दुई थरीको हुन्छ माइग्रेन, कुन कति गम्भीर ?
कुनै पनि कुराले तनावमा हुँदा टाउको दुखेको महसुस धेरैलाई हुन्छ । यस्तो हुनुको पछाडि तनाव हुँदा कोर्टिसोल हर्मोन रिलिज हुन्छ । जसले गर्दा मस्तिष्क वरपरको मांसपेशी खुम्चिएर टाउको दुखेको...
कुनै पनि कुराले तनावमा हुँदा टाउको दुखेको महसुस धेरैलाई हुन्छ । यस्तो हुनुको पछाडि तनाव हुँदा कोर्टिसोल हर्मोन रिलिज हुन्छ । जसले गर्दा मस्तिष्क वरपरको मांसपेशी खुम्चिएर टाउको दुखेको...
काठमाडौं । वीर अस्पतालमा पार्किन्सन तथा छारे रोगको उपचारका लागि अत्याधुनिक ‘डिप ब्रेन स्टिमुलेसन’ तथा ‘स्पाइनल स्टिमुलेसन’ प्रविधि सञ्चालनमा आएको छ । आइतबारबाट अमेरिकी न्यूरो विशेषज्ञहरूको सहयोगमा सो सेवा...
मदिरा सेवन गरेपछि टाउको दुख्ने एक सामान्य समस्या हो, जसलाई मानिसहरू ‘ह्याङओभर’ भनेर चिन्छन् । त्यसैले अधिक रक्सी पिएपछि प्रायः मानिसहरू ह्याङओभर भएको बताउँछन् । अमेरिकी वेबसाइट नेसनल इन्स्टिच्युट...
कमजोरी भयो, चक्कर लाग्छ, रक्सी खायो, चक्कर लाग्छ, घाममा गयो, चक्कर लाग्छ। रगत कम भयो, धड्कन तीब्र भएर मन आत्तिन्छ, भुइँ घुमेझैँ अनुभूति भई चक्कर लाग्छ । कसैलाई तनावले...
२७, फागनु, काठमाडौं । वीर अस्पतालले स्नायुसम्बन्धी उपचारका लागि अत्याधुनिक सेवा सञ्चालनमा ल्याएको छ ।अस्पतालको न्यूरोसर्जरी विभाग तथा अमेरिकास्थित क्यारिलियन रोवएनोके अस्पतालको सहकार्यमा डिप ब्रेन स्टीम्युलेसन र स्पाइनल स्टीम्युलेसन...
अन्य महिनाको तुलनामा जाडो महिनामा (मंसिर, पुस, माघ र फागुन) मा मस्तिष्कघात हुने संख्या दुई गुणाले बढी हुन्छ ।
केही समय काम गर्दा हात अररो हुने, सानो काम गर्दा गल्ने, बटारिने, लेख्दा लेख्दै थाक्ने, लेख्न धेरै नसक्ने समस्या लिएर साताको करिब १० जना बिरामी वीर अस्पतालको न्युरो विभागको...
काठमाडौं । मस्तिष्कघात भन्ने बित्तिकै यसले मृत्यु गराउँछ भन्ने धेरैको मनमा आउँछ । ‘बाँच्ने टुंगो शून्य बराबर छ, बाँचे पनि पक्षघातको सम्भावना हुन्छ ।’ ‘त्यो व्यक्ति उपचारपछि बाँचे पनि...
दुर्घटना हुने ठाउँमध्ये एक प्रमूख हो, शौचालय पनि । हामीकहाँ ल्याइएका बिरामीबारे सोधियो भने, उनीहरु शौचालयमा बेहोस भएको पाइन्छ । शौचालयमा अचानक बेहोस र कतिको मृत्युसमेत हुने गरेको पाइन्छ...
मल्टिपल स्क्लेरोसिस मस्तिष्कमा रहेको केन्द्रीय स्नायु प्रणालीसँग सम्बन्धित दीर्घ रोग हो । यो रोगमा प्रतिरोधात्मक क्षमताले विभिन्न समयमा मस्तिष्कको स्नायुलाई सुरक्षा दिने झिल्ली (माइलिन)लाई हानि पुर्याउँछ । पटक-पटक प्रतिरोधात्मक...
कुनै कारणवश मिनेट मिनेटमा मोबाइल हेर्ने बानी छ ? कुनै काम गर्दा ध्यान केन्द्रित गर्न कठिन भइरहेको छ ? वा मोबाइल हेरेपछि काममा चाहेर पनि ध्यान दिन सकिएको छैन...
मस्तिष्क ट्युमर अर्थात् दिमागको क्यान्सर भन्नाले मस्तिष्कका कोषिकाहरुको अनियन्त्रित रुपमा असामान्य वृद्धि र त्यसले गराएको रोग भनेर बुझिन्छ । ट्युमर तथा क्यान्सरका कोषिकाहरु सामान्य कोषिका र मस्तिष्कको मांसपेशी भन्दा...
तन र मनलाई नियन्त्रण गर्ने केन्द्र हो मस्तिष्क । शरीरको कार्य सञ्चालन र भावनामा मस्तिष्क अर्थात् दिमागको भूमिका हुन्छ । हामी के सोच्छौं, के महसुस गछौं, दैनिक घटिरहेको समयलाई...
के तपाईं दिनभरि मोबाइलमा कहिले ह्वाट्सएप, कहिले फेसबुक र कहिले इन्स्टाग्राम स्क्रोल गर्दै बिताउनुहुन्छ ? कुनै एउटा कुरामा ध्यान केन्द्रित गर्न सक्दिनँ के भएको होला भनेर सोच्दै हुनुहुन्छ ?...
स्नायुविज्ञ डा. हिमो बोर्हिनले मानिसको मृत्यु हुँदा मस्तिष्कमा के हुन्छ भन्ने कुरा लगभग थाहा पत्ता लगाइन् । हिमोले भनिन्, ‘हामीले मुसामा प्रयोग गरिरहेका थियौं, शल्यक्रियापछि उनीहरूको दिमागबाट केही निस्किएको...
शरीरलाई स्वस्थ राख्न सातदेखि आठ घण्टा सुत्नुपर्छ । यति समय रातमा गहिरोसँग निदाउँदा शरीरलाई आराम पुग्छ । तर पर्याप्त सुतेर पनि दिनभर निद्रा लागिरह्यो भने हाइपरसोम्निया भएको हुनसक्छ ।...
हातखुट्टा झमझमाउँछ के गरौं ? धेरैले सोधिरहेको प्रश्न हो यो । लामो समय एउटै आसनमा बस्दा हात खुट्टा झमझमाउनु सामान्य हो । यद्यपि यस्तो समस्या अरुबेला पनि हुनसक्छ ।...
पहिले–पहिले मानिसहरू भन्थे— ‘छारेरोग लागेकालाई जुत्ता सुँघाउनुपर्छ ।’ तर, यो एकदमै पुरातन र अवैज्ञानिक बुझाइ हो । हुनसक्छ, त्यसबेला यसबारे मान्छेमा ज्ञान थिएन । कोही अचानक बेहोश भएमा जुत्ता...
गर्मी छल्न धेरै चिसो पेय पदार्थ, आइसक्रिम, जुस पिउने आम प्रचलन छ । तर यस्तो चीजले विभिन्न स्वास्थ्य समस्या ल्याइरहेको हुन्छ । गम्भीर टाउको दुखाइ अर्थात् टाउकोको अगाडिको भागमा...
अल्जाइमर भनेको एक प्रकारको डिमेन्सिया हो । सरल भाषामा अल्जाइमर्स एक प्रकारको बिर्सने वा भुल्ने रोग हो, जुन दिमागसित सम्बन्धित हुन्छ । यसले स्मरण शक्ति, सोच्ने क्षमता लगायत मानिसको...
७ वैशाख, काठमाडौं । गएको वैशाख ३ गते । सोमबार दिउँसो २ बजे । वीर अस्पतालस्थित सर्जिकल भवनको पाँचौं तला । यहाँ सन्नाटाबीच पनि कोलाहल प्रतीत हुन्छ । उही...
पछिल्लो समय बिरामीको मृत्यु हुने कारणमा स्ट्रोक अर्थात् मस्तिष्कघात पनि एक मुख्य कारण हो । यसमा मस्तिष्कमा रक्तसञ्चार बन्द हुने वा अचानक मस्तिष्कमा रगतको नसा फुट्ने आपतकालीन अवस्था हो...
माइग्रेन के हो ? माइग्रेन भनेको एक प्रकारको टाउको दुख्ने समस्या हो । माइग्रेन हुँदा टाउको एक भागमा असह्य टाउको दुखाइ हुन्छ । जसकारण यसलाई अर्ध टाउको दुखाइ पनि...
विश्वभर नै स्नायु रोगबाट पीडित हुनेको संख्या बढिरहेको छ । द ल्यान्सेट न्युरोलोजीको नयाँ अध्ययनअनुसार विश्वमा ३ अर्ब ४० करोड भन्दा बढी मानिसमा स्नायुसम्बन्धी कुनै न कुनै समस्या छ...
मानौं, तपाईंको शारीरिक गतिविधि अचानक सुस्त हुन थाल्यो । फटाफट हिँड्न सक्नुभएन । हिँड्दा हात र खुट्टाको चाल मिलेन । कतै हिँड्दा रोबोर्ट जस्तै हातखुट्टा अचल भयो । आँखा...
विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ)का अनुसार छारेरोगबाट विश्वभर पाँच करोड मानिस प्रभावित छन् । जसकारण यो धेरैमा देखापर्ने रोग भन्न सकिन्छ । समयमै पहिचान भए छारेरोगको उपचार सम्भव छ । विडम्बना...
हामी किन कसैप्रति आकर्षित हुन्छौं ? किन हामीलाई कोही मनपर्छ ? किन माया लाग्छ ? झट्ट बुझ्दा त यो भावनात्मक स्थिति हो । तर हाम्रो भावलाई पनि नियन्त्रण गर्ने...
नसा च्यापिने समस्याले अहिले धेरैलाई सताइरहेको छ । लामो समयसम्म कम्प्युटरमा काम गर्नुपर्ने, मोटरसाइकलमा कुद्नुपर्ने, गाडी चलाउनुपर्ने, निहुरिएर काम गर्नुपर्ने जस्ता कामले नसा च्यापिने समस्या निम्त्याउँछ । नसा च्यापिने...
वीर अस्पताल बाहिर भित्तामा अडेसिएर टुक्रुक्क बसेकी थिइन्, सर्केनी कामी । रुकुमपूर्वको विकट गाउँबाट जसोतसो उनी काठमाडौं आइपुगेकी हुन् । यसअघि उनले आफ्नो आँगनभन्दा टाढाको संसार देखेकै थिइनन् ।...
स-साना बालबालिकालाई सुतेको समयमा मांसपेशीमा ऐंठनसँगै आघात पर्ने समस्याले सताउन सक्छ । राति सुतेको अवस्थामा हुने भएकाले अभिभावकले चाल पाउँदैनन् । यस्तो घातकै कारण बालबालिका मृत्युकै मुखमा समेत पुग्न...
बच्चाहरुलाई चाहिँ ‘ब्रेन ट्युमर’ नभइदिए हुन्थ्यो भन्ने कामना गर्छु म । किनभने ब्रेन ट्युमर भइसकेपछि उनीहरुमा जोखिम एकदमै धेरै हुन्छ । एक त उपचार सहज हुन्न, अर्को निको हुने...
काठमाडौं । सामान्यतयाः कुनै पनि शल्यक्रिया अघि बिरामीलाई एनेस्थेसियामार्फत बेहोस बनाइन्छ । जसकारण बिरामीलाई होसमा आएपछि शल्यक्रियाको दौरान के-कस्ता गतिविधि भए ? थाहा हुँदैन । तर वीर अस्पतालमा ब्रेन...
पक्षघात अर्थात् प्यारालाइसिस एक यस्तो अवस्था हो, जसमा शरीरका कुनै भाग वा पूर्ण शरीर चलाउन सकिंदैन । जसले गर्दा बस्न, उठ्न, हिंडडुल गर्न सजिलो हुँदैन । मस्तिष्कमा रक्तसञ्चार बन्द...
हामी देख्छौं–बुढापाकाहरुले केही समाउन खोज्यो भने हात काम्छ । हुन त डर, तनाव, न्युन रक्तचाप, एन्जाइटी (चिन्ता) जुनसुकै उमेर समूहका व्यक्तिको पनि हात वा शरीर काम्छ । यद्यपि बुढ्यौलीमा...
तीब्र टाउको दुखाई वा माइग्रेनबाट विश्वभर लगभग एक अर्ब व्यक्ति ग्रसित छन् । यो यस्तो बिरामी हो, जसको कारण टाउको दुखाई सहनै नसक्ने हुन्छ र दैनिक कामकाज गर्नै नसक्ने...
डर लाग्नु प्राकृतिक प्रक्रिया हो, मात्र कसैलाई धेरै लाग्छ त कसैलाई कम । डर मस्तिष्कबाट सुरु हुन्छ, तर महसुस छाती, पेट र मुटुमा किन हुन्छ भन्ने प्रश्न उब्जिन सक्छ...
मेरुदण्ड ३३वटा हाडिहरु मिलेर बनेको हुन्छ । जसले शरीरको पुरा संरचनालाइ सहयता दिन्छ । मेरुदण्ड हड्डीहरुको लामो स्तम्भ जसरी शरीरमा बसेको हुन्छ । जुन घाँटीदेखि तल्लो कम्मरसम्म फैलिएको छ...
आजभोलि पार्किन्सनको समस्याबाट पीडित हुने संख्या बढ्दो छ । यो न्युरो डिजेनेरेटेज डिसअर्डर अर्थात् मस्तिष्कको नसा खुइलिंदै जाने रोग हो । स्नायु प्रणालीसँग सम्बन्धित यो रोग नसर्ने रोगमा पर्छ...
मधुमेह एकपटक लागेपछि यसलाई निर्मूल गर्न सकिंदैन, नियन्त्रण मात्र गर्न सकिन्छ । मधुमेहको मुख्य कारण वंशाणुगत र खराब जीवनशैली मानिन्छ । विश्वमा प्रति ४० सेकेण्डमा एक जना स्ट्रोक (मस्तिष्कघात)...
मानिसको दिमाग उमेरअनुसार फरक-फरक हुन्छ । यसलाई जीवनशैली, खानपान, शारीरिक एवं मानसिक व्यायामले फरक पार्छ । बच्चाहरुको दिमाग जन्मजात राम्रो हुन्छ ? कोही पनि बच्चा आमाको पेटबाट नै प्रतिभाशाली...
मेनिन्जाइटिस एक संक्रामक रोग हो, जसले दिमागलाई प्रभावित गर्छ । मेनिन्जाइटिस संक्रमण हुँदा थोरै मात्र लापरवाही गरियो भने ज्यानै समेत जाने जोखिम हुन सक्छ । त्यसैले समयमै उपचार गरेर...
शरीरको कुन अंगले पूर्णत काम गर्न छाडेपछि मान्छेलाई मृत्यु घोषित गरिन्छ ? अर्थात मृत्यु हुनु भनेको कुन अंग निस्क्रिय हुनु हो ? मुटु ? फोक्सो ? मिर्गौला वा मस्तिष्क...
काठमाडौं । रक्सी पिउनुअघि र पिइसकेपछि एउटै मान्छे दुईखाले बन्छन् । रक्सी पिउनुअघि मान्छे अक्सर शान्त, सचेत र सुबानी हुन्छन् । रक्सी पिइसकेपछि मान्छे अलि रसिक बन्छन्, उत्तेजित पनि...
टाउको दुख्ने समस्या प्राय: सबैले नै भोगिरहेका हुन्छन् । तर लगातार एक भागको टाउको दुखिरहेको छ भने माइग्रेन हुन सक्छ । माइग्रेन यस्तो समस्या हो, जुन सहजै निको हुन...
तथ्यांकले देखाउँछ, ‘विश्वमा प्रति ४० सेकेन्डमा एक जना स्ट्रोक (मस्तिष्कघात) हुने गरेको छ ।’ त्यस्तै प्रत्येक ४ व्यक्तिमा एक जना कुनै न कुनै समयमा स्ट्रोकबाट पीडित हुने देखिएको छ...
आजभोलि धेरैलाई ढाड दुख्ने, हातखुट्टा झमझमाउने, गर्दन दुख्ने समस्याले सताएको सुन्न र देख्न सकिन्छ । यो एउटा साझा समस्या नै बनेको छ । यसको समयमै उपचार भए ठूलो समस्या...
कोमामा पुगेको बिरामी प्राय: फर्कंदैनन् भन्ने धेरैले सोचेका हुन्छन् । त्यसैले कोमामा पुगेकाहरुलाई ‘जिउँदो लास’ भनेको सुनिन्छ । जसकारण धेरैले आफ्नो कोही व्यक्ति कोमामा पुगेपछि फर्किने आश नै मारिसकेका...
काठमाडौं । पार्टी होस् वा कुनै जमघटपछि वाइन, रक्सीजस्ता पेय पिउने व्यक्तिबाट एउटा शब्द सबैभन्दा बढी सुनिन्छ, ‘ह्याङ्गओभर’ । ह्याङ्गओभर हो चाहिं कस्तो ? जवाफ रक्सी पिएपछि टाउको दुखाइ...
मस्तिष्कमा अरबौं कोष हुन्छन् । यी कोषकै मद्दतले दिमागले काम गर्छ । तर तीनै कोषिकाको नियन्त्रण बिग्रिंदा दिमागको कोष नष्ट हुँदै जान्छ र क्यान्सरको रुपमा फैलिन थाल्छ । यस्तो...
कहिलेकाहीं टाउको दुख्नु सामान्य हो । बारम्बार टाउको दुखिरहेमा भने ब्रेन ट्युमरको लक्षण पनि हुन सक्छ । मस्तिष्कमा अनावश्यक मासु पलाउने रोग ब्रेन ट्युमर हो । टाउको दुख्नेजस्ता लक्षणलाई...
कहिलेकाहीं खुट्टाको पैताला दुखेको तपाईंले पनि महसुस गर्नुभएकै होला । लामो यात्रा गर्दा, असहज जुत्ता लगाउँदा कहिलेकाहीं दुख्नु सामान्य हो, यस्तो केही दिनमा निको हुन्छ । तर बारम्बार पैताला...
कुनै वस्तु वा मानिसलाई छुँदा करेन्टको झड्का लागेजस्तो महसुुस हुने धेरैले बताउने गरेका हुन्छन् । कुनैबेला त काम गरिरहेको कुर्सीबाट जुरुक्क उठेर केही चीज छुँदा ठूलैगरी करेन्टको झड्का लागेजस्तो...
बेलाबेला टाउको दुख्ने, गाला, मुख, दाँत दुख्नेजस्ता समस्या हामी भोगिरहेका हुन्छौं । तर दैनिक थकान वा तनावका कारण होला भनेर यसलाई गम्भीर रुपमा लिंदैनौं । तर यो ट्राइजेमिनल न्युराल्जिया...
हाम्रो दिमागले सबै कुरा स्मरण गरिरहन सक्दैन । त्यसैले कति देखेको, सुनेको, भोगेको कुरा पनि हामी भुल्छौं । बितेका दिनका थुप्रै कुरा हामी स्मरण गर्न सक्दैनौं । ती सबै...
मस्तिष्कमा करोडौं नसा हुन्छन् । ती नसाहरुमा ‘इलेक्ट्रिक डिस्चार्ज’ पैदा भइरहेको हुन्छ । छारे रोग भनेको मस्तिष्कबाट पैदा हुने चीज हो । जहाँ मस्तिष्कको नसा चाहिने भन्दा बढी चल्छ...
आमाको गर्भमा आएको चार हप्ताबाट मस्तिष्कको विकास हुन थाल्छ । तर त्यसको कार्यक्षमताको विकास भने जन्मेको दिनबाट हुन्छ । जन्मपछि पाँचवटा इन्द्रियले काम गर्न थाल्छ र मस्तिष्कको कार्यक्षमताको विकास...
टाउको दुखेपछि धेरैले अनुमान लगाउँछन्, ‘मलाई त माइग्रेन भएजस्तो छ ।’ टाउको दुख्नु आम समस्या हो । कहिले तनावले टाउको दुख्छ, कहिले अनिद्राले । भोक, होहल्ला, चर्को घाम, मदिरापानजस्ता...
धेरैबेरसम्म एउटै पोजिसनमा बस्दा हातखुट्टा झमझमाएको प्रायःले अनुभव गरेका हुन्छन् । तर यस्तो हुनुको कारणबारे भने धेरैले जान्ने प्रयास गरेका हुँदैनन् । हातखुट्टा झमझमाउने समस्या धेरैजसो स्वास्थ्य अवस्थासँग सम्बन्धित...
काठमाडौं । धूम्रपान गर्ने व्यक्ति रोगको जोखिममा हुन्छन् । सुर्तीजन्य वस्तुमा निकोटिन, कार्बन मोनोअक्साइडजस्ता हानिकारक पदार्थ हुन्छन्, शरीरलाई गम्भीर रुपमा हानि पुर्याउन सक्छ । चुरोटले फोक्सो वा श्वासनलीमा असर...
काठमाडौं । सुन्दा सामान्य लाग्ने तर डरलाग्दो विवरण छ, मस्तिष्क रक्तश्राव (ब्रेन ह्यामरेज)को । चिकित्सकका अनुसार जाडोयाम सुरु हुनासाथ मस्तिष्क रक्तश्रावको घटना ह्वात्तै बढ्छ । यो नियमितजसो भइरहेको ठूलो...
हरेक दिन टाउकोमा आधा लिटर पानी उत्पादन भएर शरीरमा सिञ्चित हुन्छ । यो पानीलाई चिकित्सकहरुले ‘पवित्र पानी’ भन्ने गरेका छन् । किनभने मस्तिष्कको कार्यसम्पादनमा यसको मुख्य भूमिका हुन्छ ।
रक्सी पिएपछि के हुन्छ ? भुक्तभोगीहरुसँग यसको नमिठो अनुभव हुनसक्छ । रक्सी पिउँदाको सुरुवाती क्षणहरुमा स्नायु प्रणालीमा प्रभाव पर्छ । यसले गर्दा केही आनन्द र उत्तेजना महसुष हुन्छ ।...
मानौं तपाईंलाई उच्च रक्तचाप छ । साथै मदिराको अम्मली पनि हुनुहुन्छ । चिकित्सकहरुले प्रष्टसाथ भन्ने गरेका छन्, ‘मदिराजन्य पदार्थ उच्च रक्तचापमा थप घातक हुनसक्छ ।’ आखिर उच्च रक्तचाप भएका...
काठमाडौं । वीर अस्पतालको आफ्नो कार्यकक्षमा भेटिएका वरिष्ठ न्युरो सर्जन प्रा. डा. राजीव झा सधैं झैं हतारमा देखिन्थे । उनी भन्दै थिए, ‘अब अप्रेसनका लागि तयारी गर्नुछ ।’ ‘अप्रेसन’...
मानिसहरू आफूले रक्सी खाएको ठान्छन् तर घटनाक्रम र उदाहरणले देखाउँछन् कि वास्तवमा रक्सीले मानिसलाई खाइरहेको हुन्छ ।
पुरुषको तुलनामा महिलाको मस्तिष्क केही तातो हुने एक अध्ययनले देखाएको छ । यो तापमान रिसको तुलनामा नभई तापमान मापनका आधारमा बढी हो । महिलाको मस्तिष्क पुरुषको तुलनामा आधा डिग्री...
२४ जेठ, काठमाडौं । जब हामी कुनै खानेकुरा खान्छौं त्यसमा भएको पोषक तत्व र विकार छुट्याउने काम कलेजोले गर्छ । खानेकुरा शरीरका लागि काम लाग्ने हो होइन भनी कलेजोले...
१० चैत, काठमाडौं । रक्सी स्वास्थ्यको लागि कति लाभदायक र कति घातक छ भन्ने कुरा धेरैको चासोको विषय हो । रक्सीसँग जोडिएको विभिन्न तथ्यको विषयमा पनि मानिसहरूलाई जान्ने इच्छा...
काठमाडौं । दैनिक जीवनमा प्रयोग हुने स–साना कुराहरु हामी बिर्सिरहेका हुन्छौं । जस्तै, चाबी राखेको ठाउँ बिर्सिनु, सानो कागजको टुक्रा बिर्सिनु, मोबाइलमा रिचार्ज गर्न बिर्सिनु आदि । तपाईंलाई बिर्सिने...