दिने कम्पनीहरूको शेयर मूल्य उच्च हुन सक्छ । लगानीकर्ताहरूले स्थिर आम्दनीको स्रोतको उच्च मूल्यांकन गर्छन्।

५. बजार भावनाः लगानीकर्ताको भावना र बजार मनोविज्ञानले शेयर मूल्यमा महत्वपूर्ण भूमिका खेल्न सक्छ । कुनै विशेष स्टकको माग उच्च भयो भने त्यसको मूल्य बढ्न सक्छ ।

६. आर्थिक अवस्थाः मुलुकको समग्र आर्थिक अवस्थाका साथै विश्वव्यापी आर्थिक कारणहरूले शेयर मूल्यलाई प्रभाव पार्न सक्छ । बलियो अर्थव्यवस्थामा कम्पनीको स्टक मूल्य उच्च हुन्छ ।

७. क्षेत्रगत व्यवसायः अर्थतन्त्रभित्रका विभिन्न क्षेत्रको व्यावसायिक गतिविधि एकनाशको हँुदैन । बलियो वृद्धि वा सकारात्मक प्रवृत्ति भएका क्षेत्रका कम्पनीको शेयर महँगो हुन सक्छ ।

८. शेयर स्वामित्वः कम्पनीभित्रका व्यक्तिहरू (प्रमुख कार्यकारी अधिकृत तथा कर्मचारीहरू) पनि महत्वपूर्ण शेयरधनी छन् भने कम्पनीले राम्रो व्यवसाय गर्ने र यसले शेयर मूल्य उच्च बनाउने सम्भावना हुन्छ ।

९. अनुमानः कारोबारी र लगानीकर्ताले गरेको अनुमानले पनि कहिलेकाहीं शेयरको मूल्य उच्च हुन्छ । उनीहरूले कम्पनीको आधारभूत पक्षमा ध्यान नदिई बढीभन्दा बढी मूल्यमा शेयर खरिद गर्न सक्छन् ।

शेयरको बजार मूल्यले यसको आन्तरिक मूल्यलाई प्रतिबिम्बित गर्दैन । लगानीकर्ताले आफ्नो वित्तीय लक्ष्य र जोखिम सहनशीलताको आधारमा निर्णय गर्नु उचित हुन्छ । महँगो शेयरमा लगानी गर्नुअघि गहन अनुसन्धान र विश्लेषण गर्नुपर्छ ।