परम्परागत चिनियाँ चिकित्सा र आयुर्वेदिक चिकित्सा प्रणाली हजारौं वर्ष पुराना उपचार विधि हुन् । यी विधिलाई आधुनिक चिकित्सा प्रणालीको परिप्रेक्ष्यमा मिथ्या विज्ञान भन्ने पनि छन् । कतिपय चिकित्सक र...
डा. नरेन्द्र लामिछाने अकुपञ्चर विशेषज्ञ
अकुपञ्चर चिकित्सा चिनियाँ चिकित्सा पद्धतिअन्तर्गतको चिकित्सा विधि हो । अकु अर्थात सियो र पञ्चर अर्थात घोचाई । यस अर्थमा स साना सियोको माध्यमबाट छालाका विभिन्न विन्दुहरूमा गरिने घोचाई नै...
शिरोधारा दुई संस्कृत शब्द ‘शिरो’ र ‘धारा’ मिलेर बनेको हो । शिरो भनेको टाउको र धाराको अर्थ प्रवाह हुन्छ । अर्थात्, टाउकोमा प्रवाहको साथ औषधियुक्त तरल पदार्थहरू निरन्तर खन्याउने...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
मासुमा थोरै जाइफल मिसाइदिनुपर्छ, स्वाद र सुगन्ध दोब्बर हुन्छ । मासु मात्र होइन, अरु झोलिलो खानेकुरामा जाइफल प्रयोग गर्न सकिन्छ । जाइफललाई आयुर्वेद तथा संस्कृतमा ‘जाति फल’ भनिन्छ ।...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
पायल्सको समस्या झेलिरहेका व्यक्ति खानपानबारे बढी नै सतर्क हुने गर्छन् । उनीहरु सोधिरहेका हुन्छन्, ‘मैले के खान हुँदैन, के खान हुन्छ ?’ उनीहरुको सूचीमा धेरैजसो नखाने खानेकुरा समेटिन्छ ।...
डा. सुवर्ण पौडेल क्षारसूत्र विज्ञ
मकहाँ आउनेमध्ये अधिकांशले भनिरहेका हुन्छन्, ‘मलाई पायल्स भयो ।’ मलद्वारको समस्या हुनासाथ उनीहरुलाई यही लाग्छ । तर ‘मलाई पायल्स भयो’ भन्दै आउनेहरुमध्ये आधाजसोलाई अन्य समस्या देखिन्छ । जस्तो कि...
डा. सुवर्ण पौडेल क्षारसूत्र विज्ञ
काठमाडौं । विश्वको ९० भन्दा बढी मुलुकमा प्रचलित उपचार पद्धति हो आयुर्वेद । खासगरी दक्षिण र उत्तर अमेरिका, अर्जेन्टिना, जर्मनी, युक्रेन लगायत मुलुकमा आयुर्वेदिक उपचार अपनाएको पाइन्छ । विडम्बना,...
लसुनको स्वादबारे त धेरै बखान गर्नुपर्दैन । काँचो खाँदा यो पर्रर पिरो स्वादको हुन्छ । जब यसलाई दाल, तरकारीमा मिसाइन्छ स्वाद बदलिन्छ । मूलत: नेपाली भान्सामा लसुनको प्रयोग स्वादकै...
डा. अमृत भण्डारी आयुर्वेदिक चिकित्सक
यो प्रश्न धेरैलाई हल्काफुल्का लाग्न सक्छ, ‘जाडोमा कसरी शरीरलाई न्यानो बनाउने ?’ तर जाडोको कारण शरीरले थुप्रै स्वास्थ्य समस्या भोग्नुपर्ने हुनसक्छ । खासगरी जाडोयाममा मानिसको पाचन शक्ति तीक्ष्ण भएकाले...
डा. विसुनदयाल प्रसाद पटेल कन्सल्टेन्ट आयुर्वेदिक चिकित्सक
यस्तो नेपाली भान्सा नहोलान्, जहाँ मेथी छैन । त्यसैले मेथीको स्वादबारे त केही भनिरहनै परेन । जबकि यो औषधीय गुणले भरिपूर्ण मानिन्छ । आयुर्वेद एवं प्राकृतिक चिकित्सामा मेथीलाई अनेक...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
शरीर अद्भूत छ । शरीरभित्र यस्तो संयन्त्र हुन्छ, जसले शरीरलाई सग्लो, निरोगी, तन्दुरुस्त राख्न हरक्षण प्रयास गरिरहेको हुन्छ । हामीलाई कुनै रोगव्याधि लाग्न नदिन, कुनै खराब संक्रमण हुन नदिन...
डा. हरिप्रसाद पोखरेल प्राकृतिक चिकित्सक तथा योगगुरु
आयुर्वेद एक प्राचिन चिकित्साशास्त्र हो । आयुर्वेदले भन्छ-मान्छेको स्वास्थ्य शरीर, मन र आत्माको सन्तुलनमा निर्भर गर्छ । साथै तीन दोष (वात, पित्त र कफ)को असन्तुनले शरीर रोगी हुन्छ ।...
डा. हेमराज कोइराला वरिष्ठ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सक एवं वरिष्ठ विशेषज्ञ रिजेनेरेटिव मेडिसिन
फलफूलमा फाइबर र एन्टीअक्सिडेन्ट भरपुर हुन्छ । फलफूल दैनिक खाँदा छाला आकर्षक हुने र रोगप्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउन मद्दत पुग्छ । फलफूल खाने खास यही समय भन्ने त छैन, तर...
डा. प्रकाश ज्ञवाली आयुर्वेदिक चिकित्सक
परापूर्व कालदेखि अभ्यास हुँदै आएको थेरापी हो-मालिस अर्थात मसाज । मालिसले शरीर र मनको उर्जाबीच सन्तुलन कायम राख्ने बताइएको छ । यसले शरीरको तापमान नियन्त्रित राख्छ र रक्तप्रवाह बढाउँछ...
काठमाडौं । बेसारले तरकारीलाई हेर्दा आकर्षक देखाउने मात्र नभई यो स्वास्थ्यका लागि पनि उत्तिकै लाभदायक छ । बेसारमा शरीरलाई आवश्यक क्यालोरी, भिटामिन ए, क्याल्सियम, फस्फोरस र आइरन तत्व प्रशस्त...
भनाई नै छ, पेट खराब त दिमाग खराब । पेट गडबड भयो भने त्यसको असर सर्वत्र शरीरमा पर्छ । बिबिसीमा प्रकासित एक रिपोर्टमा उल्लेख छ, पेटमा यत्रतत्र हुने नसाको...
डा. पुनेश्वर केशरी आयुर्वेदिक चिकित्सक
सामान्यतया रुघा एलर्जी र भाइरल दुई प्रकारका हुन्छन् । धुलो धुवाँ, चिसो, वनस्पति र जनावरको एलर्जीले रुघा लाग्छ । रुघा लागि सकेपछि कसरी निको बनाउने भन्ने भन्दा पनि रुघा...
आयुर्वेद अनुसार स्वस्थ जीवनको त्रय उपस्तम्भ मानिन्छ, निद्रा, आहार र ब्रम्हाचर्यलाई । यौन अनुशासन ब्रम्हाचर्य भन्नुको अर्थ यो होइन कि, जसले विवाह गर्दैन । जसले सन्तान जन्माउँदैन । ब्रम्हाचर्य...
डा. हेमराज कोइराला वरिष्ठ योग तथा प्राकृतिक चिकित्सक एवं वरिष्ठ विशेषज्ञ रिजेनेरेटिव मेडिसिन
