प्रसूति तथा स्त्रीरोग

तल्लो पेट दुखिरहने र महिनावारी गडबड हुने समस्या के हो ?

महिनावारीको समयमा रक्तस्राव हुँदा केही मात्रामा त्यहाँ जम्मा हुँदै जान सक्छ । त्यो रगत बाहिर निस्कन नपाएर प्राय: डिम्बाशयमा जम्मा भई सिस्ट रुपमा बढ्न थाल्छ । यो सँगै दुखाइ...

३५ वर्ष कटेपछि सन्तानको योजना बनाउँदै हुनुहुन्छ ? यसो गर्नुहोस्

३५ वर्ष उमेर पार भएपछि सन्तान जन्माउनु पनि सामान्य भइसकेको छ । तर उमेर बढेसँगै प्रजनन् क्षमतामा असर पर्छ । र, महिलाको सन्तान उत्पादनका लागि आवश्यक डिम्बको गुणस्तरमा कमी...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

‘किशोरीहरूले महिनावारी कपभन्दा प्याड सहज मान्छन्’

खासगरी किशोरीहरू खुलेर कुरा गर्दैनन्, यौन स्वास्थ्यका विषयमा । त्यसैले उनीहरू आफ्नो समस्या आफैँभित्र लुकाएर बसिरहेका हुन्छन् । जब कि उनीहरूमा यस्ता अनेकन समस्या हुन्छन् । जस्तो-: महिनावरीको बेला...

यौनांग सफा गर्न ‘भजाइनल वास’को प्रयोग गर्नु कतिको उचित ?

गुप्तांग सफा र स्वच्छतामा ध्यान दिन निकै आवश्यक छ । किनकी गुप्तांग वरपर फोहोर भएमा संक्रमण हुने जोखिम बढ्छ । जसले पिसाबथैलीमा समेत समस्या पार्न सक्छ । असामान्य खालको...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भपातपछि फेरि महिनावारी सुरु हुन कति समय लाग्छ ?

गर्भपात महिलाहरूका लागि एक कठिन समय हो । यो समयमा महिलाहरू शारीरिक र मानसिक दुवै समस्याबाट पीडित हुन्छन् । गर्भपातपछि शरीरमा केही हर्मोनल परिवर्तन आउँछ । हर्मोनल परिवर्तनका कारण...

पटुकीको विकल्पमा सुत्केरी ‘बेल्ट’ : यसले पेटको बोसो घटाउँछ ?

भर्खरै नयाँ आमा बनेका महिलाहरू शरीरमा हुने परिवर्तन, विशेष गरी पेटको बोसोको बारेमा चिन्तित हुन्छन् । त्यसैले यस्तो समस्याबाट बच्नका लागि विभिन्न उपायहरू अपनाउँछन् । जति उपाय अपनाउँदा पनि...

गर्भनिरोधक चक्की खाँदा महिलाको मानसिक स्वास्थ्यमा असर पर्छ ?

गर्भनिरोधक औषधि खाने महिलाहरूमा सधैँ एउटै कुराको तनाव हुन्छ, कतै यसले कुनै साइडइफेक्ट त गर्दैन विशेषत, यो औषधिले मानसिक असर त गर्दैन भन्ने चिन्ता उनीहरूमा रहन्छ । कतिपय त...

महिनावारीका बेला प्रयोग हुने प्याड, प्यान्ट र कपमध्ये कुन बढी उपयोगी ?

धेरैजसो महिलाले सेनेटरी प्याडलाई पिरियड हाइजिन प्रोडक्टका रूपमा प्रयोग गर्छन् । तर, अहिले संसारभर स्यानिटरी प्याडबाट महिलाको स्वास्थ्यमा हुनसक्ने तथा वातावरणमा पार्नसक्ने असर न्यूनीकरणबारे अध्ययन–अनुसन्धान भइरहेका छन् । त्यसको...

महिनावारीका बेला बग्ने रगतबाट कडा गन्ध आउँछ ? हुनसक्छ यी कारण

महिनावारीका बेला बग्ने रगतको पृथक गन्ध हुन्छ । तर कतिपय महिलामा महिनावारीको समयमा निस्कने रगतबाट यति धेरै गन्ध आउन थाल्छ कि, उनीहरूलाई लाज लाग्न थाल्छ । मानिसको वरिपरि उभिन...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

महिनावारी कप गुप्तांगमा अड्किए के गर्ने ?

अहिले महिनावारीको रक्तश्राव रोक्ने प्याड बाहेकका अन्य साधन पनि छन् । जसले महिनावारी सहज बनाएको छ । जसमध्ये एक हो, महिनावारी कप । यो पुनःप्रयोग गर्न मिल्छ । प्याडले...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

परिवार नियोजनबारे ६ कुरा

परिवार नियोजन भनेको गर्भनिरोध गर्न प्रयोग गर्ने साधन वा औषधि हो। यो मुलत दुई किसिमका हुन्छन् । परिवार नियोजन स्थायी र अर्को अस्थायी हुन्छ। अस्थायी परिवार नियोजनका साधनहरू पनि...

गर्भावस्थामा स्विस बल व्यायाम गर्दा नर्मल डेलिभरीको सम्भावना बढ्छ ?

गर्भावस्थाको समयमा सुत्केरी हुने समय नजिकिँदै गर्दा महिलाहरू यो प्रक्रिया सकेसम्म सजिलो होस् भन्ने चाहन्छन् । धेरैजसो महिलाहरू नर्मल डेलिभरीमार्फत बच्चा जन्माउने चाहना राख्छन् । यसका लागि कतिपय महिलाहरूले...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

महिनावारीको दुखाइ कम गर्न पेनकिलर खानु कति उचित ?

महिनावारीले मुड स्विङ, दुखाइ र अत्याधिक रक्तस्रावजस्ता विभिन्न प्रकारका समस्या ल्याउँछ। कतिपय महिलालाई महिनावारीको समयमा सहनै नसक्ने पीडा हुन्छ । महिनावारीको समयमा हुने पीडा अर्थात् पेट दुख्ने समस्यालाई चिकित्सकीय...

डा. रञ्जना यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा कब्जियत भयो, के छ घरेलु उपचार ?

गर्भावस्थाका कति महिला भनिरहेका हुन्छन्, ‘मलाई कब्जियत भयो, के गर्ने होला ?’ गर्भावस्थामा कब्जियत हुनु आम समस्या हो । तर, यसले गर्दा शारीरिक मात्र होइन मानसिक तनाव पनि झेल्नुपर्छ...

डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

योनी सफा र स्वस्थ राख्ने १० प्राकृतिक तरिका

यौनाङ्ग एक संवेदनशील भाग हो, जसको सरसफाइमा एकदमै ध्यान दिन जरुरी हुन्छ । यौनाङ्गलाई राम्ररी सफा गरिएन भने संक्रमण हुनसक्छ । तर महिलाहरूले प्रायः योनी सफा गर्दा धेरै गल्ती...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

महिनावारी भएको कति दिनपछि गर्भ बस्छ ?

महिनावारी भएको कति दिनपछि गर्भ बस्ने सम्भावना हुन्छ ? यो जिज्ञासा अस्पताल आउने धेरै दम्पतीको हुन्छ । महिनावारी चक्रको विभिन्न चरणले नै महिलाको शरीरमा हुने जैविक परिवर्तन र गर्भधारणको...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

प्राकृतिक प्रसवको बदला सिजेरियन किन ?

विगत दुई दशकमा नेपाली महिलाको मातृ मृत्युदर निकै घटेको छ । नेपाल सरकार, स्वास्थ्यकर्मी तथा स्वयंसेविकाहरूको सामूहिक पहलमा यो उपलब्धि हासिल भएको हो । तर अझै पनि गर्भावस्थामा उच्च...

प्रा. डा. सुमनराज ताम्राकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा किन गरिन्छ ‘फेटल अल्ट्रासाउन्ड’ ?

गर्भवती भए पछि महिलाको स्वास्थ्य अवस्थाबारे थाहा पाउन विभिन्न जाँच गरिन्छ । सो परीक्षणले गर्भमा रहेको शिशुको स्वास्थ्य र विकासको बारेमा जानकारी दिनुको साथै यसबाट आमा र बच्चाको स्वास्थ्य...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

पाठेघर स्वस्थ राख्ने प्राकृतिक उपाय

पाठेघर महिलाको शरीरमा हुने महत्वपूर्ण अंग हो । यो संवेदनशील अंग पनि हो । त्यही कारण पनि पाठेघरको सुरक्षा र स्वास्थ्यमा बढी सचेत हुनुपर्छ । पाठेघर नभएका महिला आमा...

डा. रञ्जना यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

प्रसूति कक्षमा श्रीमानको माया

प्रसूतिको क्रममा एउटी महिलाले कतिसम्म कष्ट खेप्नुपर्छ ? अक्सर श्रीमानले देख्न, भोग्न र अनुभूत गर्न सक्दैनन् । किनभने श्रीमती प्रसूति पीडाले छट्पटाइरहँदा श्रीमान्‌लाई अलग्गै राखिन्छ । तर थापाथलीस्थित प्रसूति...

सुत्केरीमा पर्याप्त दूध आएको छैन ? यी कुरामा ध्यान दिनुपर्छ

गर्भबाट बाहिर आएपछि नवजात शिशु पोषणका लागि आमाको दूधमा मात्र निर्भर हुन्छ । शिशु जन्मिनासाथ प्रकृतिमा भएका रोग तथा गर्भको भन्दा फरक वातावरणमा समायोजन हुने शक्ति पनि आमाकै दूधमा...

डा. अर्चना शाक्य स्त्रीरोग, प्रजनन् तथा आईभीएफ विशेषज्ञ

लिङ्ग पहिचान कानुनी अपराध, भ्रूणको मुटुको गतिलाई आधार मान्नु भ्रम

बच्चाको लिङ्ग पत्ता लगाउनु कानुनी अपराध हो । तर यसका बाबजुद पनि केही दम्पतीले परम्परागत मान्यता र मिथकका आधारमा लिङ्ग पत्ता लगाउने प्रयास गर्छन् । परम्परागत एक मान्यताअनुसार भ्रूणको...

‘महिनावारी पेन्टी लगाएपछि प्याड वा कपको जरुरत पर्दैन’ (भिडियो)

काठमाडौं । महिनावारी हुँदा प्याड लगाउनु र त्यसलाई दिनहुँ फेर्नु निकै झन्झटिलो हुन्छ । प्याड परिवर्तन गर्नुपर्ने, किनिरहनुपर्ने जस्ता झमेला प्रयोगकर्ता महिलाले व्यहोर्नुपर्छ । त्यसैले त्यसको विकल्पमा अहिले बजारमा...

जथाभावी आकस्मिक गर्भनिरोधक औषधिले महिलामा स्वास्थ्य जोखिम

काठमाडौं । आकस्मिक गर्भनिरोधक चक्कीको प्रयोग असुरक्षित यौन सम्पर्क हुँदा वा परिवार नियोजनको अस्थायी साधनको असफलतापछि अनावश्यक गर्भ रोक्ने सुरक्षित र सरल तरिका हो । यद्यपि यो चक्की नियमित...

गर्भावस्थामा कस्तो बेला यौन सम्बन्ध राख्नुहुँदैन ?

गर्भावस्थामा महिलाको शरीर निकै संवेदनशील हुन्छ । गर्भ रहेपछि शारीरिक र मानसिक अवस्थामा पनि परिवर्तन भइरहन्छ । त्यसैले हरेक काम गर्दा विचार गर्नुपर्छ । थोरै तलमाथि भएमा पनि स्वास्थ्य...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारी ढिला भयो ? हुनसक्छन् यी सात कारण

एक महिना कट्दा पनि महिनावारी नभएमा विवाहित महिलाले गर्ने पहिलो शंका हुन्छ- गर्भ त बसेको होइन ? त्यसपछि गर्भावस्था परीक्षण गर्दा नतिजा जे आए पनि उनीहरु तनावमा हुन्छन् ।...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

सुत्केरी गराउनुपुर्व अस्पतालको पूर्व तयारी कस्तो हुनुपर्छ ?

सुत्केरी हुने समय नजिकिंदै जाँदा खुसीसँगै चिन्ता पनि थपिंदै जान्छ । घरमा प्रसव पीडा सुरु भयो अस्पताल छिटो लैजानुपर्ने हतारोमा अस्पतालमा आवश्यक पर्ने धेरै सामानहरु बिर्सन सकिन्छ । यस्तोमा...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

सुत्केरी व्यथा लागेको कसरी थाहा पाउने ?

गर्भ रहेको ४० सातापछि गर्भावस्थाको अवधि करिब-करिब पूरा हुन्छ । यसपछि कतिबेला प्रसव व्यथा सुरु हुन्छ पत्तो हुँदैन । कहिलेकाहीं चिकित्सकले दिएको मितिमै प्रसव नभई केही दिन ढिलो वा...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारीमा धेरै रक्तस्राव किन हुन्छ ?

महिनावारी अवधि बढ्नु र सामान्य भन्दा बढी रगत बग्नुलाई अत्यधिक रक्तस्राव अर्थात् हेभी बिल्डिङ भनिन्छ । यसलाई मेनोरेजिया पनि भनिन्छ । रगतको प्रवाह बढ्नुका साथै यस समस्याबाट पीडित महिलाले...

डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको नवौं महिनामा के-के हुन्छ ?

गर्भावस्थाको नौ महिना विशेष हुन्छ । विशेष हुनुको कारण हो, ९ महिनासम्म सन्तानको पर्खाइ सकिन लाग्नु । यही बेला महिलामा अलि बढी डर पनि हुन्छ । किनकि जतिबेला पनि...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको आठौं महिनामा के हुन्छ ?

गर्भावस्थाको आठौं महिना भनेको करिब अन्तिम चरण हो । यो महिनामा आइपुग्दा गर्भवती महिला सन्तानको पर्खाइ सकिन लागेको कुराले अत्यधिक उत्सुक हुन्छन् । अर्कोतर्फ प्रसूति कस्तो हुन्छ ? कति...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा अचानक रक्तचाप बढे के हुन्छ ?

गर्भावस्थामा महिलाले आफ्नो स्वास्थ्यको सबैभन्दा बढी ख्याल गर्नुपर्छ । अलिकति लापरबाही पनि गर्भवती महिला र उनको गर्भमा रहेको शिशुको लागि घातक साबित हुन सक्छ । प्रायः गर्भावस्थाको पाँचौं महिनादेखि...

डा. अर्चना शाक्य स्त्रीरोग, प्रजनन् तथा आईभीएफ विशेषज्ञ

जाडोमा गर्भवती र सुत्केरी महिलाको हेरचाह कसरी गर्ने ?

मंसिर महिना लागेसँगै तापक्रम घट्दो छ । जाडोयाम तुलनात्मक रुपमा गर्भवती महिलाभन्दा सुत्केरी महिलाका लागि सकसका समय हुन् । किनकि सुत्केरी महिलाले आफूसँगै नवजात शिशुको हेरचाह गर्नुपर्ने हुन्छ ।...

प्रा. डा. सुमनराज ताम्राकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

स्वास्थ्य अवस्था थाहा पाउन महिलाले गर्नुपर्ने १० परीक्षण

महिलाहरूले व्यक्तिगत र व्यावसायिक जीवनशैली दुवैलाई सजिलैसँग सम्हाल्छन्, तर जीवनको यो भाग दौडमा उनीहरूलाई आफ्नै लागि समय निकाल्न गाह्रो हुन्छ । कतिपय गृहिणी र कामदार महिलाले आफूलाई फिट राख्न...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको सातौं महिनामा के हुन्छ ?

गर्भावस्थाको सातौं महिना अर्थात् तेस्रो त्रैमासिकमा प्रवेश गर्नु भनेको महिलाका लागि सफलता हो । किनकि यो महिनासम्म आइपुग्दा उनले गर्भावस्थामा आउने आधा उतारचढाव पार गरिसकेकी हुन्छिन् । यो अवधिसम्म...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको छैठौं महिना कस्तो हुन्छ ?

गर्भावस्थाको छैठौं महिनासम्म पुग्दा लगभग दोस्रो त्रैमासिक सकिने क्रममा हुन्छ । यही समय हो, पेट हेर्दा पनि पूर्ण रुपले गर्भवती भएको देखिन्छ । जति बच्चा बढ्छ, त्यति नै आमाको...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको पाँचौं महिना कस्तो हुन्छ ?

गर्भावस्थाको पाँचौं महिनामा गर्भमा रहेको बच्चाले हलचल गर्न थाल्छ । जसले आमालाई मीठो नौलो अनुभूति दिन्छ । बच्चाको तीव्र रुपमा भइरहेको विकासले यो महिनामा हल्का दुखाइ र असहज हुनसक्छ...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

सेतो योनीस्राव हुनु सामान्य हो ?

महिलामा सेतो पानी बग्ने समस्या सामान्य हो । कहिलेकाहीं महिलाको स्वास्थ्यमा केही समस्या भए योनीबाट निस्कने तरल पदार्थको रङ, गन्ध र स्थिरतामा परिवर्तन हुनसक्छ । त्यस्ता परिवर्तन पनि सामान्य...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

गर्भ रहेको चौथो महिना के हुन्छ ?

जब महिला गर्भावस्थाको चौथो महिनामा प्रवेश गर्छिन्, उनको पहिलो त्रैमासिक समाप्त भई दोस्रो त्रैमासिक सुरु हुन्छ । पहिलो त्रैमासिक सकिएलगत्तै महिलाको दैनिकीमा प्रभाव पार्ने केही समस्याबाट राहत मिल्छ ।...

डा. लता श्रेष्ठ प्रसूति तथा नि:सन्तानपन रोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको दोस्रो महिनामा के-कस्तो परिवर्तन देखिन्छ ?

गर्भावस्थाको दोस्रो महिना गर्भवती महिलाले नौलो अनुभव गर्छिन् । नयाँ आमा बन्ने ९ महिने यात्राको हरेक पल नै विशेष लाग्न थाल्छ । जति गर्भावस्था अघि बढ्छ महिलामा शारीरिक र...

किन हुन्छ अण्डाशयमा सिस्ट र पाठेघरमा मासु पलाउने समस्या ? (भिडियो)

पाठेघरको ‘सिस्ट’ सामान्यतया महिलामा आम समस्याको रुपमा देखिएको छ । सामान्यतया अण्डा उत्पादनको क्रममा कुनै बेला ‘सिस्ट’ हुनसक्छ । यो बेलामा आत्तिनुपर्ने हुँदैन । धेरैमा साना ‘सिस्ट’हरू पलाउँछ, जुन...

गर्भावस्थाको तेस्रो महिना कस्तो हुन्छ ?

गर्भावस्थाको तेस्रो महिना पुग्यो ? यदि त्यसको नजिक हुनहुन्छ भने यो महिनामा के के परिवर्तन हुन्छ ? कस्तो सावधानी अपनाउने ? जान्नु आवश्यक छ । गर्भावस्थाको नौ महिनालाई तीन...

डा. दीपा चुडाल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भ निरोधक सुई कति प्रभावकारी ?

गर्भ निरोधकका कयौं विधि वा साधन उपलब्ध छन् । बच्चा तत्काल जन्माउने योजना नभएका अधिकांश दम्पती कण्डम, डायफ्राम, गर्भनिरोधक चक्की, कपर्टि, नरपालान्टजस्ता अनिश्चित गर्भ रोक्ने अस्थायी साधनबारे जानकार छन्...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भ बसेको पहिलो महिना कस्तो हुन्छ ?

गर्भ बसेको पहिलो महिना गर्भवती महिलाका लागि अनौठौं र नयाँ अनुभव हुने समय हो । गर्भमा सन्तान छ भन्ने थाहा भएपछि महिला भावनात्मक रूपमा पनि कमजोर महसुस गर्न थाल्छन...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

‘आईभीएफको सफलता महिलाको उमेर र बाँझोपनको कारणमा निर्भर हुन्छ’ (भिडियो)

काठमाडौं । निःसन्तानपनको समस्या किन हुन्छ ? यसमा एउटा मात्र जवाफले पुग्दैन । कारण अनेक हुन सक्छन् । पुरुष वा महिला दुईमध्ये जसमा समस्या भए पनि निःसन्तानपन हुनसक्छ ।...

डा. अर्चना शाक्य स्त्रीरोग, प्रजनन् तथा आईभीएफ विशेषज्ञ

गर्भ रहेको संकेत कस्तो हुन्छ ?

सामान्यतया कुनै गर्भनिरोधक साधनको प्रयोग विना शारीरिक सम्बन्ध भएको एक साताभित्र नै गर्भ रहेको वा नरहेको भनेर टुंगो गर्न सकिन्छ । तर कहिलेकाहीं अण्डा र शुक्रकीट निषेचन हुने प्रक्रिया...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा ग्यास्ट्रिकले सतायो, के गर्ने ?

गर्भावस्था संवेदनशील र महत्वपूर्ण अवस्था हो । यो समयमा हर्मोनको गडबडले स्वास्थ्यमा विभिन्न समस्या देखिन्छ । स्वास्थ्य समस्या देखिएमा कुनै पनि औषधि खाँदा विशेष सावधानी अपनाउनुपर्छ । ‘ओभर द...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा आमाको व्यवहारले शिशुको विकासमा कस्तो प्रभाव पार्छ ?

गर्भावस्था महिलाको जीवनको सबैभन्दा विशेष समय हो । यस अवधिमा शारीरिक मात्र होइन, मानसिक रूपमा पनि धेरै परिवर्तन हुन्छ । त्यसैले गर्भावस्थाको नौ महिनामा महिलाले आफ्नो र गर्भमा रहेको...

डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारीको बेला किन रोकी-रोकी रक्तस्राव हुन्छ ?

महिनावारी सामान्यतया चारदेखि सात दिनसम्म रहन्छ र एक महिनावारी चक्र लगभग हरेक २८ दिनमा पूरा हुन्छ । अनियमित महिनावारी भनेको दुई महिनावारी चक्रमा २१ दिनभन्दा कम वा ३५ दिनभन्दा...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

गर्भवतीले यात्रा गर्दा के जोखिम हुनसक्छ ?

गर्भावस्थाको यात्रा किन जोखिमपूर्ण हुन्छ ? धेरैको मनमा यो प्रश्न आउन सक्छ । गर्भावस्थामा यात्रा गर्नै नहुने भन्ने होइन । छोटो दूरीको बाटो राम्रो छ भने सावधानीपूर्वक यात्रा गर्दा कुनै...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

प्रत्येक दम्पतीले जान्नुपर्छ गर्भ निरोधकका यी ५ कुरा

गर्भ निरोधकका लागि औषधि, यन्त्र र शल्यक्रिया तीनवटा विधि अपनाइन्छ । यी तीनवटा विधिमध्ये धेरैले प्रयोग हुने गर्भ निरोधक चक्की हो । किनकि यस्ता औषधि सुरक्षित हुन्छन् र यसको...

गर्भावस्थाको लक्षण नदेखिनु गर्भपातको संकेत हो ?

गर्भावस्था सुरु हुने बित्तिकै महिलामा विभिन्न प्रकारका लक्षण देखिन थाल्छन् । वाकवाकी लाग्ने, बान्ता हुने, थकान महसुस हुने, स्तन दुख्ने, खान मन नलाग्ने आदि लक्षणले गर्भावस्थाको संकेत गर्छन् ।...

डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गुप्ताङ्गमा समस्या भइराख्ने कारण भित्री वस्त्र त होइन ?

महिलाको गुप्ताङ्गको स्वच्छताका लागि नियमित सरसफाइमा ध्यान दिएर मात्र पुग्दैन । पेन्टी कस्तो प्रयोग गरिएको छ भन्ने कुरामा पनि भर पर्छ । गुप्ताङ्गसँग सम्बन्धित समस्या पटक-पटक भइरहन्छ भने यसको...

डा. लता श्रेष्ठ प्रसूति तथा नि:सन्तानपन रोग विशेषज्ञ

आईभीएफले निःसन्तान दम्पतीलाई दिएको खुसी

काठमाडौं । ललितपुरस्थित भैसीपाटी बस्दै आएकी ४५ वर्षीया विनु चौधरी गत पुसमा दुई जुम्ल्याहा सन्तानकी आमा बनिन् । जीवनमा आमा बन्ने आश नै मारेकी चौधरीको त्यो सपना वात्सल्य नेचुरल...

गर्भावस्थामा आमालाई मधुमेह देखिए बच्चामा कस्तो जटिलता देखिन्छ ?

गर्भावस्थाको समयमा महिलामा देखापर्ने सबैभन्दा ठूलो चुनौती मध्ये एक मधुमेह पनि हो । किनकि यो समयमा महिलामा मधुमेह हुने जोखिम रहन्छ । गर्भावस्थामा मधुमेह भएमा बच्चा पनि यसबाट पीडित...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भपतनपछि के-के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ?

गर्भपतन गर्नु स्वास्थ्यको हिसाबले पनि राम्रो मानिंदैन । अझ सामाजिक रुपमा त यसलाई राम्रो मान्ने कुरै भएन । तर कतिपय अवस्थामा पर्याप्त सावधानी अपनाउँदा अपनाउँदै पनि अनिच्छित गर्भ बस्न...

डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारी हुने र सुक्ने समयमा किन परिवर्तन आउँदैछ ?

काठमाडौं । विगतमा किशोरावस्थामा पुगेपछि किशोरीमा महिनावारी सुरु हुन्थ्यो । तर अहिले यो उमेर घटेर ९–१० वर्षमा झरेको छ । अर्थात् उमेर नपुग्दै बालिकामा महिनावारी चक्र सुरु भएको छ...

महिनावारीको बेला स्तन दुख्नु सामान्य हो ?

महिनावारीको समयमा शरीरमा धेरै परिवर्तन आउन थाल्छ । कसैलाई पेट दुख्ने, कसैलाई शरीर दुख्ने, कसैलाई खान गाह्रो हुने भने कसैलाई स्तन दुख्ने हुन्छ । एक अनुसन्धान अनुसार करिब ७०...

महिनावारीबारे भ्रम कतिपय

‘तरकारीको बोट नछोऊ, कुहिन्छ’, ‘मन्दिरमा जान हुँदैन, पाप लाग्छ’, ‘महिनावारीमा बग्ने रगत अशुद्ध हुन्छ’, यस्ता महिनावारी हुँदा फैलाइएका कतिपय मनगढन्ते भ्रम समाजमा व्याप्त छन् । यस्तो भ्रम फैलिनुको पछाडि...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारीमा कसैलाई किन खपिनसक्नु पीडा हुन्छ ?

महिनावारीमा किशोरी तथा महिलालाई तल्लो पेट दुख्ने, कम्मर दुख्ने, झर्को लाग्ने, शरीर कमजोर भएको अनुभव हुने र खुट्टा समेत दुख्न सक्छ । कतिपयलाई साताको चार दिन नै बेड रेस्ट...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा थाइराइड रोगको लक्षण र उपचार

गर्भावस्थामा महिलाको शारीरिक स्वास्थ्यमा धेरै परिवर्तन हुन्छन्, जसले गर्भमा हुर्कने बच्चाको स्वास्थ्यमा पनि प्रभाव पार्न सक्छ । तीमध्ये थाइराइड रोग पनि एक हो । थाइराइड ग्रन्थीले शरीरको विभिन्न प्रणालीलाई...

डा. दीपा चुडाल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्मीमा स्यानिटरी प्याडले हुने र्‍यासेसबाट कसरी छुट्कारा पाउने ?

महिलाका लागि अनिवार्य आवश्यकता हो, स्यानिटरी प्याड । प्रत्येक महिलाले हरेक महिना स्यानिटरी प्याड प्रयोग गर्नुपर्ने हुन्छ । यो समयमा आरामदायी रहन प्राय: महिलाले स्यानिटरी प्याडको प्रयोग गर्छन् ।...

डा. सचिनकुमार यादव प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

योनी दुखिरहनुको कारण के हो ?

कहिलेकाहीं महिलाले योनीमा अचानक पीडा महसुस गर्छन् । कुनैबेला लामो समयसम्म एकै अवस्थामा बस्दा वा यौन सम्पर्क गरेपछि योनीको दुखाइको अनुभव हुनसक्छ । जुन स्वभाविक हो । तर कतिपय...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

मेरो तल्लो पेट दुखिरहन्छ, कारण के हुनसक्छ ?

मेरो तल्लो पेट दुखिरहन्छ, कारण के हुनसक्छ ? यो थुप्रै महिलाको साझा प्रश्न हो । महिलाको तल्लो पेट दुख्ने समस्या किन हुन्छ ? यो प्रश्नको उत्तर खोज्नुअघि ‘तल्लो पेट’बारे...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

सुत्केरी नभई पनि किन हुन्छ निप्पल डिस्चार्ज ?

सामान्यतया सुत्केरी भइसकेपछि स्तनबाट दूध आउँछ । यो नै शिशुको सम्पूर्ण आहार हो । कतिपयमा गर्भावस्थाकै बेलामा पहेंलो र सेतो तरल पदार्थ स्तनबाट निस्कन्छ भने यसलाई सामान्य मान्न सकिन्छ...

जब नियमित खानुपर्ने गर्भनिरोधक औषधि छुट्छ

अनिच्छित गर्भ रोक्नका लागि महिलाले गर्भनिरोधक चक्की अर्थात् बर्थ कन्ट्रोल पिल्स सेवन गर्छन् । गर्भ निरोधक चक्कीमा महिलाको शरीरमा हुने इस्ट्रोजेन र प्रोजेस्टेरोन हुने गर्छ । यी हर्मोनहरूले महिलाको...

डा. सुनिता व्यञ्जनकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

सिजेरियन डेलिभरीपछि के-कस्ता कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ?

अहिले बच्चा जन्माउने विभिन्न विधि प्रचलनमा छन् । अत्याधुनिक प्रविधिको उपलब्धतासँगै डेलिभरी गर्न विभिन्न विकल्प अपनाउन थालिएको छ । सामान्य प्रसूति नहुने स्थितिमा वा कुनै अप्रत्यासित जटिलतामा अन्य विकल्प...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

स्तनपान : बच्चालाई सम्पूर्ण पोषण, आमालाई औषधिको काम

काठमाडौं । नौं महिनाको लामो प्रतीक्षापछि सन्तान आमाको छातीमा टाँसिनुको अनुभव नयाँ आमाले शब्दमा व्यक्त गर्न सक्दिनन् । त्यससँगै नयाँ आमाको यात्रा सुरु हुन्छ । आमाको पहिलो जिम्मेवारी हुन्छ,...

सुत्केरीपछि स्तन पहिलेकै स्वरुपमा आउँछ ?

गर्भावस्थापछि स्तनमा विभिन्न खालका परिवर्तन आउँदा महिलाका लागि चिन्ताको विषय बन्न सक्छ । किनकि यस्ता परिवर्तनले स्तन झोलिने, आवश्यक भन्दा ठूलो भई शरीरको बनावट बिगार्ने चिन्ता हुनसक्छ । तर...

डा. माला श्रेष्ठ प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

वर्षायाममा योनी संक्रमणबाट बच्न के गर्ने ?

वर्षाले चर्को गर्मीमा राहत दिने भए पनि विभिन्न किसिमका पानीजन्य रोगको जोखिम पनि त्यत्तिकै बढाउँछ । किनकि पानीको थोपा वायुमण्डलमा परेसँगै ओसिलोपन बढ्नाले हानिकारक जीवाणुहरू सक्रिय हुन्छन् । जसको...

डा. सुनिता व्यञ्जनकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भपतनपछि के-कस्ता कुरामा सावधानी अपनाउने ?

कुनै समस्या आएर गर्भपतन गर्नु परेमा महिला शारीरिक तथा मानसिक पीडाबाट गुज्रिनुपर्छ । गर्भमा शिशुको विकास हुँदै जाँदा जति हेरचाह गरिन्छ, उत्तिकै हेरचाह गर्भपतन गराएकी महिलालाई पनि गर्नुपर्ने हुन्छ...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

कतिपय महिलामा किन यौन इच्छा जागृत हुँदैन ?

वैवाहिक जीवनमा खुसी रहन यौन जीवनको पनि अहम् भूमिका हुन्छ । तर उमेर ढल्किंदै जाँदा शरीरमा आउने परिवर्तनले यौन जीवनलाई पनि प्रभावित पार्न सक्छ । जसको असर मानसिक र...

डा. ऋत पौडेल मनोचिकित्सक तथा यौनविद्

नि:सन्तानपन : वैदेशिक रोजगारीमा जानुअघि किन गर्ने वीर्य भण्डारण ? (भिडियो)

वैदेशिक रोजगारीमा जानेको संख्या लगातार बढिरहेको छ । यसले देशको जनशक्ति पलायन हुने मात्र होइन, निःसन्तानपनको समस्या पनि बढाएको छ । सुन्दा अचम्म लाग्ला तर यो आजको वास्तविकता हो...

डा. लता श्रेष्ठ प्रसूति तथा नि:सन्तानपन रोग विशेषज्ञ

कृत्रिम गर्भनाल : समयपूर्व जन्मिने शिशुको नयाँ जीवनरेखा

कृत्रिम गर्भनालले समयपूर्व जन्मिएका शिशुहरुको ज्यान बचाउन सक्ने केही विज्ञले दाबी गरिरहेका छन् । उनीहरुका अनुसार कृत्रिम गर्भनाल प्रयोग गर्ने हो भने समयपूर्व जन्मिएको शिशुमा हुने जटिलता कम गरी...

गर्भपतनको कति समयपछि फेरि गर्भधारण गर्न सकिन्छ ?

गर्भपतन कुनै पनि दम्पतीका लागि पीडादायी अनुभव हो । विशेषगरी महिलाका लागि यो शारीरिक र भावनात्मक रूपमा पीडादायी हुन्छ । गर्भपातपछि फेरि गर्भवती हुनु चिन्ताको विषय हुनसक्छ, किनकि एकपटक...

एन्डोमेट्रियोसिस : महिनावारीको दुखाइदेखि निःसन्तानपनको कारक

काठमाडौं । काठमाडौंको चाबहिल बस्ने २७ वर्षीया सीता पौडेल (नाम परिवर्तन) लाई महिनावारीमा अत्यधिक पीडा हुन्थ्यो । उनले शरीर दुब्लो र पोषणको कमीका कारण कमजोरीले दुखेको होला भनेर सहेर...

गर्भनिरोधक चक्कीले डिप्रेसन गराउँछ ?

काठमाडौं । विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्लुएचओ) का अनुसार विश्वभर १० करोडभन्दा बढी महिलाले गर्भ निरोधक चक्की प्रयोग गर्छन् । सन् १९६० को दशकमा गर्भनिरोधक चक्की प्रयोगमा आएको थियो ।...

एउटा जोखिमपूर्ण शल्यक्रिया गर्दाको क्षण

‘डा. साप, के उनको उपचार सम्भव छ ?’ सुनसरी चतराकी विमला काश्यपले मलाई सोधिन् । उनले फेसबुक म्यासेन्जरमा एक यस्तो भिडियो पठाएकी थिइन्, जो गर्भावस्थाको ठूलो जोखिममा छिन् ।...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा एक्स-रे गर्दा भ्रूणलाई असर गर्छ ?

स्वास्थ्य उपचार गर्दा कुनै रोग पत्ता लगाउने एक विधि हो एक्स-रे । तर एक्स-रे गर्ने क्रममा विभिन्न कुरालाई ख्याल राख्नुपर्छ । गर्भअवस्थामा त सकेसम्म एक्स-रे नगर्नु नै राम्रो हुन्छ...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

के हो ‘पोस्टपार्टम साइक्याट्रिस्ट डिसअर्डर’ ?

विश्व स्वास्थ्य सङ्गठन (डब्लुएचओ)को तथ्याङ्क अनुसार विश्वभर करिब १३ प्रतिशत महिला सुत्केरी भएको एक वर्षभित्रै ‘पोस्पार्टम साइक्याट्रिस्ट डिसअर्डर’ देखिन्छ । यो ‘डिसअर्डर’ हुने दर विकसित मुलुकमा उच्च छ ।...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारीका बेला महिलाको छालामा देखिने निलो दाग के हो ?

महिनावारीको मासिक चक्रको क्रममा पेट दुख्नु, कमजोर महसुस हुनु र मुड स्विङ हुनु सामान्य समस्या हुन् । तर केही समस्या यस्ता हुनसक्छन्, जसका लक्षण देखिनुको सट्टा महसुस गर्न सकिन्छ...

बच्चा जन्मिएपछि महिलाको यौनाङ्गमा आउनसक्छ परिवर्तन, के छ उपचार ? (भिडियो)

गर्भावस्था प्राकृतिक प्रक्रिया हो । तर गर्भावस्थाको समयमा महिलाको शरीरमा विभिन्न प्रकारको परिवर्तन आउँछ । यो बेला धेरै प्रकारको हर्मोनल परिवर्तन हुन्छ । गर्भावस्थासँगै प्रसवपछि महिलाको शरीरको विभिन्न अंगमा...

डा. रश्मी श्रीश प्रजनन् तथा आईभीएफ विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा कुन महिनादेखि लामो यात्रा गर्नुहुँदैन ?

गर्भावस्थाको समयमा महिलाले अन्य समयमा भन्दा धेरै आफ्नो हेरचाह गर्नुपर्छ । उठ्दा, बस्दा र हिंड्दा सावधानी अपनाउनुका साथै खानपानमा पनि धेरै ध्यान पुर्‍याउनुपर्छ । त्यसैगरी गर्भावस्थामा यात्रा गर्नुअघि पनि...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा पोषण : के खाने, के नखाने ?

गर्भावस्था महिलाले शारीरिक र भावनात्मक परिवर्तन भोग्छन् । यी परिवर्तन हुँदा आमा र पेटमा हुर्किंदै गएको शिशुको विकासका लागि पोषण सबैभन्दा आवश्यक तत्व हो । किनकि, गर्भावस्थामा आमाले सेवन...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

भजाइनल सिस्टको कारण र उपचार

पाठेघरमा मासु पलाएको सुन्नुभएको होला । तर के तपाईंलाई थाहा छ योनीमा पनि मासु पलाउन सक्छ ? योनीमा मासु पलाउने समस्यालाई चिकित्सकीय भाषा ‘भजाइनल सिस्ट’ भनिन्छ । जसको बेलैमा...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भको शिशु र आमालाई जोखिम हुनसक्ने प्रिक्लेमसिया के हो ?

विश्वका करिब १५ प्रतिशत गर्भवती महिला उच्च रक्तचापको जोखिममा पर्छन् । उच्च रक्तचाप नियन्त्रणमा आउन नसकेमा प्रिक्लेमसिया जस्तो गम्भीर समस्या देखिने सम्भावना उच्च रहन्छ । जसको बेलैमा पहिचान र...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

‘जन्मिएको पाँच दिनपछि मात्र आफ्नो बच्चा हेर्न र स्पर्श गर्न पाएँ’

आफू गर्भवती भएको थाहा पाउँदा म छायांकनमा व्यस्त थिएँ । फिल्मको काम सुरु भइसकेको थियो र बीचमा छाड्ने अवस्था थिएन । त्यसैले मैले विश्राम लिइनँ । गर्भमा बच्चा हुर्कंदै...

गर्भावस्थामा थाइराइड बढ्दा शिशुमा कस्तो असर पर्छ ?

गर्भावस्थामा थाइराइड बढ्ने समस्याले धेरै महिलालाई सताएको पाइन्छ । गर्भावस्थामा थाइराइडको स्तर बढ्दा आमा र गर्भमा रहेको शिशुको स्वास्थ्यमा प्रतिकूल असर पर्छ । यसले भ्रूणको विकासमा असर गर्छ ।...

डा. विनय भट्टराई मधुमेह, हार्मोन तथा थाइराइड रोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा योनीस्राव भयो, कारण के होला ?

६० देखि ६५ प्रतिशत महिलाले गर्भावस्थामा अधिक योनीस्रावको अनुभव गर्छन् । यसरी योनीस्राव अधिक हुँदा कतिपय महिला चिन्तित हुन्छन् । त्यसमा पनि योनीबाट दुर्गन्धित तरल पदार्थ आउँदा उनीहरु आत्तिन...

डा. सुनिता व्यञ्जनकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिलामा पहेंलो योनीस्राव किन हुन्छ ?

हार्मोनल परिवर्तनका कारण महिलाको स्वास्थ्यमा विभिन्न समस्या आउँछन् । यसैमध्ये एक हो योनीस्राव । योनीबाट सेतो, पहेंलो, गुलाबी वा खैरो रंगको पदार्थ बग्नुलाई योनीस्राव भनिन्छ । सेतो पदार्थ बग्नु...

महिनावारीको समयमा रगतको ढिक्का किन निस्कन्छ ?

महिनावारी महिलामा हुने प्राकृतिक र नियमित प्रक्रिया हो । सामान्यतया किशोरावस्थामा पुगेपछि सुरु हुने महिनावारी चक्र सुक्ने बेलासम्म हरेक महिना नियमित हुनु राम्रो मानिन्छ । सामान्यतया महिनावारीमा तीनदेखि पाँच...

अनिच्छित गर्भ रहनबाट रोक्ने अस्थायी साधन कुन-कुन हुन् ?

कहिलेकाहीं सावधानी अपनाउँदा अपनाउँदै पनि अनिच्छित गर्भधारण हुनसक्छ । यस्तो बेलामा के गर्ने, कसो गर्ने भन्ने चिन्ता हुन्छ । तर अनिच्छित गर्भ रहन नदिने विभिन्न साधनहरु उपलब्ध छन् ।...

महिनावारी रोकिनु गर्भ रहेको संकेत हो ?

महिनावारी नियमित रुपमा भइरहेको थियो तर एक्कासि रोकियो भने गर्भ रहेको वा अरु केही कारणले हो भन्ने मनमा आउँछ । तर महिनावारी रोकिनुसँगै तौल बढिरहेको छ, टाउको दुख्छ, वाकवाकी...

डा. प्रियंका त्रिपाठी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा के-के गर्नुहुँदैन ? (भिडियो)

गर्भावस्थामा के-के गर्न हुन्छ, के हुँदैन ? यो धेरै सोधिने प्रश्न हो । गर्भवती अवस्थामा विभिन्न शारीरिक स्थितिबाट गुज्रिनुपर्ने भएकाले जीवनशैली, खानपान जस्ता कुरामा विशेष सर्तकता अपनाउनुपर्ने हुन्छ ।...

डा. श्वेता सिंह प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं नि:सन्तानपन विशेषज्ञ

आईभीएफबाट जन्माइएका शिशु कति स्वस्थ हुन्छन् ?

निःसन्तान दम्पतीका लागि ‘बरदान’ भनिंदै आइएको छ, आईभीएफ (कृत्रिम गर्भाधान) प्रविधिलाई । हुनपनि कति दम्पतीलाई यसले सन्तान सुख दिलाएको छ । यद्यपि यस विधिमाथि पनि कतिपय संशय भने बाँकी...

गर्भावस्थामा अल्ट्रासाउन्डको महत्त्व के छ ?

गर्भवती भएपछि महिलाको स्वास्थ्य अवस्थाबारे थाहा पाउन विभिन्न जाँच गरिन्छ । यसबाट आमा र बच्चाको स्वास्थ्य अवस्था र सम्भावित जोखिमबारे आँकलन गर्न सकिन्छ । त्यस्तै गर्भावस्थाको समयमा बच्चाको विकासको...

प्रा. डा. सुनिलमणि पोखरेल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा मधुमेह भएमा कस्तो जोखिम हुन्छ ? (भिडियो)

काठमाडौं । पछिल्लो समय नेपालमा मधुमेहको समस्या बढ्दै गएको चिकित्सकहरू बताउँछन् । साथै केही महिलामा गर्भावस्थामा मधुमेहको समस्या देखा परेको पनि पाइन्छ । जसलाई चिकित्सकीय भाषामा ‘जेस्टेसनल डायबिटिज’ भनिन्छ...

गृहिणीलाई कस्तो रोगको जोखिम हुनसक्छ ?

गृहिणीले श्रीमान्, छोराछोरी र परिवारका अन्य सबै सदस्यको ख्याल राखिरहेका हुन्छ । खानपान, सन्तानको पढाइ, वृद्धवृद्धाको औषधिदेखि हरेक कुरामा उनीहरुले ध्यान दिन्छन् । सबैको ख्याल राख्ने गृहिणीलाई आफ्नै स्वास्थ्यबारे...

डा. अमर प्रजापति जनरल फिजिसियन

गर्भावस्थामा छाला चिलाउने, डाबर आउने समस्या भए के गर्ने ?

गर्भावस्थाकै कारण महिलाको छालामा विभिन्न प्रकारको परिवर्तन देखा पर्छ । गर्भावस्थामा छाला सुख्खा र संवेदनशील हुन्छ, जसले गर्दा पनि छाला सम्बन्धी विभिन्न समस्या देखा पर्छ । छाला सुख्खा हुने,...

डा. विकास पौडेल छाला, यौन तथा सौन्दर्य विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा उच्च रक्तचापको समस्या भए के गर्ने ?

गर्भावस्थाको समयमा उच्च रक्तचापको सम्भावना अन्य महिलाहरूको तुलनामा पहिले नै उच्च रक्तचापको समस्या भएका महिलाहरूमा बढी हुन्छ । तर, गर्भावस्थाकै कारण पनि उच्च रक्तचापको समस्या देखा पर्छ । गर्भावस्थामा...

प्रा. डा. सुनिलमणि पोखरेल प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा पिसाब संक्रमण भए के गर्ने ?

गर्भावस्थामा पिसाबको संक्रमणले महिलालाई सताइरहेको हुन्छ । पिसाबको संक्रमणले मूत्राशय, मूत्रमार्ग र मिर्गौलालाई असर पार्छ । गर्भावस्थामा महिलाको शरीरमा धेरै परिवर्तन हुन्छ । जसले गर्दा अन्य बेला भन्दा पिसाबको संक्रमण...

डा. रविनबहादुर बस्नेत प्रमुख कन्सल्टेन्ट युरोसर्जन

७ लक्षण, जुन गर्भावस्थामा जोखिमपूर्ण हुन्छ

गर्भावस्था र प्रसूति आफैंमा प्राकृतिक अवस्था भएपनि कहिलेकाहीं यसमा जटिलता आउन सक्छ । गर्भावस्थाको जटिलतालाई बुझाउन शरीरले केही लक्षण वा संकेत दिन्छ । तल्लो पेट दुख्ने गर्भावस्थामा पेट हल्का...

डा. उपमा बस्नेत प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा मोटोपन भए के-के समस्या हुनसक्छ ? (भिडियो)

मोटोपनले दुई अवस्थामा प्रत्यक्ष असर गर्छ । पहिलो- गर्भधानको बेला, दोस्रो- गर्भावस्थामा । गर्भावस्थामा मोटोपन एक बाध्यात्मक अवस्था हो । जबकि मोटोपनले यसबेला धेरै किसिमको हानि गर्ने जोखिम हुन्छ...

डा. श्वेता सिंह प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं नि:सन्तानपन विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा श्रीमानको भूमिका कस्तो हुनुपर्छ ?

जब श्रीमती गर्भवती हुन्छिन्, श्रीमानको भूमिका के हुनसक्छ ? सामान्य लाग्ने यो प्रश्न दाम्पत्य सम्बन्धदेखि सन्तानसुखसम्म जोडिएको छ । गर्भवती बेलामा शारीरिक र भावनात्मक उथलपुथलबाट गुज्रिनुपर्ने हुन्छ । त्यसले...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्था : आठ भ्रम र सत्य

गर्भवती हुँदा महिलालाई परिवारमा वा आफन्तले फरक-फरक सल्लाह दिइरहेका हुन्छ । महिलाले प्राप्त गर्ने त्यस्ता केही सल्लाह तार्किक हुन्छ तर केही सल्लाह भ्रम मात्र पनि हुनसक्छ । जो पहिलोपटक...

डा. सविता थापा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भवती आमालाई कुनै दीर्घरोग भए गर्भको बच्चालाई सर्छ ?

गर्भावस्थामा कुनै दीर्घरोग लागेमा गर्भको बच्चामा सो रोग सर्न सक्छ ? स्वभाविक चासोको विषय हो यो । किनभने गर्भावस्थामा उच्च रक्तचाप, मधुमेह, थाइराइड गडबडी जस्ता समस्या देखा पर्न सक्छन्...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

बाँझोपनको उपचार गर्नुअघि डाक्टरलाई सोध्नुपर्ने ३ प्रश्न

विश्व स्वास्थ्य संगठन (डब्ल्युएचओ)का अनुसार जीवनशैली, खानपान र आनीबानीले प्रजनन् क्षमतामा सोझो असर गरिरहेको छ । पछिल्लो समय बाँझोपनको समस्या लिएर अस्पताल धाउनेको संख्या बढेको छ । त्यसो त...

गर्भवती पो हुन् कि ? बस्ने ठाउँ दिऔं (भिडियोसहित)

काठमाडौं । आमाका लागि गर्भावस्था महत्वपूर्ण र गम्भीर अवस्था हो । गर्भावस्थामा एउटी महिलाले विभिन्न प्रकारको शारीरिक, मानसिक वा भावनात्मक स्थितिबाट गुज्रिनुपर्छ । गर्भमा भ्रूण हुर्कंदै गर्दा आमाको शरीरमा...

विश्वमा बढ्दैछ ‘वाटर बर्थ डेलिभरी’, नेपालमा किन छैन ?

काठमाडौं । संसारमा दुई तरिकाले बच्चा जन्माइन्छ, भजाइना (सामान्य) र सिजरियन डेलिभरी (शल्यक्रिया) । भजाइना डेलिभरी पनि धेरै तरिकाले गर्न सकिन्छ जस्तै, उठेर, बसेर, घोप्टो परेर गरिन्छ । भजाइना...

रजोनिवृत्तिपछि यौनरुचि घट्छ ? यस्ता छन् ५ भ्रम

जब महिलामा नियमित हुने महिनावारी एउटा उमेरमा पुगेपछि रोकिन्छ, त्यसलाई रजोनिवृत्ति अर्थात् ‘मेनोपज’ भनिन्छ । खासगरी महिलाको उमेर ४५ वा ५० वर्ष पार गरेपछि उनीहरुको महिनावारी सुक्छ । यसरी...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

५ उपाय, जसले बाँझोपनको समस्या समाधानमा मद्दत गर्छ

विभिन्न कारणले पछिल्लो समय बाँझोपनको समस्याबाट पीडित दम्पती धेरै देखिन्छन् । विवाहपछि महिला र पुरुषले कुनै पनि परिवार नियोजनको अस्थायी साधन प्रयोग नगरी यौन सम्पर्क गर्दा एक वर्षसम्मको अवधिमा...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिलाको डिम्ब कस्तो अवस्थामा स्वस्थ हुन्छ ?

सन्तान जन्माउने उपयुक्त उमेर २० देखि ३० वर्ष मानिन्छ । किनकि यो समयमा महिलामा गुणस्तरयुक्त डिम्ब हुन्छ । गुण्स्तरयुक्त र स्वस्थ डिम्बले गर्भाधान गर्न सहज हुनुका साथै बच्चा पनि...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

शरीर रहस्य : आमाको गर्भमा भ्रूणको विकास कसरी हुन्छ ?

सोच्नुहोस् त, हाम्रो शरीरको सम्पूर्ण अंग आमाको गर्भाशयमा विकास हुन्छ । एउटा सानो विन्दुबाट कसरी शरीरको सम्पूर्ण संरचना बन्छ होला ? सबैभन्दा पहिले शरीरको कुन अंग बन्छ होला ?...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

मोटोपनले महिलाको प्रजनन् क्षमतामा कस्तो असर पार्छ ?

मोटोपनले महिलाको सौन्दर्य चिन्ता मात्र बढाउँदैन, प्रजनन् क्षमतामा समेत असर गर्छ । मोटोपन, पीसीओएस र मधुमहेबीच जटिल अन्तरसम्बन्ध छ । मोटोपनसँगै मधुमेह र पोलिसिस्टिक ओभरी सिन्ड्रोम (पीसीओएस)को खतरा हुन्छ...

डा. नेहा हुमागाईं प्रजनन् विशेषज्ञ

४० वर्षको उमेरपछि सन्तान जन्माउँदा महिलाले के कुरामा ध्यान दिने ? (भिडियो)

सामान्यतया अधिकांश महिला २५ देखि ३५ वर्षको उमेरमा आमा बन्छन् । यो सुरक्षित उमेर पनि हो । यो उमेरमा महिला मानसिक र शारीरिक रूपमा आमा बन्न तयार हुन्छन् ।...

डा. स्वस्ति शर्मा प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं निःसन्तानपन विशेषज्ञ

महिनावारी अनियमित हुनुको कारण के हो ?

महिनावारी महिलामा हुने प्राकृतिक प्रक्रिया हो । किशोरीवस्थामा पुगेपछि महिनावारी चक्र सुरु हुन्छ र यो हरेक महिनामा एकपटक हुन्छ । कसैलाई महिनावारी चक्रमा असहज र धेरै दुखाइ हुनसक्छ ।...

डा. प्रियंका त्रिपाठी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

परिवार नियोजनको सबैभन्दा उत्तम तरिका के हो ?

परिवार नियोजनका साधन स्थायी र अस्थायी गरी दुई किसिमका हुन्छन् । स्थायी परिवार नियोजनको साधन बन्ध्याकरण हो, जुन पुरुष र महिला दुवै गर्ने सक्छन् । परिवार नियोजनको अस्थायी साधनका...

डा. जस्मिन श्रेष्ठ प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

६ कारण, किन महिलाले महिनावारी कप प्रयोग गरिरहेका छैनन् ?

मासिकश्राव अर्थात् महिनावारीको बखत महिलाका लागि केही विकल्प छन् । जस्तो, सेनिटरी प्याड, महिनावरी पेन्टी र महिनावरी कप । यी सबै उपलब्ध नहुने ग्रामीण भेगमा पुरानो कपडा पनि प्रयोग...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

वीर्य र डिम्ब भण्डारण, आफूले चाहेको बेला गर्भाधान

पुरुषको शुक्रकीट र महिलाको डिम्बलाई निश्चित समयका लागि भण्डारण गरी अनुकूल समयमा गर्भाधान गराउने विधि प्रचलनमा छ नेपालमा पनि । खासगरी वैदेशिक रोजगारीमा जानेहरु यसबाट लाभान्वित हुनसक्छन् । उनीहरुले...

डा. रश्मी श्रीश प्रजनन् तथा आईभीएफ विशेषज्ञ

गर्भमा बच्चा उल्टो बस्यो भने जन्माउन कठिन हुन्छ ?

अक्सर बच्चा जन्मिंदा सुरुमा टाउको र त्यसपछि खुट्टा बाहिर निस्कने गर्छ । त्यसैले गर्भमा पनि टाउकोमुनि रहेर बसेको हुनुपर्छ । यस स्थितिलाई बच्चा सुल्टो रहेको भन्ने गरिन्छ । तर...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

एकै महिनामा दुईपटक महिनावारी, कुनै रोगको संकेत हो ?

प्रायजसो २८ दिनको अन्तरमा महिनावारी हुन्छ । यद्यपि २१ देखि ३५ दिनभित्र नियमित रुपमा महिनावारी हुनु सामान्य मानिन्छ । तर कहिलेकाहीं छोटो अवधिमै महिनावारी दोहोरिन सक्छ । जस्तो, महिनावारी...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

किन हुन्छ बारम्बार गर्भपतन ?

पहिला त बारम्बार गर्भपतन केलाई भन्ने त्यो बुझ्न जरुरी छ । पाठेघरमा भ्रूण बसेको २२ हप्ताभित्रै गर्भ खेर गएमा त्यसलाई गर्भपतन भनेर बुझिन्छ । कुनै पनि महिलाको दुई वा...

डा. श्वेता सिंह प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं नि:सन्तानपन विशेषज्ञ

गर्भवतीलाई किन दिइन्छ आइरन चक्की ?

गर्भावस्थामा आमाको शरीरमा विभिन्न परिवर्तन आइरहेको हुन्छ । साथै गर्भमा शिशुको शारीरिक विकास भइरहेको हुन्छ । यी दुवैको अंग तथा तन्तुहरुमा अक्सिजन प्रवाह गर्नका लागि हेमोग्लोबिनको जरुरत हुन्छ ।...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्था : वाकवाक लाग्छ, खाना रुच्दैन, के गरौं ?

गर्भावस्थाको तीन महिनामा धेरैजसो वाकवाकी लाग्ने गर्छ । कसैलाई केही दिन लाग्छ भने केहीलाई महिनौंसम्म निरन्तर वाकवाकी लाग्न सक्छ । गर्भावस्थामा वाकवाकी लाग्नु, खानेकुरा दिगमिग लाग्नु, वान्ता हुनु सामान्य...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भनाल : क्यान्सरदेखि जटिल रोगको उपचारमा कसरी उपयोग हुँदैछ ?

नवजात शिशुको गर्भनाल थुप्रै रोगको उपचारमा प्रयोग हुने डा. विपिन नेपाल बताउँछन् । उनी ग्रान्डी अस्पतालका रक्तसंचार विशेषज्ञ हुन् । डा. नेपाल भन्छन्, ‘वंशानुगतदेखि रक्त विकारसम्मको अनेकन रोगमा गर्भनालको...

चालीस कटेसी महिलाले गराउनैपर्छ यी स्वास्थ्य परीक्षण

ए दिदीबहिनी, चालीस कट्नु भयो ? चालीस (उमेर) कटिसक्यो भने एकपटक स्वास्थ्य जाँच गराउने हो कि ? मानौं, अहिलेसम्म स्वास्थ्य जाँच गर्नुभएको छैन । स्वास्थ्यमा खासै समस्या आएको छैन...

प्रा. डा. सुमनराज ताम्राकार प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

पुरुष बन्ध्याकरण तुलनात्मक रुपमा बढी छरितो र सुरक्षित छ

सन्तानको रहर पुगेपछि पनि अनिच्छित गर्भ रहने जोखिम हुन्छ । यसले कतिपय दम्पतीको यौनजीवनलाई प्रभावित बनाउँछ । हुन त यसबाट बच्नका लागि केही उपाय प्रचलनमा छन् । त्यसमा अस्थायी...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको पहिलो महिना के कस्तो स्वास्थ्य जाँच गर्ने ?

कुनैपनि महिलामा गर्भ रहेको कसरी थाहा हुन्छ ? सामान्यत यसबारे धेरैलाई हेक्का छ । खासगरी महिलाहरुमा हुनुपर्ने नियमित मासिक स्राव रोकिएमा गर्भ रहेको अनुमान गर्न सकिन्छ । तर, यो...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

यसकारण हुन्छ गर्भावस्थामा बान्ता

काठमाडौं । गर्भावस्थाको अवधिमा महिलाको शरीरमा धेरै परिवर्तन आउँछन् । यो अवस्थामा गर्भवती महिलाले आफ्नो स्वास्थ्यमा ध्यान दिन र पूर्ण सावधानी अपनाउन जरुरी हुन्छ । खानपान र आरामका साथै...

डा. प्रियंका त्रिपाठी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थामा मधुमेह भएमा के हुन्छ ?

गर्भावस्थामा प्यान्क्रियाज ग्रन्थीले इन्सुलिन हार्मोन राम्रोसँग उत्पादन गर्न नसकेको अवस्थामा हुन्छ मधुमेह हुने सम्भावना अधिक हुन्छ । रगतमा सुगरको मात्रा बढ्दा प्यान्क्रियाजले इन्सुलिन निर्माण कम गर्न पुग्छ । गर्भधारण...

डा. मीना प्रधान स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

रजोनिवृत्तिबारे केही भ्रम र सत्य

सरदर आयु बढेसँगै महिनावारी रोकिएका (रजोनिवृत्ति) महिलाको संख्या पनि विश्वभर बढिरहेको छ । सन् २०२१ मा ५० वर्ष वा त्यसमाथिका महिलाको जनसंख्या विश्वभरका कुल महिला र बालिकाको २६ प्रतिशत...

कस्तो अवस्थामा गर्न सकिन्छ गर्भपतन ?

काठमाडौं । हुन त गर्भपतन गर्नु स्वास्थ्यको हिसाबले पनि राम्रो मानिंदैन । अझ सामाजिक रुपमा त यसलाई राम्रो मान्ने गरेको पाइँदैन । तर कतिपय अवस्थामा पर्याप्त सावधानी अपनाउँदा अपनाउँदै...

महिनावारी पर सार्ने औषधि खान चिकित्सकले सुझाउँदैनन्

तिहार मुखैमा छ । तिहार मान्छेलाई मात्रै होइन, पशुपन्छीलाई पनि पुजिने पर्व हो । दाजुभाइ र दिदीबहिनीबीचको आत्मीयताको पर्वका बेला महिलालाई एउटा छुट्टै तनावले पनि सताउन सक्छ, त्यो हो...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

आमा बन्दै हुनुहुन्छ ?

आमा बन्नु आफैमा अनमोल अनुभव हो । आफ्नो कोखको बच्चालाई स्तनपान गराउँदा, काखमा खेलाउँदा, स्पर्श गर्दा, चुम्बन गर्दा जुन आनन्दानुभूत हुन्छ, त्यो अरु कुनै अवस्थामा प्राप्त हुँदैन । तर,...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

पाठेघर मुखको क्यान्सर हुनुअघि नै थाहा पाउने विधि, जाँचका लागि कति खर्च ?

नेपालमा महिलाहरुको मृत्युको एक प्रमुख कारणमध्ये मानिन्छ, पाठेघरको क्यान्सर । पाठेघर मुखको क्यान्सर हुनुमा ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस (एचपीभी)को खास भूमिका हुन्छ । यद्यपि यस किसिमको क्यान्सर हुनु अगावै त्यसको...

गर्भको गर्व : महिलाका नभनिएका अनेक दुःख

थुप्रै महिला छन्, जो प्रजनन अंगको समस्या झेलिरहेका छन् । तर, उनीहरु खुलेर आफ्नो पीडा सुनाउन सक्दैनन् । आफ्नो कष्ट आफैभित्र लुकाएर बाँचिरहेका छन् । किनभने हामीकहाँ महिला स्वास्थ्य...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

पुरुषको शुक्राणु र महिलाको डिम्बको गुणस्तरले पार्छ बच्चाको स्वास्थ्यमा प्रभाव (भिडियो)

आमा शारीरिक रूपमा बलियो वा कमजोर हुनुमा गर्भको पनि सम्बन्ध हुन्छ अर्थात् गर्भमा रहँदै बच्चाको स्वास्थ्य कस्तो हुने भन्ने निर्धारण हुन्छ । आमाको स्वास्थ्य अवस्था राम्रो छैन भने बच्चाको...

प्रा. डा. जागेश्वर गौतम प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भावस्थाको नवौं महिनामा के-के कुरामा ध्यान दिनुपर्छ ?

गर्भावस्थाको नवौं महिना शिशु जन्मिने महिना हो । त्यसैले नवौं महिनासम्म आइपुग्दा गर्भवती महिलाको शरीरमा धेरै परिवर्तन आइसकेको हुन्छ । यसबेला पेट दुख्ने, बेलाबेलामा पेट कडा ढुंगा जस्तो हुने,...

महिलामा पिसाबको संक्रमण किन धेरै हुन्छ ?

एक अध्ययनअनुसार अमेरिकामा हरेक वर्ष करिब डेढ लाख मानिसलाई पिसाबसम्बन्धी समस्याले सताउँछ । विश्वभर हरेक वर्ष करिब डेढ करोड मानिसले यसको उपचार गराउँछन् । पिसाबथैली सुन्निनुलाई चिकित्सकीय भाषामा ‘सिस्टिटिस’...

असुरक्षित गर्भपतनले पाठेघरमा घाउ

गर्भपतन भन्नेबित्तिकै धेरैको मनमा सक्छ । धेरैलाई त यो अपराध नै हो भन्ने लाग्ने गरेको पाइन्छ । सुरक्षित गर्भपतन रोज्नु तथा यो सेवा दिनुसमेतलाई गलत र गैर(समाजिक कार्यका रूपमा...

गर्भावस्थामा आमाले फोलिक एसिड खाँदा बच्चालाई पनि फाइदा

२८ भदौ, काठमाडौं । गर्भावस्थाको योजना बनाइरहेका वा गर्भवती भइसकेका महिलाले खानपानमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । यस्तो बेला महिलालाई सामान्य अवस्थामा भन्दा बढी भिटामिन र खनिज चाहिन्छ । त्यसैले...

मेवादेखि कफीसम्म, गर्भावस्थामा यी खानेकुरा नखाएकै बेस

गर्भावस्थामा कसैलाई मीठोमसिनो खानेकुराको तलतल लाग्छ । कसैलाई अमिलो–पिरो खान मनपर्छ, कसैलाई गुलियो । यसबेला मस्तिष्कले न्युरोपेपटाइड हर्मोन उत्पादन गर्छ, जसले अत्यान्तै भोक जगाउने काम गर्छ । भूगोल अनुसार...

किन बढ्दैछ एउटा मात्रै बच्चा जन्माउने चलन ?

तपाईं कतिजना भाइबहिनी हुनुहुन्छ ? यो प्रश्न सायद हामीले दैनिक जीवनमा धेरैपटक सामना गरेका हुन्छौं र कतिलाई सोधेका पनि हुन्छौं । आफ्ना समवयीहरुबाट हामीले प्रायः पाउने जवाफ हुन्छ- हामी...

३५ वर्ष काटेका महिलालाई टेस्ट-ट्युब विधिबाट सन्तान जन्माउन कति सहज ?

सामान्य प्रक्रियाबाट गर्भधारण गर्न नसक्ने दम्पतीका लागि चिकित्सा विज्ञानले नयाँ-नयाँ प्रविधि आविष्कार गरिरहेको छ । पछिल्लो समय टेस्ट-ट्युब बेबी प्रविधि नि:सन्तान दम्पतीका लागि वरदान नै सावित भइरहेको छ ।...

आङ किन खस्छ ?

आङ खस्नुका पछाडि कुनै न कुनैतिरबाट गर्भ नै जोडिएको देखिन्छ । कम उमेरमा विवाह गर्नु अनि बच्चा पाउनु, धेरै बच्चा जन्माउनु, लामो समयसम्म व्यथा लाग्नु तथा प्रशव गाह्रो हुनु,...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

सुत्केरीलाई तेल मसाज गर्नु जरुरी छ ?

काठमाडौं । नेपाली समाजमा सुत्केरीलाई तोरीको तेल लगाएर मसाज गरिदिने चलन छ । सुत्केरी अवस्थामा तेल लगाउँदा महिलाको शरीर बलियो हुने र स्वास्थ्य समस्या कम हुने बताइन्छ । नेपाललगायत...

डा. ज्योत्सना शर्मा प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

३५ वर्ष कटेपछि गर्भधारण गर्दा के कस्तो स्वास्थ्य जाँच गर्ने ?

काठमाडौं । आजभोलि करिअरतिर केन्द्रित हुँदा ३० वर्षको उमेरपछि मात्रै विवाह गर्नेहरुको संख्या बढ्दो छ । विवाहपछि एकअर्कालाई बुझ्न एक वा दुई वर्ष बित्छ र गर्भवती हुँदा उमेर ३०...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भ कसरी रहन्छ ?

गर्भ रहने कुरा कसैलाई तनाव हुन्छ भने कसैका लागि खुसीको विषय पनि । कति दम्पती हुन्छन्, जसले सन्तानको योजना बनाइरहेका हुन्छन् । जब गर्भ रहन्छ, उनीहरुमा खुसी छाउँछ । तर...

महिनावारीको झन्झट र पीडाबाट बच्ने उपाय खोज्नुपर्छ

महिनावारी हुँदै भएन भने के होला ? केही पनि हुँदैन । बरु महिलाहरुले जुन पीडा र झन्झट भोगिरहेका छन् त्यसबाट मुक्ति पाउँछन् । अब प्रश्न उठ्न सक्छ, महिनावारी आफैंमा...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

के हुन्छ ? जब गर्भावस्थामा एन्टिबायोटिक औषधि खाइन्छ

गर्भावस्थाको नौ महिना निकै संवेदनशील हुन्छ । यस अवधिभर आमा र बच्चा दुवै स्वस्थ रहन आमाले धेरै कुरामा सावधानी अपनाउनुपर्छ । यसमा खानपानदेखि औषधिसम्मका कुरामा ध्यान दिनुपर्छ । गर्भावस्थामा...

महिनावारीमा कालो रगत बग्नु सामान्य हो ?

महिलामा महिनावारीको बेला बग्ने रगतको रंग फरक-फरक हुन सक्छ । गाढा रातो र म्युकस मिसिएको रगत यसबेला आउने गर्छ । तर कुनै-कुनै बेला गाढा रातो अर्थात् कालो रंगको रगत...

जथाभावी गर्भपतनको औषधि खाँदा कस्तो जोखिम हुन्छ ?

बाँकेको कोहलपुर नगरपालिका-१ की २१ वर्षीया महिलाले जाँच गराउँदा आफू गर्भवती भएको थाहा पाइन् । त्यसपछि परिवारकै सल्लाहमा उनले नजिकैको फार्मेसीबाट गर्भपतन गर्ने औषधि किनेर खाइन् । तर औषधि...

अविवाहित महिलाले पनि परीक्षण गराउनुपर्छ प्याप स्मियर ?

पाठेघरको मुखको क्यान्सर महिलामा देखिने क्यान्सरमध्ये अग्रस्थानमै पर्छ । यसको पहिचान जति छिटो हुन सक्यो, उति नै उपचार गर्न सजिलो हुन्छ । पाठेघरको मुखको क्यान्सरबाट बेलैमा जोगिन अनिवार्य प्याप...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

बच्चा जन्मिएको केही महिनामै अर्को गर्भ रहे के गर्ने ?

काठमाडौं । एउटा बच्चा जन्मिएको केही महिनामै अर्को गर्भ बसिहाले कस्तो चिन्ता होला ? एकातिर सुत्केरी महिला तंग्रिसकेकी हुँदिनन्, शरीर कमजोर अवस्थामै हुन्छ, अनि अर्कोतिर भर्खर जन्मिएको शिशुको स्याहारसुसारको...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

पुरुषले पनि थाहा पाउनुपर्छ महिलाको महिनावारी

प्रसंग केही समयअघिको हो । भारत, महाराष्ट्रकी एक १२ वर्षीया किशोरीको पहिलो पटक महिनावारी सुरु भयो । स्वभाविक हो, उनको कपडामा रगत लतपतियो । जब उनका दाइले कपडामा रगत...

महिला स्वास्थ्य : पेन्टी किन चाँडै फोहोर हुन्छ ?

सुन्दा सामान्य लागे पनि आम महिलाको मनमा गुम्सिएको प्रश्न हो, किन पेन्टी चाँडै फोहोर र मक्किने हुन्छ ? महिलाको प्रजनन् स्वास्थ्यसँग जोडिएको महत्वपूर्ण प्रश्न पनि हो यो । प्रायः...

एचपीभी खोपले पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुनबाट बचाउँछ ?

काठमाडौं । पाठेघरको मुखमा भएका कोषहरूको असामान्य ढंगले वृद्धि हुनु नै पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुनु हो । नेपालमा देखिने क्यान्सरमध्ये पाठेघरको मुखको क्यान्सर पहिलो नम्बरमा पर्छ । विश्व स्वास्थ्य...

डा. अरुण शाही क्यान्सररोग विशेषज्ञ

९ महिना नपुगी जन्मिएका शिशुको हेरचाह कसरी गर्ने ?

नवजात शिशुको हेरचाह गर्दा निकै संवेदनशील हुनुपर्छ । बच्चा जन्माउनु जति खुसीको क्षण हो, शिशुको स्वास्थ्य सुरक्षामा उचित ध्यान पुर्‍याउनु अभिभावकका लागि चुनौतीपूर्ण कार्य हो । अझ अपरिपक्व उमेरमै...

डा. सुरज धौभडेल नवजात शिशु तथा बालरोग विशेषज्ञ

गर्भपतनपछि के गर्ने ? डा. बिना बस्नेतको सुझाव

कतिपय यस्तो बाध्यता हुन्छ, जहाँ गर्भपतन गर्नैपर्ने हुन्छ । जस्तो गर्भको बच्चा राम्ररी विकास नभएमा, कुनै खराबी देखिएमा, गर्भावस्थामा कुनै जटिलता आउने भएमा । त्यसबाहेक अनिच्छित गर्भ रहेमा पनि...

गर्भधारणअघि के के स्वास्थ्य जाँच गर्ने ?

गर्भवती भएपछि महिलाको स्वास्थ्य अवस्थाबारे थाहा पाउन विभिन्न जाँच गरिराखिन्छ । यसबाट आमा र बच्चाको स्वास्थ्य अवस्था र सम्भावित जोखिमबारे आँकलन गर्न सकिन्छ र सोही अनुसार आवश्यक सतर्कता अपनाउन...

टेस्टट्युबबाट बच्चा जन्माउन कति खर्च लाग्छ ?

‘टेस्टट्युब बेबी’ को कुरा अहिले त्यति नयाँ त होइन । यद्यपि यसबारे अझैपनि धेरैलाई प्रष्ट जानकारी छैन । खासमा टेस्टट्युब बेबी उनीहरुका लागि बरदान हो, जुन दम्पतीले प्राकृतिक रुपमा...

सुत्केरीमा रक्तस्राव भए के गर्ने ?

सुत्केरी अवस्थामा रक्तश्राव हुनु सामान्य हो । शल्यक्रिया गरेर होस् वा सामान्य प्रसूति गराएर दुवै अवस्थामा रक्तश्राव हुन सक्छ । बच्चा जन्माइसकेपछि पाठेघरबाट एक प्रकारको तरल पदार्थ बग्छ, जसलाई...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

पाठेघरमा समस्या भएको कसरी थाहा पाउने ?

पछिल्लो समय पाठेघरसँग सम्बन्धित विभिन्न रोगसँग महिलाहरु जुधिरहेका छन् । समग्र स्वास्थ्य, प्रजनन् र दीर्घायुको लागि महत्त्वपूर्ण पाठेघरको हेरचाहमा विशेष ध्यान नदिंदा विभिन्न रोगको जोखिम हुन्छ । महिलाको उमेरअनुसार...

छोरीको पहिलो महिनावारी, सिकाउनुपर्ने चार कुरा

पहिलो महिनावारीलाई लिएर बालिकाको मनमा धेरै प्रश्न उठ्न सक्छन् । अधिकांश बालिकालाई महिनावारीको विषयमा यथेष्ट जानकारी नहुन सक्छ । अप्रत्यासित रुपमा आफू महिनावारी हुँदा एक किसिमको भय मनमा उत्पन्न...

डा. प्रियंका त्रिपाठी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारीमा थोरै वा धेरै रगत किन बग्छ ?

महिनावारी महिलामा हुने प्राकृतिक र नियमित प्रक्रिया हो । सामान्यतया किशोरावस्थामा पुगेपछि सुरु हुने महिनावारी चक्र ५५ वर्षको उमेरपछि बन्द हुन्छ । महिनावारी भएदेखि सुक्ने बेलासम्म यो हरेक महिना...

कसरी सफा गर्ने महिनावारी कप ?

महिनावारीको समयमा अहिले महिनावारी कपले धेरै महिलालाई सहज बनाइदिएको छ । यसको प्रयोग गर्ने तरिका मात्रै होइन सफाइ गर्ने प्रक्रियालाई पनि विशेष ध्यान राख्नुपर्ने हुन्छ । महिनावारी कपको ‘सेराइल...

गर्भ बसेपछि के के हुन्छ ?

गर्भ रहेपछि महिलाले विशेष किसिमको अनुभव गर्छिन् । त्यो पल खुसी, अलिकति उत्सुकता, भावी बच्चाको माया र अलिकति डर मिश्रित अनुभव हुन्छ । नौ महिनासम्मको गर्भावस्थामा सुरुको महिनालाई पहिलो...

गर्भावस्थाको नवौं महिना के गर्ने, के नगर्ने ?

गर्भावस्थामा शरीरको आकार बढ्दा महिलालाई धेरै कुरामा असहज हुन्छ । गर्भावस्थाको पनि पूर्ण अवधि नवौं महिनामा अझ धेरै कुरामा ध्यान दिनुपर्ने हुन्छ । यस अवधिमा कुनै बेला प्रसव पीडा...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

पाठेघरबाहिर किन बच्चा बस्छ ?

गर्भावस्थाको समयमा धेरै शारीरिक परिवर्तन हुन्छन् । जब निषेचित अण्डा पाठेघरमा जोडिन्छ, तब गर्भावस्था सुरु हुन्छ । तर कतिपय गर्भवती महिलाहरूमा भने पाठेघर बाहिर बच्चा बस्ने समस्या पनि हुन्छ...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

गर्भनिरोधका लागि सबैभन्दा प्रभावकारी हुन्छ जेडेल इम्प्लान्ट ?

काठमाडौं । आजको युवापुस्ता योजनाबद्ध जीवन जिउन चाहन्छ । करिअरमा अघि बढ्नुका साथै आफ्नो व्यक्तिगत जीवनका विभिन्न योजना उनीहरु बनाउँछन् । विवाह कहिले गर्ने ? सन्तान कहिले, कति जना...

सबै महिलाले गर्नैपर्छ प्याप स्मीयर परीक्षण ?

महिलाहरुमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुने जोखिम अधिक हुन्छ । यही रोगले आज थुप्रै महिला सताइएका छन् । तर यसको जोखिम स्थिति सुरुमै पहिल्याउन सकियो भने पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुने...

गर्भावस्थामा मदिरा पिउँदा के हुन्छ ?

गर्भवतीले सेवन गर्ने खानेकुरा, गर्ने व्यवहार, भोग्ने दिनचर्या, सोच्ने शैली सबैको प्रभाव गर्भको बच्चामा पर्छ । त्यसैले जब गर्भ रहन्छ, खानपान र जीवनशैलीमा सतर्कता अपनाउनै पर्छ । गर्भावस्थामा स्वस्थ...

कस्तो अवस्थामा गर्भनिरोधक चक्की खानै हुन्न ?

सन्तानको योजना नबनाएका दम्पतीलाई खुलेर शारीरिक सम्बन्ध बनाउन कठिन हुन्छ । खासगरी अनिच्छित गर्भ रहने भयले उनीहरुको यौन जीवन खल्लो बनाइदिन्छ । यद्यपि अहिले त्यस्ता थुप्रै सुविधा छन्, जसले...

डा. प्रियंका त्रिपाठी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

‘निःसन्तानपनको मूल कारण वैदेशिक रोजगारी, वीर्य भण्डारण समाधान होइन’

काठमाडौं । समाजमा अझै पनि धेरैको बुझाइ छ, निःसन्तानपनको समस्या महिलाकै कारण हुन्छ । कतिपयमा त यो देवीदेवताको श्रापले भएको भन्ने अन्धविश्वास समेत व्याप्त छ । अहिले चिकित्सा विज्ञानले...

डा. भोला रिजाल स्त्रीरोग, प्रसूति तथा नि:सन्तान विशेषज्ञ

अनिच्छित गर्भ रोक्न के कस्तो विधि अपनाउन सकिन्छ ?

अनिच्छित गर्भ रहेमा के गर्ने ? अहिले धेरै टाउको दुखाइरहनु पर्दैन । यसका केही विकल्प छन् । खासगरी अनिच्छित गर्भबाट बच्न आकस्मिक गर्भ निरोधक चक्की सर्वत्र उपलब्ध छ ।...

महिनावारी सुकेपछि के हुन्छ ?

काठमाडौं । महिलाको शारीरिक संरचना यति जटिल हुन्छ कि त्यसले विभिन्न क्षणमा ठूलो उथलपुथलबाट गुज्रिनुपर्ने हुन्छ । ९ देखि १३ वर्षको उमेरमा रजस्वला सुरु हुनु, युवावयमा गर्भवती हुनु, प्रसूति...

डा. श्वेता सिंह प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं नि:सन्तानपन विशेषज्ञ

पुरुषका कारण महिलामा यौनजन्य समस्या आउन सक्छ ?

यौन तथा प्रजनन् स्वास्थ्यसम्बन्धी समस्या लिएर अस्पताल आउनेमा महिलाको संख्या अधिक हुन्छ । महिलाहरुमा यौनाङ्ग चिलाउने, संक्रमण हुने, सुन्निनेदेखि प्रजननका अरु समस्या देखिन्छन् । महिलाले झेल्ने यस्ता समस्याहरुमा स्वयं...

डा. बालकृष्ण साह प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

महिनावारीको कति दिनपछि शारीरिक सम्पर्क गर्दा गर्भ रहन्छ ?

सन्तानका योजना बनाइरहेकाले होस् वा सन्तानका रहर पुगेकाले, गर्भधारण चक्रबारे जान्नुपर्ने हुन्छ । खासगरी महिनावारी भएको दिनलाई आधार बनाएर गर्भ रहने वा नरहने टुंगो गर्न सकिन्छ । कतिलाई कुन...

घरमै गर्भपतन गराउनु जोखिमरहित छ ?

अनिच्छित गर्भ रहेमा गर्भपतन गर्ने सुविधा छ, अहिले । आधिकारिक स्वास्थ्य संस्थाबाट सुरक्षित रूपमा गर्भपतन गर्न सकिन्छ । यद्यपि गर्भपतनका लागि अहिले औषधि पनि उपलब्ध छ, जसका लागि अस्पताल...

अब हुनेछैन प्रसूति पीडा : सहज विधिबाटै बच्चा जन्माउन सकिने

काठमाडौं । गर्भावस्था एक महिलाको लागि जीवनकै सबैभन्दा महत्त्वपूर्ण समय हो । आफ्नो पेटमा हुर्किरहेको अनुभव उनका लागि अद्वितीय हुन्छ । तर गर्भावस्थामा मन जति आनन्दित हुन्छ, तनले भने...

गर्भनिरोधको सबैभन्दा प्रभावकारी उपाय के हो ?

सन्तानको रहर पूरा भइसकेपछि वा सन्तानको योजना बनाउनुअघि शारीरिक सम्बन्ध कसरी सुरक्षित राख्ने भन्ने कुरा आम दम्पतीको लागि चासो हुन्छ । कहिलेकाहीं अनिच्छित गर्भ रहन्छ र त्यसले अनायासै झन्झट...

पाठेघरको मर्मस्पर्शी कुरा : जब भ्रुणको हलचल सुरु हुन्छ

महिलाहरुको शरीरमा भएको एउटा अत्यान्तै महत्वपूर्ण अंग, पाठेघर । यो फगत अंग मात्र होइन सृष्टिको मूल स्रोत पनि हो । यही भित्र एउटा सुक्ष्म भ्रुण विकास हुन्छ । अनि...

दम्पतीबीच पनि जरुरी छ गोपनीयता ?

काठमाडौं । जब दुई फरक पृष्ठभूमिमा, फरक परिवार र परिवेशमा जन्मे-हुर्केका महिला पुरुष विवाह बन्धनमा बाँधिन्छन्, उनीहरू दम्पतीमा रूपान्तरण हुन्छन् । महिला र पुरुष जब एक हुन्छन्, उनीहरू दम्पतीको...

दोस्रो बच्चा पनि सिजेरियनबाट जन्माउँदा के हुन्छ ?

अहिले सिजेरियन डेलिभरीको प्रचलन बढ्दो छ । विभिन्न कारणले दम्पतीहरु यसतर्फ आकर्षित भएका छन् । एक त यसरी बच्चा जन्माउँदा प्रसव पीडा कम हुने उनीहरूको बुझाइ छ । यसैगरी...

डा. कुमकुम झा स्त्री तथा प्रसूतिरोग विशेषज्ञ

महिलामा यौनाङ्गको संक्रमण पुरुषको तुलनामा ६० प्रतिशत बढी छ : डा. गरिमा श्रेष्ठ

काठमाडौं । थुप्रै महिल जो आफ्नो समस्या लुकाएर बसिरहेका छन् । खासगरी प्रजनन् स्वास्थ्य वा यौनाङ्गका समस्यालाई उनीहरु खुलेर बताउन सकिरहेका हुँदैनन् । परिवारभित्र पनि यौन स्वास्थ्यका विषयमा खुलेर...

गर्भधान संस्कार : जब सन्तानको योजना बनाउँछन् दम्पती

काठमाडौं । पूर्वीय दर्शनले मानव जीवनका लागि आवश्यक १६ संस्कारको व्याख्या गरेको छ । यसैमध्येको एक हो, गर्भाधान संस्कार । जब कुनै दम्पतीले सन्तानको योजना बनाउँछन्, तब उनीहरुले निश्चित...

जब श्रीमती गर्भवती हुन्छिन्…

काठमाडौं । गर्भावस्थामा एउटी महिला के-कस्ता शारीरिक, मानसिक वा भावनात्मक स्थितिबाट गुज्रिन्छिन् ? गर्भमा भ्रूण हुर्कंदै गर्दा शरीरमा अनेक उथलपुथल आउन थाल्छ । प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ डा. कुमकुम...

किन बदलिइरहन्छ श्रीमतीको मुड ?

काठमाडौं । बिहान श्रीमान् आफ्नो कामधन्दाले घरबाहिर निस्कने बेला श्रीमतीको मुड ठीकठाक थियो । उनी फुरुंग थिइन् । साँझ घर फर्किंदा ठुस्स हुन्छिन् । अघिल्लो रात श्रीमती यसै उदास...

दोस्रो बच्चा कहिले ?

काठमाडौं । महिलाको हकमा २० वर्ष पुगेपछि विवाहका लागि योग्य मानिन्छ । भनिन्छ नि, ‘बीस वर्ष पारि, बिहेवारी ।’ मानसिक एवं शारीरिक परिपक्वताको हिसाबकिताब गरेरै विवाहको उमेर तय गरिएको...

डा. श्वेता सिंह प्रसूति तथा स्त्रीरोग एवं नि:सन्तानपन विशेषज्ञ

के कारणले जन्मिन्छन् जुम्ल्याहा बच्चा ?

काठमाडौं । सामान्यतः कुनै पनि महिलाले एक पटकमा एउटा बच्चा जन्माउने गर्छन् । बेलाबखत भने गर्भमा जुम्ल्याहा बच्चा रहन्छ । जुम्ल्याहा मात्र होइन, तीन, चार वा पाँच जनासम्म बच्चा...

डा. कीर्तिपाल सुवेदी प्रसूति तथा स्त्रीरोग विशेषज्ञ

उमेर नपुग्दै महिनावारी : खानपान, तनाव र जलवायु परिवर्तनको असर

विगतमा किशोरावस्थामा पुगेपछि किशोरीमा महिनावारी सुरु हुन्थ्यो । तर अहिले यो उमेर घटेर ८–९ मा झरेको छ । अर्थात् उमेर नपुग्दै बालिकामा महिनावारी चक्र सुरु भएको छ । यो...

किन हुन्छ पटक-पटक गर्भपात ?

बारम्बार गर्भपात भइरहन्छ भने त्यो समस्या जटिल बन्न सक्छ । आफ्नो सन्तान गुमाउनु वास्तवमा कुनै पनि महिलाको जीवनमा धेरै दुःखद् अवस्था हो । यसले उनीहरूको शारीरिक मात्र होइन, मानसिक...