शेयर बजार

शेयर बजार र राजनीति एकअर्कासँग जोडिएका छन् । नेपालको हकमा त झन् यो एकदम अन्तरसम्बन्धित रहेको देखिन्छ । स–सानो राजनीतिक घटनाक्रम तथा राजनीतिक नियुक्तिहरूले समेत बजारमा गहिरो प्रभाव पारिरहेको हुन्छ । राजनीतिक घटनाहरूले बजारको गतिमा महत्वपूर्ण प्रभाव पार्न सक्छ । राजनीति र शेयर बजार आपसमा जोडिएका प्रसंगलाई बुझाउने यहाँ केही मुख्य बुँदाहरूको चर्चा गरिएको छ ।

१. नीति परिवर्तनः करका दर, नियममा परिवर्तन, वित्तीय प्रोत्साहन लगायतका सरकारी नीतिहरूले प्रत्यक्ष रूपमा कर्पोरेट नाफा र समष्टिगत आर्थिक अवस्थालाई असर गर्न सक्छ । उदाहरणका लागि कर कटौतीले कर्पोरेट आयलाई बढाउन सक्छ । जटिल नियमहरूले व्यवसाय सञ्चालनमा नकारात्मक असर पार्न सक्छ । स्टक बजारले प्रायः अप्रत्याशित नीति परिवर्तनहरूमा प्रतिक्रिया दिन्छ ।

२. आर्थिक नीतिः सरकारले बजेट मार्फत जारी गर्ने वित्तीय नीति र केन्द्रीय बैंकको मौद्रिक नीतिले ब्याजदर, मुद्रास्फीति र समग्र आर्थिक अवस्थामा प्रभाव पार्न सक्छ । केन्द्रीय बैंकका निर्णयहरूले कम्पनी र व्यक्तिलाई कर्जा सस्तो वा महँगो पर्न सक्छ । यसको असर स्टक मार्केटमा प्रतिविम्बित हुन्छ ।

३. भूराजनीतिक घटनाः विश्वव्यापी मञ्चमा हुने राजनीतिक घटनाहरू, जस्तै व्यापारिक तनाव, द्वन्द्व वा देशहरू बीचको कूटनीतिक सम्बन्धले अन्तर्राष्ट्रिय व्यापार र कर्पोरेट नाफालाई असर गर्न सक्छ ।

४. निर्वाचन चक्रः विभिन्न तहमा हुने आवधिक चुनावले बजारमा अनिश्चितता ल्याउन सक्छ । लगानीकर्ताहरूले अक्सर नयाँ नेतृत्वले गर्न सक्ने नीति परिवर्तनहरूले समग्र अर्थतन्त्र र उद्योग विशेषलाई कसरी प्रभाव पार्न सक्छ भन्ने मूल्यांकन गर्छन् । चुनावी दौडले बजारमा उतारचढाव निम्त्याउँछ ।

५. बजारको भावनाः राजनीतिक घटना (भ्रष्टाचार, अनियमितता, विवाद वा नेतृत्व परिवर्तन) ले लगानीकर्ताको भावना र विश्वासलाई असर गर्छ । स्थिर राजनीतिक वातावरणले लगानीकर्तालाई सुरक्षाको भाव प्रदान गर्न सक्छ भने राजनीतिक उथलपुथलले बजारमा अस्थिरता निम्त्याउन सक्छ ।

६. सरकारी खर्चः सरकारी खर्च, विशेषगरी पूर्वाधार परियोजना र बजारमा तरलता बढाउने किसिमका अन्य कार्यक्रमले शेयर बजारमा सकारात्मक असर गर्ने गरेको छ । लगानीकर्ताहरूले सरकारले कस्तो कार्यक्रम बनाउँला, कति खर्च गर्ला भन्ने अनुमान गरेर आफ्नो पोर्टफोलियो समायोजन गर्न सक्छन् ।

७. वैश्विक घटनाक्रमः एउटा देशमा हुने राजनीतिक घटनाले विश्वव्यापी रूपमा प्रभाव पार्न सक्छ । उदाहरणका लागि प्रमुख अर्थतन्त्रमा राजनीतिक अस्थिरताले विश्वव्यापी आर्थिक स्थिरताबारे चिन्ता बढाउन सक्छ । यसले विश्वभर स्टक मार्केटमा असर गर्छ ।

८. नियामकीय परिवर्तनः वित्तीय नियममा परिवर्तनले बैंक, लगानी कम्पनी र व्यक्तिगत लगानीकर्ताहरू सहित बजार सहभागीहरूको व्यवहारलाई असर गर्न सक्छ । नियामकीय सुधारहरूले बजार संरचना र सम्भावित जोखिमलाई प्रभाव पार्न सक्छ ।

राजनीति र शेयर बजार बीचको सम्बन्ध जटिल छ । राजनीतिक घटनाहरूमा बजारले अप्रत्याशित प्रतिक्रिया दिन सक्छ । प्रायः राजनीतिक घटनाहरूले छोटो अवधिको बजार अस्थिरता निम्त्याउने गरेको पाइन्छ । स्टक मार्केटको दीर्घकालीन गति भने आधारभूत आर्थिक तत्वहरू, कर्पोरेट आम्दानी र लगानीकर्ताको भावना लगायतले निर्धारण गर्छ ।

लगानी गर्ने निर्णय गर्दा लगानीकर्ताहरूले फराकिलो आर्थिक र वित्तीय परिदृश्यलाई विचार गर्नुपर्छ र राजनीतिक घटनाहरूबाट उत्पन्न हुनसक्ने बजारको उतारचढावका लागि तयार रहनुपर्छ । विविधीकरण र दीर्घकालीन लगानी रणनीतिले लगानी पोर्टफोलियोमा अल्पकालीन राजनीतिक अस्थिरताको प्रभावलाई कम गर्न मद्दत गर्छ ।